Jarenlang was er geruzie tussen Turkije, dat de moslimbroeders steunt, en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), die deze groepering uitspuwen. Maar er komt nu een dooi tussen de twee landen.

Welkom

De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan bracht afgelopen week een tweedaags bezoek aan de VAE, dat de dynamische steden Dubai en Abu Dhabi huisvest. De Turkse vlag hing aan de Burj Khalifa in Dubai (de hoogste wolkenkrabber ter wereld), alsook een reuzespandoek met daarop de woorden ‘Hoşgeldiniz’. Dat is Turks voor ‘welkom’.

In de VAE ontmoette Erdoğan president Mohammed bin Rasjid Al Maktoem, en kroonprins Mohammed bin Zayed Al Nahyan (vaak MbZ genoemd), de echte machthebber in het land. Deze laatste had in november vorig jaar al een bezoek gebracht aan Turkije. Erdoğan maakte deze week ook gebruik van de gelegenheid om een bezoek te brengen aan Expo 2020 in Dubai, een reuze-evenement. Dinsdag was het overigens Turkije-dag op die Expo. Erdoğan bezocht de VAE reeds in 2013, maar toen was hij nog premier.

Tegengestelde internationale belangen

Turkije en de VAE hebben in het buitenland altijd verschillende milities gesteund die vaak met elkaar gebotst hebben. Denk aan Libië, waar Turkije de moslimbroedervriendelijke officiële regering steunde, en de VAE de rebellen rond Khalifa Haftar. En dan is er Syrië, waar Turkije en de VAE verschillende gewapende groepen steunden tegen het regime van president Bashar al-Assad. Het is precies dit opbod tussen milities in Syrië, gesteund door buitenlandse landen, dat aan de basis ligt van de bloedige burgeroorlog in Syrië. Enkel in Ethiopië steunen de VAE en Turkije dezelfde milities, maar dat is een ander verhaal.

In 2016 zat het er bovenarms op tussen de twee landen, omdat Turkije de VAE ervan verdacht achter de mislukte staatsgreep tegen Erdoğan te zitten. Tot 21 januari 2021 boycotten de VAE, Bahrein, Koeweit, Oman en Saoedi-Arabië het schiereiland Qatar. Qatar steunde namelijk de moslimbroeders en het zou zich te soepel tegenover Iran opstellen. Alleen, Qatar en Turkije zijn bondgenoten. Het is pas het einde van deze boycot dat een dooi tussen Turkije en de VAE heeft ingeluid.

In 2020 gingen de poppen ook aan het dansen toen Anwar Gargash, adviseur van MbZ, Europa in de Duitse krant Die Welt opriep om een front te vormen tegen Erdoğan. Deze zou namelijk het Ottomaanse rijk willen doen heropleven. Turkije kon er ook niet mee lachen dat de VAE akkoorden sloten met Griekenland en Cyprus. Deze akkoorden waren tegen Turkije gericht, in het kader van de vele energie-gerelateerde discussies in het oostelijk deel van de Middellandse zee rond onder meer onderzeese gasvoorraden. Ten slotte verslikte Erdoğan zich ook in zijn thee toen bleek dat de VAE vriendschapsbanden sloot met Israël, terwijl Israël en Turkije bekvechten sedert 2010.

Ontspanning

De benarde economische situatie van Turkije heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat Erdoğan zich wat gematigder is gaan opstellen tegen de Golfstaten en landen zoals Egypte en Jordanië. Erdoğans veroordeling van de Jemenitische sjiitische Houthi-aanvallen op de Emiraten viel in goede aarde bij MbZ. Erdoğan bezoekt binnenkort zelfs Saoedi-Arabië, en volgende maand komt de Israëlische president Yitzhak Herzog naar Turkije.

Waar is de tijd dat het er bovenarms op zat tussen Turkije en Saoedi-Arabië wegens de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi op het Saoedische consulaat in Istanboel? Op dezelfde dag dat Erdoğan naar de VAE reisde, trok bovendien de Israëlische premier Naftali Bennett naar Bahrein. Er is dus een zekere dooi in het Midden-Oosten, ook al blijft de ‘klassieke’ tegenstelling tussen soennisme en sjiisme voor veel ellende zorgen.

Investeringen

Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten hebben akkoorden ondertekend in heel diverse domeinen. Denk aan zaken als archivering, communicatie, cultuur, defensie, economie, gezondheid, handel, industrie, jeugd, klimaatverandering, landbouw, meteorologie, rampenmanagement, technologie, en ten slotte transport. De VAE wil haar export naar Turkije gevoelig verhogen, en beschouwt Turkije als een knooppunt voor verdere export richting Europa.

Turkije hoopt dan weer op investeringen van de Emiraten in Turkije. De VAE zouden bereid zijn een slordige tien miljard dollar te investeren in het land. Qua bevolkingsaantal is Turkije veel groter dan de VAE, maar het zijn de Emiraten die over kapitaal beschikken. Ook al heeft Turkije onder het premierschap van Erdoğan (2003-2014) onmiskenbaar een aantal economische successen geboekt, boert het land momenteel slecht en wordt het geconfronteerd met de devaluatie van de Turkse lira. Erdoğan beweert dat Turkije aantrekkelijk is voor buitenlandse investeerders, ook al blijkt dat niet echt uit internationale analyses en statistieken. De Turkse president wil alvast de dalende westerse investeringen in zijn land compenseren.

Europa heeft zich al positief uitgesproken over de toenadering tussen Turkije en de VAE, want die zou zorgen voor minder spanningen in het Midden-Oosten. De Koerden in Syrië zijn minder tevreden, want die konden tot nu toe rekenen op de steun van de VAE in hun strijd tegen de militaire bemoeienissen van Turkije in Koerdisch Syrië. De andere Golfstaten kijken nog even de kat uit de boom, want het wantrouwen tegenover ‘sultan’ Erdoğan blijft bestaan.

Anwar Gargash

Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten verzoenen zich