Het is half oktober en de Nederlandse ‘sintenkoorts’ stijgt weer. Het feest is een oersterke Hollandse traditie, waarbij de Vlaamse variant een beetje magertjes overkomt. In elke zichzelf respecterende Nederlandse gemeente is er wel een grote intocht van de Heilige Man uit Spanje met zijn knechten. Rond die knechten is ook een nieuwe traditie opgebouwd, namelijk de discussie over hoe zwart hij eigenlijk mag zijn.

Een man uit Sint-Maarten

Dit jaar stak kunstenaar Quinsy Gario het vuur aan het lont in het debatprogramma De Pauw & Witteman. Daar verklaarde de man, geboren op de Nederlandse Antillen, dat Zwarte Piet elk jaar een vorm van ‘koloniale oprisping is’. Hij noemt dit geen perceptie maar een feit en verwijst naar het oerboek Sint Nicolaas en zijn knecht van de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman uit 1851. Gario vindt het vernederend voor de zwarte bevolking in Nederland en wijst op de negatieve impact op donkere mensen in Nederland. Hierbij haalt hij een negatieve ervaring van z’n moeder aan die voor Zwarte Piet werd uitgemaakt. De kunstenaar roept de mensen op om ‘na te denken over wat ze doen’ en zelf onderneemt hij stappen richting het Europese Hof van de Rechten van de Mens. Gario werd overigens in 2011 al eens gearresteerd in Dortrecht bij een blijde intocht van de Sint, omdat hij het t-shirt ‘Zwarte Piet is racisme’ droeg.

Hoe zwart is Zwarte Piet?

In dezelfde uitzending botste de verklaring op de stevige verontwaardiging van Henk Westbroek, zanger van o.m. Sinterklaas, Sinterklaas en burgemeesterskandidaat voor Utrecht. De man noemde het pleidooi een jaarlijks ‘gezeur’ en wond zich zichtbaar op. Dat blijkt de reactie van vele Nederlanders: verontwaardigde opwinding. Nu heerst er een intens debat tussen voor- en tegenstanders van Zwarte Piet. Er wordt onder meer gepleit om gekleurde Pieten of gewoon Witte Pieten in te voeren.

Een interessante bijdrage verscheen in De Volkskrant. Journalist Arnold-Jan Scheer, die binnenkort een programma belooft over Pieterbaas, toont aan dat Zwarte Piet verder gaat dan 1850 en verwijst naar de heidense oorsprong van de Knecht en van de Sint. ‘Piet is geen Afro, geen creool, geen negerpage, geen etnisch equatoriale Afrikaan, geen Moor en geen slaaf of zelfs geen knecht van Sinterklaas’, leert hij uit de geschiedenis. Boeiend in Scheers’ bijdrage is om vast te stellen hoe wijd verbreid het kinderfeest is en vooral hoe ‘soft’ het er aan toe gaat met het Sinterklaasgebeuren in de Lage Landen.

Het is alleszins interessant om vast te stellen hoe een land worstelt met haar tradities in een veranderende context.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Arnold-Jan Scheer

Sinterklaas en *tuuut* Piet

Sinterklaas en tuuut Piet