Afgelopen zaterdag zorgde de uitverkoop bij Brantano voor hallucinante beelden en veel kolder. Het echte verhaal achter dit drama is ontluisterend. De vakbonden beseffen niet dat ze enkel werken voor de portemonnee van de curatoren. De leveranciers zijn het grootste slachtoffer van deze gang van zaken.

Toen op 3 augustus het faillissement werd uitgesproken van modegroep FNG, het moederbedrijf boven CKS, Mayerline en Brantano, zagen velen de bui al hangen. De Mechelse modegroep FNG had eerder bij de ondernemingsrechtbank Antwerpen, afdeling Mechelen, uitstel van betaling gevraagd. Het faillissement bleek echter onafwendbaar. De kleurrijke geschiedenis van Brantano, inclusief een beursgang enkele decennia geleden, hier uit de doeken doen, zou naast de kwestie zijn. De kwestie is dat de enigen die profiteren van dit faillissement de curatoren zijn. De Belgische staat pikt uiteraard ook een graantje mee — zoals altijd — ondanks het feit dat de meeste herstelplannen bij ondernemingsrechtbanken juist sneuvelen door een gebrek aan medewerking van de fiscus (BTW vooral, en uiteraard de directe belastingen) en de sociale zekerheid.

Dramatis personae

Brantano NV uit Erembodegem was officieel een kleinhandel in schoenen. De rechters-commissarissen zijn Eddy Brouwers, Frederik Mortelmans en Henri Colman. De curatoren zijn Geert Van Deyck, Marc Joris, Nick Peeters en Annelies Hellemans. Waarom vier advocaten, die toch geen kleine kantoren bezitten, het dossier Brantano binnen het FNG-dossier doen, is een vraag waarop slechts één antwoord kan volgen: omdat het lucratief is en de ondernemingsrechtbank te Mechelen om één of andere reden vier advocatenkantoren een graantje wil laten meepikken.

Om dit te begrijpen is het belangrijk om te weten dat een curator niet voor de spreekwoordelijke € 1000 vergoeding van de Belgische Staat werkt. De curator mag een ereloon berekenen, maar bovenal mag hij een deel van elke binnengehaalde euro voor zichzelf houden. Tot € 28.142,03 mag de curator 30% houden van elke ontvangen euro. Van de schijf € 28.142,04 euro tot € 55.580,48 is dat nog 25%. Dat daalt tot 12% voor de schijf tot en met € 76.686,98. De volgende schijf tot € 135.785,19 levert 10 procent op (toch nog ruim 13.500 €). In de volgende schijven zakken de commissies verder tot 2%.

Minister van Justitie Koen Geens heeft dus met de verhogingen van de vergoedingen weer eens heel goed voor de advocatenkaste gezorgd. Op zijn strengere maatregelen om de schuldenindustrie en de misbruiken bij deurwaarders in te perken, is het jaren na de beruchte Pano-reportage en de daaropvolgende belofte van de minister in het parlementair halfrond en op TV nog wachten.

Kassa, kassa

Deze barema zijn van toepassing per juridische entiteit. Dus per aparte vennootschap. Dezelfde advocaten zijn tevens curator van de holding FNG uit Mechelen. Na ettelijke aankondigingen dat de curatoren een uitverkoop zouden organiseren, kwam het er afgelopen weekend van. Het resultaat is ondertussen bekend. Een onverantwoorde volkstoeloop en de politie die bepaalde winkels moest sluiten.

Die uitverkoop is echter teken dat de curatoren geld willen verdienen en ze geen goed oog hebben in eventuele overnemers van de schoenenwinkels. De verklaringen dat de curatoren in vergevorderde onderhandelingen zijn met ‘meerdere bieders’ was dus puur tribunespel. De curatoren vinden de individuele verkoop van een aantal winkels te veel werk en het levert ook ‘maar 30%’ op. Dat de overnemers de organisatie wilden doorstarten, is van nevengeschikt belang. De curatoren schenken overnemers zoals bijna altijd geen aandacht, tenzij er niks te verdienen valt door zelf winkeltje te spelen. Zoals nu bij Brantano.

KB op maat van advocaten

In het nieuwe Koninklijk Besluit van 26 april 2018 staat: ‘Het ereloon van de curator bestaat nog steeds uit een proportionele vergoeding per schijf berekend op grond van de teruggeïnde en gerealiseerde activa en rekening houdend met de complexiteit van hun opdracht en zo nodig met de benodigde tijd. De gehanteerde schijven en percentages werden verhoogd.’ De tabel met barema’s kan de lezer ook online vinden. Verder staat in het KB: ‘De rechtbank van koophandel kan het ereloon vermeerderen of verminderen met een correctiecoëfficiënt die varieert van 0,6 tot 1,4.’ En ‘De verkoop van met hypotheken of met onroerende voorrechten bezwaarde onroerende goederen geeft recht op een afzonderlijk ereloon van de curator ten laste van de betrokken schuldeisers in verhouding tot hun rechten.’

Waarom het eigenlijk onzinnig is om een college van curatoren aan te stellen, zoals bij FNG, staat ook in het KB. Wanneer de ondernemingsrechtbank meerdere curatoren heeft aangesteld, beschouwt het KB van 26 april 2018 ze als één enkele curator. Dat betekent dat alleen de groep van aangestelde curatoren recht heeft op een ereloon en een kostenvergoeding, en niet elke curator van die groep afzonderlijk. Vinden de aangestelde curatoren geen consensus voor de verdeling van de kosten en het ereloon, dan zal de rechtbank deze verdeling vaststellen. Bij FNG zou dat nog eens een boeiend gevecht om de centen kunnen opleveren. Uiteraard gebeurt zoiets in camera en niet voor de camera.

Zelfmoordmissie

De curatoren staakten de oppervlakkige gesprekken met het Duitse Deichmann (de vanHaren-winkels) en het Nederlandse Ziengs Retail (de Scapino-winkels). De merknaam Brantano is eigenlijk het enige wat te verkopen valt nu de verkoopbare stock spoedig weg zal zijn.. De handelshuren zijn opgezegd wegens wanbetaling en het niet meer bestaan van de contractant (want failliet). Het bod van Deichmann of Ziengs valt samen te vatten als volgt: De koper zorgt voor een doorstart onder de naam Brantano. Voor de schijn komt er dan een Belgische CEO die de schoenensector goed zou kennen.

Welke CEO wil echter instappen in een sector die nog jaren verlies zal maken? Dit is een zelfmoordopdracht. Het enige motief achter dit scenario is marktaandeel verwerven. Marktaandeel vergroten door een extra speler in de markt te zetten? De snelste en goedkoopste manier om marktaandeel te vergroten is klanten afpikken met bestaande winkels of webshops. Dat lukt het best als de zieke zaken verdwijnen.

Vakbonden kunnen niet economisch denken

De curatoren slagen er ondertussen maar niet in om voldoende ex-werknemers te mobiliseren voor de uitverkoop. Dit was afgelopen weekend ook pijnlijk duidelijk met 1 kassa-medewerker per vestiging. Los van begrijpelijke psychologische motieven bij de 1400 ontslagenen slaan de vakbonden hier een modderfiguur. Bij de vakbonden geloven ze in het sprookje van de overname en doorstart waar de curatoren hen mee zoet houden. Ze willen ‘mogelijke overnames alle kansen geven en roepen het personeel op om alsnog mee te werken’ liet Sven De Scheemaeker van vakbond ACV optekenen.

Terecht liet meer dan de helft van het opgeroepen personeel weten dat ze aan die komedie niet meedoen. Via een interimcontract werken en zo extra administratieve problemen op de hals halen qua werkloosheidsuitkering. Een ex-werknemer zou voor minder een spreekwoordelijke middenvinger opsteken.

Curatoren verdienen aan uitverkoop

Niettemin wilden de curatoren zaterdag of maandag al de winkels gebruiken om zelf 30 procent per winkel op de verkoop te verdienen. Dat is meer dan de gebruikelijk marge bij een normale schoenwinkel en die winkelier draagt bovendien stockrisico en huurkosten. Met steun van de vakbonden nota bene. Via e-mail riepen de vakbonden het personeel op om toch massaal deel te nemen aan de uitverkoop. Beweren dat dit mogelijke overnemers zou afschrikken, is flauwekul. Maar de vakbonden slikken het als zoete koek.

De volgende zin in de e-mail is gewoon hallucinant: ‘Deze grote overnemers tonen niet enkel veel interesse in de locaties maar evenzeer in het bestaande personeel.’ De vakbonden schrijven verder: ‘Een grote deelname aan de soldenverkoop biedt een allerlaatste en reële kans om een groot deel van de jobs te redden’. Ondertussen fixeren de vakbonden zich op de oprichters van FNG. Vooral medeoprichter Dieter Penninckx is kop van jut. Na de farce van de uitverkoop piepte De Scheemaeker van ACV plots dat de curatoren en hun partner Moyersoens een schandalig zootje maakten van het dossier. Een zootje dat ACV bij monde van De Scheemaeker wel zelf mee had gefaciliteerd.

Overname sterke merken

De holding Claes Retail Group van oud-beroepswielrenner Jean-Baptiste Claes zal de modemerken CKS, Fred & Ginger en Baker Bridge overnemen. Blijkbaar tegen de zin van de oprichter op rust. Over bedragen enzovoort communiceerden de curatoren niet, maar afgaande op het baremasysteem zal de 30% per winkel aanzienlijk genoeg geweest zijn om de advocaten te vermurwen.

De grote verliezers in dit verhaal zijn niet de werknemers, maar de leveranciers van de bedrijven binnen de FNG-groep. Soms is dat eigen schuld dikke bult. Vele leveranciers richtten zich reeds jaren meer en meer op ketens en lieten kleine handelszaken links liggen. De voorwaarden voor de ketens waren vaak lange betaaltermijnen en grote marges. Zaken waar de kleinhandel enkel van kon dromen. Niettemin was het risico van de leveranciers veel groter dan bij de klassieke kleine schoenwinkels of modezaken, maar de financiële wereld ziet nu éénmaal liever grote klanten dan veel kleintjes. Dus moesten die leveranciers wel, om zelf financiering binnen te halen.

Deze leveranciers financierden met geleend geld dus de voorraden van de FNG-groep. Ze lopen nu uiteraard tegen enorme verliezen aan. Allicht zullen vele leveranciers zelf het niet redden. Hun goederen zijn ze kwijt. Daar verdienen de curatoren nu een mooie vakantiepremie mee. Reken zelf maar na. 5000 paar schoenen per winkel verkocht met 75% korting. Dat levert aan een gemiddelde van 75 euro per paar (terwijl een paar gemakkelijk tot 250 euro kan kosten), met aftrek van de 75% korting, € 93.750 op. Netjes in de eerste schijf van 30% commissie voor de curator.

Annelies Hellemans

Enkel curatoren verdienen aan uitverkoop Brantano