Theo Francken heeft gelijk, al kan je erover discussiëren of hij dat ook zo had moeten zeggen. Maar er is wel degelijk een akkoord mogelijk tussen noord en zuid, gedragen door de grootste partijen aan de twee kanten. Er is common ground, er zijn raakvlakken: ja, er is absoluut nood aan bijgestuurd sociaal beleid voor wie dat echt nodig heeft; ja er is absoluut nood aan het versterken van het economische weefsel om dat sociaal beleid te dragen.

En ja, er zijn ook verschillen, maar we kunnen die ook respecteren en aanvaarden, en er verantwoordelijk mee omgaan. (Zoals we dat trouwens allemaal vinden als het over mensen gaat die op een of meer punten ‘anders’ zijn.)

Achterban

Maar dat is theorie, en dat veronderstelt bovenal een minimum aan vertrouwen. Wie kijkt naar de werkelijkheid, ziet iets anders. Want aan de twee kanten is er om te beginnen de zogeheten achterban. Dat is een probleem voor én Bart De Wever én Paul Magnette. Bij de N-VA is er daar – in die volgorde – én een communautair én een sociaal-economisch non possumus, waarmee De Wever moet rekenen. Voor de PS geldt hetzelfde, maar omgekeerd: het sociaal-economische weegt daar zwaarder dan het communautaire.

Ik kan me voorstellen dat De Wever een en ander nog verzoend krijgt, maar er zijn tekenen dat Magnette stukken moeilijker zit. (Een inschatting die – laat ik het toch nog maar eens zeggen – niets van doen heeft met mijn eigen verleden. Ik ben mijn journalistenoog nooit kwijtgeraakt; in de politiek was dat mijn voordeel en – vooral – mijn nadeel).

Bij de schulden

Maar het belang van wat gebeurd is met FGTB-voorzitter Verteneuil (hij deed een relatief vriendelijk interview samen met MR-voorzitter Bouchez, en kan daardoor niet langer voorzitter blijven) kan nauwelijks overschat worden. Het bindt Magnette aan handen en voeten. Wie hem zag in De Zevende Dag kon daar getuige van zijn: de nog uit te geven miljarden vlogen in het rond. Op de herhaalde vraag wie dat allemaal ging betalen, kwam steevast het antwoord: we zetten dat bij de schuld. Alsof dat een soort berghok is, met daarin miljarden waarnaar niet meer moet worden omgekeken. Het idee/feit dat de schulden van vandaag de belastingen van morgen zijn, maakt kennelijk in Wallonië totaal geen indruk.

De FGTB heeft de PS in de tang, de PTB heeft de FGTB in de tang, en dus heeft de PTB de PS in de tang. Dit is geen sofisme; wel een voortschrijdend proces. Drie jaar terug al, en dat was een symbolisch belangrijk moment dat in Vlaanderen geen aandacht heeft gekregen, heeft of all places in Luik de PTB de 1 mei-viering op de Place Saint-Lambert gekaapt. Met veel gratis bier en eten. De socialistische Gemeenschappelijke Actie (mutualiteit, vakbond, partij) stond er bij, en keek ernaar.

Politieke fictie

Elio di Rupo noemt dat un grand problème pour le PS, en hij heeft gelijk. In De Morgen vraagt Alain Gerlache zich retorisch af hoe een coalitie van de PS met de N-VA ooit zou kunnen, als een gesprek met de MR al tot dit soort heisa leidt. Tja..

Bovendien moet Magnette Wallonië en Brussel proberen bijeenhouden. Dat is bijzonder moeilijk, indien al niet ondoenbaar. De fédération Bruxelles-Wallonie is een politiek gewenst feit maar tegelijk politieke fictie, zij het een met een reëel gigantisch financieel probleem. Ook dat dwingt Magnette in een onbuigzaam links én Belgisch-conservatief discours.

Vivaldi

Wie daar niet al te ongelukkig van wordt, is MR-voorzitter Bouchez. Liberalen zijn in essentie individualisten, reageren (nog meer dan anderen) op zeer korte termijn. Hij zit goed: ministers alom, een senaatsvoorzitster en twee Europese topmandaten. Meer moet dat echt niet zijn. Dit krijgt hij nooit nog bijeengefietst.

Tegelijk kan ik mij niet voorstellen – maar dat kan aan mij liggen – dat de zogeheten Vivaldi-coalitie enige kans maakt. Alvast voor de Open VLD en de CD&V is dat een suïcidaire operatie, en ik kan me ook niet voorstellen dat de respectieve ‘nieuwe’ voorzitters daartoe bereid zijn. Om het met een boutade te zeggen: Verhofstadt heeft zijn partij al geofferd voor het pure eigenbelang. Je kan dat geen twee keer doen. De partij is op. En hoe meer de Wetstraatwatchers zeggen dat de CD&V beter voor Sammy Mahdi had gekozen, hoe minder Joachim Coens van koers kan veranderen. Bovendien is de aandrang om met Groen-Ecolo in zee te gaan alles behalve aantrekkelijk. Dat is eigenlijk het enige punt waarover iedereen het eens is. Ook die deur is dus toe.

Fictief

En intussen speelt de federale regering Sinterklaas. Cadeaus all over the place. Met een voorspelbaar gevolg: zij die de cadeaus krijgen, laten weten dat ze die niet hoeven. Zij die ze niet krijgen (gepensioneerden, werklozen, …) vinden dat ze worden gediscrimineerd. ‘Wij hebben ook afgezien van de lockdown’, schrijft een gepensioneerde in een lezersbrief aan Het Laatste Nieuws.

Bovendien blijken die cadeaus tamelijk fictief. Die treinkaart is zonder de NMBS gerekend. En als dat iets kost of gewoon onmogelijk is, dan doen we dat dan maar niet, zegt de N-VA. En die horecacheques? Dat is een cadeau op kosten van anderen. Maar het moest allemaal, want in de superkern moest iedereen iets krijgen. Voor de geloofwaardigheid van de tien superkern-partijen is dat dodelijk. ‘Zo kan het niet langer’, lees je uit verschillende anonieme partijmonden… Maar dat is intussen wel beslist beleid.

Begroting

En dus biedt de piste van Alexander De Croo ook al geen uitweg. Het idee dat de regering-van-de-38 gewoon blijft zitten tot in 2024 is interessant vanwege de postjes – geen van de drie partijen krijgt in een volgende regering nog zoveel weldaden – maar is net daarom al even suïcidair. Want zodra er ook maar een ontwerp komt dat enigszins ideologisch geladen is, wordt die regering weggestemd, kom je weer in Lopende Zaken, en rest alleen de poel van desperatie. Want, onder meer door de vergrijzing, stijgt het begrotingstekort spectaculair, en er is geen regering die daaraan iets kan of mag doen.

In september krijg je dus ook geen begroting ingediend bij de Europese Commissie. Je valt terug op de begroting van 2018, met de Voorlopige Twaalfden. Wat veel weg begint te krijgen van een Grieks scenario, met cijfers buiten de werkelijkheid. Het was overigens merkwaardig dat Paul Magnette in De Zevende Dag verwees naar de Grieken als hij het over de regering-Michel had…

Het Robert Houben-orakel

En nu iets zeer merkwaardigs. Ondanks alles wat hierboven staat valt op dat Wetstraatwatchers er blijven van uitgaan dat er een regering moet/zal/kan komen. Men blijft met veel woorden betreuren dat ze nog geen stap verder zijn geraakt. Wie is ze, vraag ik me af: dat kan toch niemand anders zijn dan wij, die de kaarten hebben geschud zoals ze zijn geschud? Verkiezingen? Ook die zijn uitgesloten: want ook dat is zelfmoord…

En per deductionem et exclusionem kom ik er: wanneer komt dan dat ene moment dat men tot de conclusie komt dat het niet meer gaat? De vervulling van het Robert Houben-orakel. Houben, de laatste unitaire voorzitter van CVP-PSC, voorspelde het einde van België op het moment dat het niet meer mogelijk zou zijn een Belgische regering te maken. Geheel terzijde: Houben wou een provinciaal federalisme omdat dat minder schadelijk was; Houben was een Belgicist…

Wanneer komt dat moment? Zeggen we dat dan (bijna) allemaal of is een meerderheid genoeg? Een meerderheid waar? En als dat moment er komt, dat ene moment, wat doen we dan? Vanaf dat moment, geen experiment, maar heel consequent, voor honderd procent, schreef Annie MG Schmidt in Foxtrot. Wat doen we dan? Hoe gaat dat dan? Is er een scenario? Iemand?

Annie MG Schmidt

Dat ene moment