Het Luikse Hof van Beroep oordeelt dat de Waalse overheid niet heeft kunnen aantonen dat de verlenging van het Covid Safe Ticket in januari 2022 geholpen heeft om de covid-epidemie onder controle te houden. Bovendien kon de Waalse overheid die verlenging niet wetenschappelijk onderbouwen. ‘Gezondheid is een recht dat niet boven andere rechten staat en steeds moet worden afgewogen,’ zo klinkt het bij de rechter.

De Franstalige mensenrechtenvzw ‘Notre Bon Droit’ verkreeg via de rechtbank van eerste aanleg in Namen in maart 2022 al een voordelige uitspraak na een tijdje procederen. Maar de Waalse overheid wilde zich daar toen niet bij neerleggen en ging in beroep. Ook al zou het CST – de pas die de toegang van burgers tot horeca, sport- en vrijetijdsinfrastructuur de facto limiteerde tot covid-gevaccineerden – enkele dagen later afgevoerd worden.

Nu het Hof van Beroep in Luik ‘Notre Bon Droit’ gelijk geeft, is er zeker in het zuiden van het land een voorzichtige juridische waarheid. Het CST was wel degelijk discriminatoir, niet wetenschappelijk onderbouwd en ook niet nuttig om de covidepidemie te bestrijden.

Zolang het Grondwettelijk Hof geen uitspraak doet, staat die juridische waarheid niet vast. Maar de overwinning van de Franstalig-Brusselse advocates Audrey Despontin en Audrey Lackner is wel belangrijk voor mensen die menen schade te hebben geleden door het CST. Daarnaast is het een belangrijke symbolische overwinning. In Wallonië is het sentiment tegen het CST altijd sterker geweest dan in Vlaanderen. Ook al geloofden de Waalse en Brusselse overheden er meer in dan de Vlaamse.

Overbezetting ziekenhuizen?

‘Het Hof stelt dat de Waalse regering geen enkel bewijs heeft aangeleverd dat het CST effectief was tegen de covid-epidemie in België en tegen de overbezetting van de ziekenhuizen. Als dat het geval is voor Wallonië, dan kunnen we ons natuurlijk de vraag stellen of dat dan ook niet zo is voor de overige gewesten in België’, zo reageert Despontin bij Doorbraak. ‘Alle gewesten werden immers door dezelfde experten geadviseerd tijdens de overlegcomités. Ook wetenschappelijk heeft Wallonië nooit kunnen aantonen dat de verlenging van het CST enige grond had.’

‘Wat hieruit kan volgen is dat mensen die menen gediscrimineerd te zijn geweest door het CST, misschien schadevergoedingen kunnen krijgen. Ik verdedig enkele mensen in zulke zaken, maar een uitspraak daarover wordt pas verwacht tegen het einde van dit jaar. Mogelijk heeft deze uitspraak in beroep ook gevolgen voor mensen die nu nieuwe zaken willen aanspannen.’

Vaccinbijwerkingen

Despontin zegt dat ze een misverstand uit de wereld wil helpen. ‘Mensen die zaken aanspannen omdat ze zich door het CST gediscrimineerd voelen, hebben doorgaans een erg verschillend profiel. Er zijn niet-gevaccineerden en drie keer gevaccineerden bij de klagers. Het algemene principe dat hen bindt is dat ze niet wilden deelnemen aan een discriminatoir systeem dat bovendien een inbreuk was op het medische geheim.’

‘Daarnaast zijn er ook mensen bij die een ernstige bijwerking hebben ervaren na een covidvaccinatie en daardoor geen verdere vaccins wilden nemen, terwijl hun vrijheid wel werd beknot. Terwijl de overheid altijd gezegd heeft dat de lijst met vaccinbijwerkingen zeer beperkt was.’

‘Het Hof erkent weliswaar dat in de periode van november 2021 tot januari 2022, het CST een proportionele maatregel was’, geeft Despontin toe. ‘Maar ik weet niet of ook die beslissing overeind zal blijven. Zeker niet wanneer er schadezaken zullen voorkomen. De brede invoering van het CST in oktober en november 2021 was immers ook gebaseerd op verouderde epidemiologische gegevens.’

Politiek zwijgt

Gevraagd naar een reactie op het vonnis, zegt Arne Brinckman, de woordvoerder van Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit): ‘De uitspraak gaat over de verlenging van de maatregel in Wallonië. Daar hebben wij weinig mee te maken.’

Wanneer Doorbraak verder aandringt en erop wijst dat ten tijde van de verlenging van het CST, Frank Vandenbroucke openlijk pleitte voor een langdurig verdergezet CST-beleid, waarbij niet-gevaccineerden uit het maatschappelijke leven zouden worden uitgesloten, verkregen wij geen reactie meer.

Ook wenste het kabinet niet verder in te gaan op vragen over het gebrek aan wetenschappelijk bewijs dat het verlengde CST moest onderbouwen. Dat werd in januari 2022 aangetoond tijdens de parlementaire hoorzittingen over verplichte vaccinatie, waar bijvoorbeeld een officiële expert als Emmanuel André al de beperkingen van de covidvaccins aantoonde: ze voorkomen geen besmetting, en ze waren toen al ‘slechts significant voordelig vanaf 50 jaar’, zei André toen al.

Het kabinet van de Waalse minister-president Elio Di Rupo (PS) bleef onbereikbaar voor commentaar.

Jan Jambon, Vlaams-minister president (N-VA), houdt dan weer zijn antwoord in beraad. Voor hem is de hele affaire des te pijnlijker, omdat Jambon geen voorstander was van de invoering van het CST. Maar hij liet zich door Frank Vandenbroucke en de overige deelstaten wel overtuigen om het ook in Vlaanderen in te voeren.

Audrey Lackner

Luiks Hof van Beroep: ‘Verlenging CST niet wetenschappelijk’, ‘niks mee te maken’, zegt kabinet Vandenbroucke