Acht presidentskandidaten kruisten in Wisconsin voor het eerst de degens. Ze hoopten de partijbasis te overtuigen dat hij of zij de meest geschikte kandidaat is om het in 2024 op te nemen tegen huidig president Joe Biden. De man die wellicht de nominatie in de wacht sleept ging op dat moment op de koffie bij Tucker Carlson, de door Fox News ontslagen journalist en opiniemaker.

Het eerste debat vond plaats onder een oranje donderwolk. Oud-president en presidentskandidaat Donald Trump stuurde zijn kat — en zoon — naar de door Fox News georganiseerde woordenstrijd. Vanuit electoraal oogpunt niet onbegrijpelijk: de bombast uit New York peilt momenteel op eenzame hoogte. Zijn dichtstbijzijnde achtervolger kijkt aan op een achterstand van ongeveer veertig procent:

Kandidaat	Peilinggemiddelde RCP
Donald Trump	55,4%
Ron DeSantis	14,3%
Vivek Ramaswamy	7,2%
Mike Pence	4%
Nikki Haley	3,2%
Tim Scott	3,1%
Chris Christie	3%
Rest	2,2%

Respect

Trump had veel te verliezen en maar weinig te winnen. Toch waren zelfs zijn eigen aanhangers ervan overtuigd dat de favoriet beter had deelgenomen aan het debat. Ten eerste, omdat Donald Trump op een podium bijzonder entertainend is. En, omdat het van weinig respect getuigt naar het Republikeinse electoraat toe dat de frontrunner zijn tegenstanders niet onder ogen durft komen. Anders dan in 2020 is hij immers niet de zittende president. De bijzondere behandeling waarop het staatshoofd kan rekenen, zou dus niet mogen spelen. Maar spelen, dat deed en doet ze.

Van de kandidaten die wel aanwezig waren, waren er minstens twee beter niet geweest. Doug Burgum, de gouverneur van North Dakota, en Asa Hutchinson, de oud-gouverneur van Arkansas, wisten zich nipt te kwalificeren. Hun pad naar het Witte Huis is onbestaande, maar samen namen ze niettemin een goed kwartier spreektijd in. Verloren tijd die naar de ‘echte’ kandidaten had moeten gaan.

Echte kandidaten

Die kandidaten zijn de gouverneur van Florida Ron DeSantis, ondernemer Vivek Ramaswamy, oud-vicepresident Mike Pence, oud-VN-ambassadeur Nikki Haley, senator Tim Scott en oud-gouverneur van New Jersey Chris Christie. Ook deze lijst kan maar bestempeld worden als de lijst van ‘echte’ kandidaten, als het woord ‘echt’ ruim gedefinieerd wordt. Christie in het bijzonder heeft meer weg van een anti-Trumpiaanse zelfmoordpiloot dan een werkelijke presidentskandidaat.

Om de dynamiek van de race beter te begrijpen, vind je de stand van zaken in een leesbare tabel. Het kiespubliek van de Republikeinse Partij (GOP) wordt opgedeeld in vier ‘blokken’: (1) de ‘harde kern’, die zeker op Donald Trump stemt, (2) de ‘zachte kern’, die wellicht op Trump stemt, maar principieel openstaat voor een alternatief, (3) de ‘traditionele’ GOP-basis (sociaal-conservatief, economisch liberaal en interventionistisch in het buitenland) en (4) het — soms onderschatte — centrumblok. Iedere ‘serieuze’ kandidaat krijgt een score van één tot en met vijf binnen ieder blok:

	‘Blokken’ binnen de Republikeinse Partij
Kandidaat	Harde kern (30%)	Zachte kern (25%)	Traditioneel GOP (25%)	Centrum (20%)
Donald Trump	5	5	3	1
Ron DeSantis	3	4	3	1
Vivek Ramaswamy	4	4	1	1
Mike Pence	1	1	4	2
Tim Scott	1	1	2	3
Nikki Haley	1	1	4	3
Chris Christie	1	1	1	4

De strategie voor iedere kandidaat die niet Donald Trump heet, bestaat uit de de vereniging van het centrumblok en de meer traditionele Republikeinse kiezer — de blokken waarbinnen de oud-president het zwakst staat —met een respectabel percentage van de ‘zachte’ Trump-kern. Of er vandaag een politicus aan de race deelneemt die dit electoraal huzarenstukje tot een goed einde kan brengen, is een open vraag.

Vivek

Nikki Haley is het best gepositioneerd om de traditionele- en centrumvleugel achter zich te verenigen, maar de Trump-aanhang moet weinig van haar weten. Ron DeSantis is dan weer goed gepositioneerd om de zachte kern uit te hollen en te verenigen met de traditionele GOP-kiezer, maar zijn polariserend beleid in Florida vervreemdde hem van ‘gematigde’ Republikeinen. Hij is naast Trump de enige kandidaat die op sympathie (≥3) van drie blokken kan rekenen. Maar, zijn betrekkelijk sterke positie onder de meest loyale aanhangers van de oud-president brengt hem niet dichter bij de partijnominatie. Ze vinden DeSantis wel een toffe peer, maar verkiezen het origineel boven de kopie.

In de strijd om de ‘zachte kern’, krijgt DeSantis bovendien gezelschap van de tot voor kort nobele onbekende Vivek Ramaswamy. De achtendertigjarige Vivek maakte zich aan een sneltempo populair bij de kiezers van Donald Trump. Of Ramaswamy echt president wil worden, weet enkel hijzelf. Zijn campagnestrategie lijkt hoofdzakelijk gefocust op het overtuigen van Trump dat hij een goede, loyale vicepresident zou zijn. Dat Trump zich al meermaals positief uitliet over Ramaswamy doet vermoeden dat die campagne vruchten afwerpt.

Kan Donald Trump de partijnominatie ontzegd worden? Ja, op voorwaarde dat voldoende kiezers hun neus toeknijpen en op een kandidaat stemmen die onder normale omstandigheden ‘imbuvable’ zou zijn. Het eerste Republikeins debat was daarom, in essentie, een strijd voor het recht om het op te nemen tegen de eigenlijke partijleider. Die laatste hoopt dat deze strijd niet beslist wordt voor 15 januari, wanneer de eerste voorverkiezing plaatsvindt…

Asa Hutchinson

Republikeinse presidentskandidaten kruisen de degens