Ze bekritiseert Estse bedrijven die handel drijven met Rusland, maar haar echtgenoot blijkt hetzelfde te doen. Bij die handel was de aankomende hoogste EU-topdiplomaat betrokken door een lening. Ook de persvrijheid is het Baltische paar een doorn in het oog.

Handel met Rusland

Kallas werd in 2021 de eerste vrouwelijke premier van Estland. Als premier wees ze Estse bedrijven erop dat ze zich hypocriet gedragen. ‘Ze bewijzen Oekraïne lippendienst, maar handelen in gesanctioneerde goederen met Rusland,’ aldus de premier. Maar in augustus 2023 blijkt, volgens een onderzoek van de krant EER, dat haar echtgenoot Arvo Hallik net zo schuldig is als de Estse bedrijven waarover ze haar beklag doet. Zijn holding is mede-eigenaar van Stark Warehousing en Stark Logistics die miljoenen verdienen met transporten naar… Rusland.

Zo zou Metaprint, een producent van metalen verpakkingen, de grootste opdrachtgever van de logistieke firma’s zijn. Een van de afnemers van die verpakkingen produceert volgens EER traangas voor de ministeries van Binnenlandse Zaken van zowel Rusland als Wit-Rusland. Kaja Kallas is persoonlijk betrokken. Ze gaf haar man een lening van € 350.000 voor zijn holding. Later zegt ze dat dit bedrag volledig zou zijn terugbetaald. De aandelen van Stark Logistics zou haar man voor een ‘habbekrats hebben verkocht’.

Arvo Hallik heeft volgens eigen info op zijn LinkedIn-pagina zijn werkzaamheden voor Stark Logistics inderdaad beëindigd in augustus 2023. Maar voor Stark Warehousing is hij nog altijd als CFO actief.

De onthullingen zijn in het Baltische land een ongehoord schandaal. ‘Premier Kaja Kallas is direct en persoonlijk betrokken bij de transithandel met Rusland. Dezelfde oorlogsprinses die twee jaar lang iedereen vertelde dat Estland in oorlog is en dat alles zwart-wit wordt tijdens een oorlog,’ aldus Martin Helme, leider van de oppositionele Nationale Conservatieve Partij. Alar Karis, president van Estland, verklaart dat hij Kaja Kallas had aangeraden af te treden. Maar dat deed ze dus niet.

Persvrijheid

Een nieuw schandaal volgt een maand later. Een oud-docent van de universiteit van Tartu schrijft een opiniestuk in Eesti Päevalehtover over de dubbele moraal van de premier en haar man. Na de publicatie krijgt hij een brief van een advocaat die namens Hallik een schadevergoeding van 1.500 euro en excuses eist. Zijn artikel zou de echtgenoot van de premier ‘mentaal leed’ hebben berokkend. Volgens de krant betaalde de auteur en bood hij zijn excuses aan.

In hetzelfde artikel vermeldt het online nieuwsmedium dat er desalniettemin sprake is van een aanval op de vrijheid van meningsuiting. Kaja Kallas verdedigt haar man: ‘Valse beweringen zijn geen vrije meningsuiting. Kritiek leveren mag, die krijg ik elke dag en op grote schaal. Maar iemand moet het recht hebben zich te verdedigen tegen valse beweringen als het gewoon leugens zijn.’

Ouders

Voor Kaja Kallas is de toppositie bij de EU dus een zeer welgekomen uitweg uit het schandaalsfeertje waarin ze in eigen land terecht is gekomen. Ze volgt in Europa ook opnieuw de weg van haar vader, Siim Kallas. Zegt u misschien niets, maar ook hij was premier van Estland. Hij begon zijn carrière bij de communistische partij van de Sovjet-Unie die hij tot 1991 trouw bleef. Al die tijd was hij directeur van de Estse afdeling van de Centrale Bank van de Sovjets.

Na de onafhankelijkheid van Estland begon hij aan een nieuwe loopbaan als stichtend voorzitter van de liberale Estse Hervormingspartij. Zo was hij na 1994 onder meer premier, minister van Financiën, minister van Buitenlandse Zaken en minister van Transport. Ook in Brussel is Siim Kallas geen onbekende. Hij diende er tien jaar lang als Europees commissaris.

Deportatie

Het verhaal van Kaja Kallas’ moeder contrasteert met dat van haar vader. Toen ze zes maanden oud was, werd ze samen met haar moeder naar Siberië gedeporteerd. Pas op 10-jarige leeftijd konden Kallas’ moeder en grootmoeder terugkeren naar de kleine Sovjetrepubliek aan de Oostzee. En dat is ook het verhaal dat alle medestanders van haar benoeming als hoogste EU-topdiplomaat hebben opgepakt.

Over de deportatie van haar moeder, grootmoeder en andere familieleden praat Kaja Kallas met zichtbaar plezier. Tijdens een herdenkingsbijeenkomst in maart zegt ze: ‘Ik denk dat elke Estse familie wel een verhaal als het mijne te vertellen heeft. Het is heel belangrijk dat we deze verhalen blijven vertellen en de wereld blijven herinneren aan onze geschiedenis, want dit kwaad leeft voort in Rusland. Het gaat door met zijn agressie tegen Oekraïne en probeert het geloof van de Oekraïners in hun vrijheid te breken. We mogen dit niet laten gebeuren – anders worden we wakker in een veel gevaarlijkere wereld.’

Mark Rutte, toekomstig NAVO-baas – een positie waarvoor Kallas eerder ook werd genoemd – is een van haar grootste medestanders. Samen met Emmanuel Macron en Olaf Scholz besliste hij over haar aanstelling. Alsof de deportatie van haar familieleden een integere pro-Europese en pro-Oekraiense EU-politica van haar zouden maken. Met dezelfde logica zou ze net als haar vader – de Sovjetbankdirecteur – een trouwe vazal van de huidige imperialisten in Moskou kunnen worden.

Arvo Hallik

De schandalen van Kaja Kallas, premier van Estland en nieuwe Europese topfiguur