Bij demonstraties in Frankrijk gaat het er meestal aanzienlijk harder aan toe dan in Nederland of België. De overheid heeft speciale ordetroepen achter de hand, zoals de BRAV-M en de CRS 8.

Iedere Fransman kent de CRS 8: een elite-eenheid van de oproerpolitie, een vliegende brigade van slechts 200 man. Optimaal uitgerust en opgeleid: het zijn een soort onoverwinnelijke Robocops, deze topagenten van de CRS, de Compagnie Républicaine de Sécurité. Gestationeerd in het stadje Bièvre, tussen Parijs en Orléans, bijna middenin Frankrijk. Vandaar kunnen ze volgens hun trotse geestelijke vader, ‘law and order’-minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, binnen een kwartier overal in Frankrijk worden ingezet. Dat lijkt mij sterk, maar het klinkt goed.

De CRS 8 werd in 2021 opgericht, in de nadagen van de Gele Vesten-beweging, om ‘de orde in stedelijke gebieden te herstellen’. Dat gebeurde bijvoorbeeld in Marseille, toen de drugshandel uit de hand liep en er op straat met Kalasjnikovs werd geschoten. En in andere zuidelijke steden als Montpellier en Toulouse, waar het fenomeen van zogeheten stadsrodeo’s slachtoffers onder de bevolking begon te maken. Voetgangers werden doodgereden door jongeren uit banlieues die op scooters om het hardst door de straten raceten, meestal op het achterwiel balancerend.

Groot nieuws

Als leden van de CRS 8 ergens heen worden gestuurd, is dat meestal groot nieuws. Zoals enkele dagen geleden, toen veertig van hen naar het overzeese gebiedsdeel Mayotte werden gevlogen, een eiland voor de oostkust van Afrika, tussen Mozambique en Madagascar. Dat Franse departement met nummer 101 is een van de verste buitengewesten van de Europese Unie: je kunt er gewoon met de euro betalen. Het zwaar islamitische eiland is al langere tijd onrustig, vooral door illegale migratie uit Afrika. En uit de nabij gelegen Comoren, waar Mayotte oorspronkelijk deel van uitmaakte. Dat de Franse overheid die onrust onder de bijna 200.000 bewoners denkt aan te kunnen door de lokale ordetroepen te versterken met slechts veertig man CRS 8, zegt wel iets over de kwaliteit van deze eenheid.

Misschien waren er niet meer beschikbaar, gezien de protesten tegen de pensioenhervormingen. Het zijn niet zozeer de reguliere demonstranten die alle aandacht eisen van de oproerpolitie, maar vooral de in Frankrijk overweldigend aanwezige antifa’s, anarchisten en casseurs. Zij grijpen iedere demonstratie aan om een destructieve duit in het zakje te doen. Militante anarchisten en zelfverklaarde antifascisten teisteren vooral westelijke steden als Bordeaux, Nantes en de Bretonse hoofdstad Rennes. De oorzaak zou liggen in de verregaande radicalisering van de universiteiten daar, maar het blijft de vraag wie of wat in dit verhaal de kip is of het ei.

Oproerkraaiers

Met name Rennes kende de afgelopen weken een ware plaag van oproerkraaiers die het centrum kort en klein sloegen, winkels plunderden en met de politie vochten. De incompetente socialistische burgemeester Nathalie Appéré bestond het dit geweld president Macron in de schoenen te schuiven. Het onmenselijke idee om mensen tot 64 te laten werken in plaats van 62 komt immers van hem. Daarin volgde ze haar even incompetente collega van Parijs, Anne Hidalgo. Die weigerde een poot uit te steken om iets aan de langdurige staking van vuilnisophalers te doen, omdat ze het zo roerend eens was met hun bezwaren tegen de pensioenhervormingen.

Appéré zei te wensen dat de president die hervormingen weer introk, om ‘de Bretonse hoofdstad te beschermen tegen gewelddadige groepen die zich van de stad meester maakten. Rennes betaalt een zware prijs in deze crisis die door het land waart…’ Zij riep eerdergenoemde minister van Binnenlandse Zaken op de politie in Rennes extra middelen te verschaffen om de chaos aan te pakken. Met grote tegenzin: als rechtgeaarde socialist verfoeit ze deze conservatieve minister van president Macron. Haar verzoek was niet aan dovemans oren gericht. Darmanin greep de kans zijn geliefde CRS 8 in te zetten. Die maakte korte metten met de situatie in Rennes. Waarop extreemlinks in de Assemblée en daarbuiten meteen begon te krijsen over politiegeweld, daar kon je op wachten.

Vuurtje stoken in Rennes

Verschillende parlementariërs van LFI, La France Insoumise, kwamen het vuurtje opstoken in Rennes. Ze aarzelden niet klachten in te dienen bij de procureur als er weer eens een agent te hard geslagen of gescholden zou hebben. Waarop minister Darmanin steevast professionele verontwaardiging veinst en ‘een onderzoek’ belooft. Daar hoor je meestal nooit meer van.

Media als dagblad Le Monde laten geen faux pas van ordehandhavers onbesproken. De krant kwam met een geluidsopname, stiekem gemaakt door een jonge demonstrant, waarin je agenten van de zogeheten BRAV-M, de brigade de répression de l’action violente motorisée (net een streepje onder de CRS 8), inderdaad dingen hoort zeggen die moeilijk door de beugel kunnen. Zoals: ‘Opdonderen of ik trek je kop eraf.’ Of: ‘De volgende keer ga je hier met een ambulance vandaan’ en ‘Zal ik die lelijke kinnebak van je eens even rechtzetten?’ Directeur Agnès Thibault-Lecuivre van de interne politiewaakhond liet meteen weten ‘ernstig geschokt’ te zijn en ‘zeker sancties te zullen voorstellen aan de politieprefect’.

Maar stel je voor dat je dag na dag verrot wordt gescholden door agressieve querulanten, die je ook nog stenen naar het hoofd gooien? En op de grond gaan liggen krijsen zodra ze een duwtje krijgen. Met een zwerm filmende en fotograferende journalisten eromheen die in Frankrijk meteen gaan schelden als ze een strobreed in de weg wordt gelegd.

Morele en fysieke uitputting

De agenten voerden morele en fysieke uitputting aan, na weken van demonstraties en geweld. Ik geloof ze meteen. Wat niet wegneemt dat de Franse oproerpolitie vaak overdreven hardhandig tewerk gaat, al helemaal vergeleken bij hun Nederlandse of Belgische collega’s. Maar dat geldt ook voor Franse relschoppers: vooral antifa’s en casseurs opereren als legereenheden en breken alles af wat ze tegenkomen.

De nieuwste trend is dat kleding- en elektronicawinkels georganiseerd worden opengebroken en leeggeplunderd. Niet meer met z’n allen naar binnen rennen en pakken wat je pakken kunt, maar via menselijke ketens de buit wegsluizen. Dan zwijg ik nog over het geweld waarmee ze de politie te lijf gaan. Daarbij vergeleken zijn Nederlandse relschoppers kwajongens. Voor zover ik weet hebben die nog geen politieauto’s aangestoken met de agenten er nog in, onder het roepen van: ‘We gaan kippen roosteren’. Ten noorden van Frankrijk heeft men vaak geen idee van de agressieve van top tot teen in het zwart gehulde hordes die in het kielzog van legitieme demonstraties de politie met extreem geweld te lijf gaan.

Sociale media

Een saillant detail is dat de agressieve stemming tegen de ordetroepen wordt opgeklopt via sociale media. De video’s daar geven vaak een vertekend beeld van de situatie. Deze ging bijvoorbeeld viraal, met een zo te zien doorsnee dertiger die door leden van de CRS 8 tegen de grond werd gegooid en met zijn nek op een stoeprand belandde. Wat er allemaal aan vooraf was gegaan, werd voor het gemak achterwege gelaten door de schanderoepers. De man had steeds opnieuw de agenten uitgedaagd en weigerde te vertrekken toen hem dat dringend werd gevraagd. Ze hadden hem beter geen duw kunnen geven, maar hij stond snel weer op en begon opnieuw te zeuren. Kortom, typisch Frans haantjesgedrag dat door Franse politiehaantjes met gelijke munt werd terugbetaald.

De petitie met 260.000 handtekeningen waarmee door extreemlinks in de Assemblée werd gezwaaid om de speciale politie-eenheden afgeschaft te krijgen, maakte daar weinig indruk. Frankrijk zou Frankrijk niet zijn als er niet ook gelachen werd met deze zwaar gepantserde en bewapende stormtroepen van president Macron en zijn minister Darmanin. Onsterfelijk is bijvoorbeeld het filmpje waarin je die Robocops langs ziet marcheren, terwijl een hippe demonstrant op een speelgoedtrompetje het keizerlijke refrein van Star Wars speelt.

Anne Hildago

De stormtroepen van president Macron