Beste CEO,

Onder uw impuls lanceerden een vijftiental prominente spelers van de Voka-luchthavencommunity een noodsignaal naar de overheid om dringend met geld over de brug te komen om de luchthavengemeenschap te helpen overleven (Open brief ‘SOS luchtvaart’, De Tijd, 30 april 2020).

In De Ochtend op Radio 1 riep u expliciet op om Brussels Airlines, de home carrier van de luchthaven van Zaventem, overheidssteun te geven. Want als Brussels Airlines kapseist, zou Brussels Airport (BAC) zijn internationale hubfunctie kwijtspelen omdat net Brussels Airlines een cruciale speler is voor het intercontinentale netwerk van de luchtvaart in België.

Oostenrijk

Het debat in de media over ‘de redding van Brussels Airlines’— 100% eigendom van Lufthansa en dus een buitenlands privébedrijf — gaat niet zozeer over de vraag of de overheid met geld over de brug moet komen (voorlopig is € 290 miljoen gevraagd). De discussie beperkt zich niet louter tot ‘hoeveel’ nodig zal zijn om Brussels Airlines een doorstart te garanderen, maar gaat tevens over welke modaliteiten er moeten voor zorgen dat deze doorstart maatschappelijk verantwoord is. Worden er bijvoorbeeld concrete, meetbare milieu- en klimaatdoelen gekoppeld aan de overheidssteun? Kijk naar wat zich in Oostenrijk afspeelt waar de regering slechts staatssteun wil geven aan Austrian Airlines, ook een volle dochter van Lufthansa, als er een duidelijke tegenprestatie van Lufthansa is.

Maar als voor uw luchthaven Brussels Airlines inderdaad de levenslijn is, kan uw bedrijf dan geen bijdrage leveren aan haar redding? U heeft gelijk dat vele luchtvaartmaatschappijen aan de grond zitten. Dat geldt zeker voor Brussels Airlines dat reeds vóór de coronacrisis in slechte papieren zat. Maar de luchthavens zelf staan er heel wat beter voor, en dat geldt zeker voor BAC. De cijfers die BAC publiceert en de dividenden die het uitkeert (bron NBB), liegen er niet om. In 2017 bedroeg de omzet van de luchthaven € 552 miljoen en de EBDITA € 309 miljoen (EBITDA is een maatstaf voor de winst die een onderneming haalt met haar operationele activiteiten zonder dat hier kosten en opbrengsten van de financiering in verwerkt zitten, nvda). Van elke € 10 die in de kassa komt, houdt u dus bruto bijna € 6 winst over. De berg cash die dit genereert, is enorm.

Welbegrepen eigenbelang

Om een vlotte doorstart van de luchtvaart na de crisis te faciliteren, kijkt u best niet naar de armlastige overheid en de veelbevraagde belastingbetaler. Als CEO van een kerngezond bedrijf, die een ‘toeleverancier’ in nood weet, kan u zelf initiatieven ontwikkelen en zo uw eigen inkomsten veiligstellen. Zoals brouwerijen de huur van cafés kwijtschelden, kan u dat doen met kosten die BAC aanrekent aan de luchtvaartmaatschappijen. Of u kan met andere luchthavens een consortium oprichten om met de gezamenlijke bedrijfswinst luchthavengerelateerde bedrijven zoals Brussels Airlines financieel bij te staan, in welke vorm dan ook (renteloze leningen enzovoort). Dit alles vanuit een welbegrepen eigenbelang, om de toekomst van de luchtvaart veilig te stellen.

Hoe ziet u trouwens de toekomst van BAC? Tot voor kort voorzag u een stevige groei met een gigantische investering voor de uitbreiding van start- en landingsbanen. Moet u die investering in het post-corona tijdperk niet herdenken en de voorziene middelen besteden aan een verduurzaming van uw bedrijf? U kan in deze misschien een voorbeeld nemen aan uw evenknie, Dick Benschop, de CEO van Schiphol.

Benschop wil, als de vraag naar vliegreizen na de coronacrisis weer omhoogschiet, het aantal vluchten in Schiphol niet in één keer weer laten oplopen tot het huidige maximum van 500 000 vliegbewegingen per jaar. Hij wil gecontroleerd herstel. Dus niet direct weer het plafond willen bereiken, maar in gecontroleerde stappen. Hij beseft dat dit jaren zal duren.

Verduurzaming

De CEO van Schiphol wil verder onderzoeken wat de maatschappelijke prioriteiten zijn. Natuurlijk is Schiphol er om Nederland te verbinden met de wereld, met andere economische centra. Maar hij verklaarde dat de luchtvaartsector ook moet verduurzamen en een betere balans creëren met de omgeving, die overlast ervaart.

In Zaventem klinkt een heel ander geluid. Als de media u vragen of er in de toekomst niet minder en minder ver zal gevlogen worden, zwijgt u in alle talen over een verduurzaming van de luchtvaart.

Olifant in een porseleinkast

Integendeel, ook in coronatijden blijft Brussels Airport zich gedragen als een olifant in een porseleinkast die geen rekening houdt met de leefomgeving en de omwonenden. Ook in coronatijden tast u voortdurend de grenzen af en grijpt u iedere kans op groei aan. Zo probeerde u de voorbije weken de milieuvergunning aan te passen. BAC wou de maximaal toegestane geluidshoeveelheid per beweging (de zogenaamde QC) tijdens de nachtperiode én het jaarlijks aantal toegestane nachtslots, vastgesteld op 16.000, verhogen. Met als argumentatie dat er dringend nood is aan coronagerelateerde vracht die ’s nachts aangevoerd wordt.

Gelukkig heeft Zuhal Demir, de bevoegde minister, resoluut geweigerd om in te gaan op beide vragen. De huidige luwte van het vliegverkeer maakt het trouwens mogelijk om overdag deze extra vracht in te vliegen. Denk maar aan de mondmaskers die kortgeleden op de zetels van een passagiersvliegtuig geleverd werden. Dat zijn creatieve oplossingen.

Duwtje in de rug

Dat u blijft zweren bij ongebreidelde groei en geen enkele poging doet om in symbiose te leven met de omwonenden, is ongehoord.

Misschien heeft u een duwtje in de juiste richting nodig, zowel voor het redden van de luchtvaart op korte termijn als voor de verduurzaming ervan, eens de crisis achter de rug? Onze federale overheid die via de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) nog steeds een participatie van 25% + 1 aandeel bezit in uw bedrijf, kan u wellicht op het juiste spoor zetten? Dan worden de berg geld en de investeringsmiddelen van BAC beter besteed.

Met vriendelijke groet,

Henk Cuypers en Annemie Van Meerbeek
Namens het Burgerforum Luchthavenregio

Annemie Van Meerbeek

Open brief aan Arnaud Feist, CEO van Brussels Airport