De mis mag niet opgedragen worden deze zondag, maar stemmen voor hun burgemeester mogen de Fransen wel vandaag. In Londen worden de verkiezingen voor het burgemeesterschap uitgesteld en blijft de Londense burgemeester Sadiq Khan minstens een jaar langer op post. Onze zuiderburen vonden een zo verregaande maatregel niet nodig.

Na overleg donderdag tussen president Macron en Senaatsvoorzitter Gérard Larcher van oppositiepartij Les Républicains (LR), is na lang twijfelen beslist om het Britse voorbeeld niet te volgen. ‘Het is belangrijk dat we de continuïteit van onze democratie en instellingen waarborgen’, klonk het plechtig tijdens de televisietoespraak tot de natie die Macron donderdagavond hield. Heel wat Franse kranten publiceren de toespraak van Macron integraal in hun weekendeditie vandaag.

De optie om de verkiezingen uit te stellen, lag nochtans lang op tafel, vertellen naaste vertrouwelingen vandaag anoniem aan de krant Le Monde. Maar het was naar verluidt de beslissing van Donald Trump woensdagnacht om alle vluchten uit Europa, met uitzondering van die uit Verenigd Koninkrijk, te verbieden, die de Franse president heeft doen besluiten dat hij zelfverzekerd moest zijn. Macron wilde de stembusslag aanvankelijk wel uitstellen, maar daar is ‘de factor Trump daartussen gekomen’, zoals een van zijn ministers het formuleert.

Even ongevaarlijk als soepgroenten kopen

In zijn toespraak voegde de Franse president eraan toe zijn beslissing genomen te hebben in overleg met de belangrijkste wetenschappelijke autoriteiten van het land. Die hebben hem verzekerd dat ‘niets de Fransen mag tegenhouden, ook de zwaksten onder hen niet, om zich naar de stemlokalen te begeven. De artsen hebben ons verzekerd dat gaan stemmen even ongevaarlijk is als naar de bakker te gaan of soepgroenten te gaan kopen.’ Samen bidden mag dus niet, cafés, scholen, universiteiten en restaurants sluiten hun deuren, maar gaan stemmen blijft een democratische plicht.

Wie die artsen zijn, heeft Macron de burgers niet verteld, maar dat niet alle wetenschappers het met hem eens zijn, mag blijken uit de reactie iemand van professor Antoine Flahault, directeur van het Institute of Global Health van de Universiteit van Genève. Hij juicht de meeste in Frankrijk genomen maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen toe, maar zegt in een interview met Le Monde niet te begrijpen waarom de verkiezingen dan wel nog doorgaan.

Zoals bij de aidsepidemie

‘Een van de middelen om een pandemie te bestrijden die het gevolg is van een virus dat zich verspreidt via druppeltjes ten gevolge van niezen of hoesten, is sociale afstand te bewaren. En of men het nu wil of niet, stemlokalen brengen mensen dicht bij elkaar (…) Het had van enige coherentie getuigd deze verkiezingen uit te stellen’, meent Flahaut. Hij voegt daar trouwens aan toe dat het in de VS uitgevaardigde reisverbod voor Europeanen vrij zinloos is. Het virus is er immers al. Flahaut vergelijkt een en ander met het begin van de aidsepidemie in de jaren tachtig. Toen heeft de VS Haïtianen de toegang tot haar grondgebied een tijd ontzegd. Dat had toen ook geen enkel effect.

Ook de Italië-correspondent van Le Monde Jérôme Gautheret schrijft dit weekend dat ze vanop het schiereiland met gemengde gevoelens naar Frankrijk kijken. In Italië werden veel te laat een aantal halfslachtige maatregelen genomen, maar het land zit nu wel in een complete lockdown. Frankrijk lijkt logistiek beter voorbereid dan Italië, maar veel Italianen vragen zich niettemin af of de Fransen dan geen lessen hebben getrokken uit het drama dat zich in Italië heeft afgespeeld. Woensdag 11 maart speelde voetbalclub Paris-Saint-Germain de achtste finale in de Champions League tegen Borussia Dortmund in een gesloten en leeg stadium. Mooi, maar waarom kon buiten een vreugdefeestje plaatsvinden van honderden supporters die elkaar omhelsden van vreugde toen PSG zich uiteindelijk kwalificeerde?

Blaise Pascal

Macron was donderdag nog maar net uitgesproken, of de Italiaanse schrijver Giuliano Da Empoli, oud-adviseur van Matteo Renzi, publiceerde via Twitter foto’s van lange wachtrijen toeschouwers aan de ingang van het Parijse Théâtre de l’Odéon. Alsof er geen vuiltje aan de lucht was, noteerde de Italiaan sarcastisch. Giuliano Da Empoli is een groot kenner en liefhebber van de Franse cultuur, weet Jérôme Gautheret. Bij zijn tweet voegde hij een citaat van de 17de-eeuwse filosoof en wiskundige Blaise Pascal: ‘Het grote drama van de mensen is dat ze niet in eenzaamheid kunnen rusten in een kamer.’

Het wordt dus afwachten of de wachtrijen aan de stemlokalen de verspreiding van het coronavirus in Frankrijk een verdere boost gaan geven. Als er zich al veel wachtrijen zullen voordoen. De schrik zit er goed in bij de mensen en dat laat zich electoraal ongetwijfeld voelen. Iedereen beseft dat de opkomst vandaag historisch laag wordt. En van de kiezers die komen stemmen zullen volgens de peilingen de meesten Macron en zijn La République en Marche (LREM) de rug toedraaien. De partij is nog niet oud en omzeggens nergens lokaal verankerd. Neen, deze stembusslag wordt geen plebisciet voor Emmanuel Macron.

Antoine Flahault

Macron ten strijde tegen het coronavirus