Voorbij weekeinde werd in Edinburgh betoogd voor onafhankelijkheid (‘Yes voor Schotland en Vlaanderen’). Het thema beroert de gemoederen op de Britse eilanden uiteraard zeer, zowel ten noorden als ten zuiden van de Muur van Hadrianus. De conservatieve The Telegraph staat traditioneel aan de zijde van de unionisten. Op 21 september verscheen op de webstek een artikel dat bedoeld was om de Schotse onafhankelijkheidsbeweging in het algemeen en de Schotse nationalistische partij SNP in het bijzonder in een verdacht daglicht te plaatsen. Techniek die werd toegepast: de Schotse independentisten hebben ‘slechte vrienden’. Welke slechte vrienden? Slechte Vlaamse vrienden.

‘Extreem-rechtse groep geallieerd met de Schotse separatisten’. Die forse kop staat boven het artikel, geïllustreerd met een foto van een groep fier poserende Vlaamse Leeuwenvlagdragers. De inleiding schrijft: ‘De campagne voor Schotse onafhankelijkheid heeft nauwe contacten uitgebouwd met een extreem-rechtse, ultranationalistische groep waarvan de voorzitter vorige maand “de kolonisatie” van steden door moslims hekelde en opriep tot de “herovering van Europa door Europeanen”.’

Journalist Andrew Gilligan heeft het zowaar over de Vlaamse Volksbeweging ‘or Flemish People’s Movement’, een ‘officiële deelnemer’ aan de betoging van zaterdag. ‘Steven Vergauwen, de voorzitter (chairman) van VVB, nam deel naast Alex Salmond, de SNP-leider en eerste minister van Schotland.’ Vergauwen wordt in een zinnetje geciteerd, waarin hij de solidariteit met Schotland beklemtoont.

Ten einde zich een beetje correct te informeren, nam Gilligan contact met Kris Deschouwer, hoofd van het departement politicologie van de Vrije Universiteit Brussel en onder meer gangmaker van de idee van een Belgische kieskring. Die wordt als volgt geciteerd: ‘De VVB is ultranationalistisch en de SNP moet uitkijken met wie ze zich vereenzelvigen. De etnische component is extreem aanwezig in het Vlaams-nationalisme en in de VVB.’

Gillian gaat verder, wellicht steunend op verdere informatie van Deschouwer: ‘In een speech vorige maand viel Wim De Wit, de voorzitter (president) van de algemene vergadering van de VVB, de ‘islamisering van de Vlaamse steden’ aan als een ‘daad van agressie die een vreemde religie en ideologie importeert om de Vlamingen te reduceren tot tweedeklas-burgers’.

Gilligan sluit af: ‘De SNP zegt dat het uitgesproken niet-discriminerend is en een van haar ministers is een moslim. Maar het onafhankelijkheidsdebat heeft recent een meer hardline nationalistisch tintje gekregen.’

De boodschap is duidelijk en gericht aan de Schotse lezers van The Telegraph: fatsoenlijke mensen letten beter wat op met die stokebranden die zelfs niet te beroerd zijn om zich te verbinden met extreem-rechts. Gezien de uitgesproken linkse opstelling van SNP komt dit verwijt in Schotland zeer scherp over.

De fout dat Steven Vergauwen geen voorzitter is van de Vlaamse Volksbeweging maar directeur, zal, de loop der geschiedenis nog niet meteen veranderen. Dat ‘de etnische component extreem aanwezig is in de VVB’ is dan weer klinkklare onzin, hier opgetekend uit de mond van een Vlaamse academicus van wie mag verwacht worden het thema te kennen of er over te zwijgen.

Wim De Wit is inderdaad voorzitter van de Algemene Vergadering van de VVB. Het citaat van de speech waarnaar wordt verwezen klopt weliswaar niet strikt letterlijk maar veel scheelt het niet. Die toespraak deed Wim De Wit in Steenstraete op de IJzerwake als voorzitter van die IJzerwake. Met de VVB heeft die IJzerwake formeel geen uitstaans, met de IJzerwake heeft de Schotse Yes-campaign dan weer geen banden.

Uiteraard geeft één en ander aanleiding tot enige verwarring. De VVB roept op tot deelname aan de IJzerwake, de voorzitter van de IJzerwake maakt deel uit van het VVB-bestuur; waarnemers vermoeden dan graag en logischerwijze meer dan toevallige personele banden. Wanneer een bestuurslid van vereniging A iets zegt als voorzitter van vereniging B, in welke mate tekent dat vereniging A? Die ‘guilty by association’-techniek wordt veel gebruikt, al roept ze toch vooral vraagtekens op.

Dat buitenlandse journalisten van op afstand die subtiliteiten van de Vlaamse Beweging niet helemaal onder de knie hebben, kan best begrepen worden. Het wordt hen ook niet altijd gemakkelijk gemaakt door de Vlaamse Beweging zelf. Als een professor van de Vrije Universiteit Brussel aantoonbaar foute informatie verstrekt aan een buitenlandse journalist, dan komt spontaan de gedachte aan wetenschapsfraude op.

(Kris Deschouwers reactie verscheen ’s anderendaags op Doorbraak: ‘Ik was even verbaasd‘)

Andrew Gilligan

‘Ik was even verbaasd’

VUB-prof Kris Deschouwer desinformeert