2011 Overlijden van de Tsjechische toneelschrijver-dichter en staatsman Václav Havel (75). Hij werd op 29 december 1989 de laatste president van Tsjecho-Slowakije (tot 1992), en was van 1993-2003 de eerste president van het zelfstandige Tsjechië. Dissident en gangmaker van de ‘Fluwelen Revolutie’. Havel zat tijdens het communistische regime vier keer achter de tralies wegens mensenrechtenactiviteiten. Havel was in 1977 een van de grondleggers van Charta 77, een beweging die de Tsjechoslowaakse overheid wees op schendingen van mensenrechten. Hij schreef de toneelstukken The garden party, The increased difficulty of concentration, Protest en Temptation.

Gilbert Bécaud (1927-2001)

2001 Overlijden van de Franse zanger en componist Gilbert Bécaud (74), artiestennaam van François Gilbert Silly. Hij sterft op zijn woonboot op de Seine in Parijs. Bekende chansons: L’important c’est la rose, Et maintenant (What now my love), L’indifference, L’amour c’est l’affaire de gens, A little love and understanding. Zijn bekendste hit is Nathalie (1964), een liefdeslied tegen de achtergrond van de Koude Oorlog tussen het Oosten en het Westen. Hij trad meestal op in blauw kostuum met stippeltjesdas. Hij ligt begraven op de Père-Lachaise begraafplaats in Parijs.

1913 Geboorte in Lübeck (Sleeswijk-Holstein) van de Duitse politicus Willy Brandt, met zijn ware naam Herbert Frahm. Hij wordt even lid van de SPD en daarna lid van de kleine, marxistische Sozialistische Arbeiterpartei. In 1933 emigreert hij naar Noorwegen. Na de Tweede Wereldoorlog wacht hij even af en komt dan in 1947 terug naar Duitsland. Hij wordt weer lid van de SPD, burgemeester van West-Berlijn (1957-1966) en bondskanselier van West-Duitsland van 1969 tot 1974. Op 7 mei 1974 wordt hij tot aftreden gedwongen door de ‘spionageaffaire Guillaume’: zijn persoonlijk adviseur Günter Guillaume wordt ontmaskerd als Oost-Duitse spion. Brandt wordt in 1976 voorzitter van de Socialistische Internationale. Hij sterft in 1992 aan kanker.

1879 Geboorte in Münchenbuchsee, bij Bern, van de Duits-Zwitsers avant-garde kunstenaar Paul Klee. Leraar aan het Bauhaus. Had grote invloed op de ontwikkeling van de moderne kunst in de twintigste eeuw en wordt ingedeeld bij het expressionisme. Hij speelde ook zeer goed viool. Hij overleed in 1940 aan een ongeneeslijke ziekte en liet meer dan 9000 kunstwerken na, evenals vele essays, dagboeken en brieven.

Adolf Daens (1839-1907)

1839 Geboorte in Aalst van Adolf Daens (67), beter bekend als priester Daens, Vlaams politicus en sociaal strijder. Hij gaf, samen met zijn broer Pieter, zijn naam aan het daensisme, een sociale, Vlaamsgezinde christendemocratische beweging, die de pauselijke encycliek Rerum Novarum van paus Leo XIII (1891) ernstig nam. Hieruit vloeit de oprichting voort van een onafhankelijke Vlaamse partij, de Christene Volkspartij (1893), waarvan hij het programma schrijft. De mensonwaardige omstandigheden in de fabrieken van Aalst treffen hem diep en leiden tot grondige maatschappelijke reflectie. Het uitgangspunt van Daens is niet klassenstrijd, maar sociale rechtvaardigheid en solidariteit. Hij was dus geen socialist, maar eerder een solidarist.

Daens was geboren in een gezin van kleine middenstanders. In 1859 treedt hij binnen in het noviciaat van de jezuïeten. Moeilijkheden met zijn oversten leiden in 1871 tot zijn ontslag uit de jezuïetenorde. Nog tijdens hetzelfde jaar wordt hij toegelaten in het Grootseminarie van Gent, waar hij in 1873 tot priester wordt gewijd. Zijn engagement in de Christene Volkspartij (CVP) brengt hem in conflict met het episcopaat. In 1894 wordt Daens tot volksvertegenwoordiger verkozen, een functie die hij tot in 1898 uitoefent.

In mei 1895 wordt Daens op het matje geroepen in het Vaticaan. Daens weigert de politiek te verlaten. In de periode 1895-1897 krijgt hij nog een tiental sancties van de Gentse bisschop. Onder zware druk stemt Daens er in 1898 uiteindelijk mee in om af te zien van politieke activiteit. Daens voelt zich al snel bedrogen en keert terug naar de Christene Volkspartij. Hierdoor escaleert het conflict met de kerk opnieuw. In 1899 wordt Daens uit zijn priesterambt ontzet.

Van 1902 tot 1906 zetelt Daens opnieuw in de Kamer, ditmaal voor het arrondissement Brussel. In 1905 ondertekent hij samen met zijn broer een daensistisch wetsvoorstel tot vernederlandsing van de Rijksuniversiteit Gent. In datzelfde jaar wordt hij door het Vaticaan officieel veroordeeld. Als de murw geslagen Daens zich in februari 1907 met de kerk verzoent, wordt hij uit de CVP gezet… Hij overlijdt uitgeput op 14 juni van dat jaar.

Het daensisme gaat grotendeels op in het Vlaams-nationalisme. Na 1945 wordt priester Adolf Daens langs alle kanten in eer hersteld. Dat begint bij de Katholieke Partij, die zich vanaf 1945 Christelijke Volkspartij (CVP) noemt en het groen van het daensisme als partijkleur aanneemt. Aalst eert hem in 1957 met een standbeeld en in 2004 met het ereburgerschap van de stad. Intussen is Daens het onderwerp van romans, een film, een musical. En in 2015, dat is 108 jaar na zijn overlijden, krijgt Daens kerkelijk eerherstel. Aartsbisschop Léonard, van Mechelen-Brussel, legt bloemen op zijn graf en zegt onder meer: ‘De priester voerde een goede strijd voor de arbeiders, die schandelijk werden uitgebuit. Ze werden blootgesteld aan de misbruiken van hun bazen en aan de arrogantie van hun volksvertegenwoordigers, die hun taal – het Vlaams – misprezen’.

1737 Overlijden in Cremona (Lombardije) van Antonio Stradivari, de Italiaanse vioolbouwer wiens instrumenten nog steeds gebruikt worden, niet alleen als viool maar ook als beleggingsobject. De meeste experts zijn het er echter over eens dat geen enkele moderne viool, hoe zorgvuldig vervaardigd ook, écht in de buurt komt van een Stradivarius. Ze worden verhandeld sinds de 17de eeuw. De meest exclusieve modellen leveren bedragen met zes nullen op. De instrumenten hebben namen, meestal die van de eerste speler. Toen de Lady Blunt in 1971 op een veiling bij Sotheby’s meer dan 225 000 euro opbracht, was menigeen verbaasd. Maar in 1998 bracht de Kreutzer 1,7 miljoen euro op bij Christie’s. De hoogste prijs ooit betaald voor een viool van Stradivari was 11 miljoen euro in 2011 voor diezelfde Lady Blunt uit 1721. Blunt, kleindochter van Lord Byron, had het instrument 30 jaar in haar bezit. Het wordt beschouwd als een van de best bewaarde exemplaren.

Anna van Saksen (1544-1577)

1577 Overlijden in Dresden (Saksen) van Anna van Saksen (32), tweede echtgenote van Willem van Oranje. Ondanks hun zes kinderen was het huwelijk slecht en eindigde het in 1571 op een echtscheiding. Twee kinderen overleden in de wieg en het laatste was buitenechtelijk en de concrete aanleiding tot de scheiding.

1573 De hertog van Alva, Spaanse beul van onze gewesten, wordt teruggeroepen naar Spanje. Dit ontslag, veroorzaakt door het hevige verzet van de bevolking, wordt in de zuidelijke Nederlanden met enthousiasme onthaald.

1310 De koning van Engeland dringt er bij de burgemeester en de sheriffs van Londen op aan dat ze hun handel vooral op Antwerpen zouden richten.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.

Anne Blunt

18 december. Net binnen: vioolbouwer Antonio Stradivari geboren, hoeveel miljoen voor uw Stradivarius?