Na het mislukte ‘eindoffensief’ van de Duitsers, neemt kanselier Max von Boden op 4 oktober 1918 contact op met de geallieerden. Hij stelt voor om te onderhandelen op basis van Veertienpuntenplan van de Amerikaanse president Woodrow Wilson om een einde te maken aan de Eerste Wereldoorlog. In dat plan was het zelfbeschikkingsrecht van de volkeren opgenomen.

Op 11 november om kwart na vijf ’s ochtends wordt nabij Compiègne tussen de strijdende partijen een wapenstilstandsakkoord getekend dat om 11 uur moet ingaan. België is niet vertegenwoordigd.

Hoewel de informatie over het betekende staakt-het-vuren al uren aan het front de ronde doet, gaan de gevechten op vele fronten door tot 11 uur. Zo sterven op de laatste dag van de oorlog nog 2738 soldaten. Een akelig voorbeeld is het laatste schot dat een Amerikaans langeafstandskanon om 10u57 afvuurt, precies getimed om ver achter de Duitse frontlinie te landen, net voor de geplande wapenstilstand.

Augustin Trébuchon is de laatste Fransman die sterft. Hij wordt neergeschoten om 10u45, net als hij zijn medesoldaten wil gaan vertellen dat er na het staakt-het-vuren hete soep zal worden geserveerd.

De 24-jarige Marcel Toussaint Terfve is de laatste Belgische soldaat die sneuvelt, om 10u45. Het laatste slachtoffer op Belgisch grondgebied is de Canadese soldaat George Lawrence Price, doodgeschoten bij Ville-sur-Haine (Henegouwen) om 10u58, slechts twee minuten voor de wapenstilstand. De Amerikaan Henry Gunther wordt algemeen erkend als de laatste soldaat die tijdens de Eerste Wereldoorlog omkwam. Hij wordt 60 seconden voor het wapenstilstandsuur gedood terwijl hij verbaasde Duitse troepen aanvalt.

Na de oorlog ervaart men het als een diepe schande dat zoveel soldaten stierven in de laatste uren, nadat het verdrag was ondertekend, maar nog niet in werking was getreden. In Frankrijk zijn veel graven van Franse soldaten die op 11 november omkwamen met terugwerkende kracht gedateerd op 10 november.

Augustin Trébuchon

Vandaag 1918: de donkere uren vóór Wapenstilstand