Ruim 25 procent van de Walen leeft anno 2023 in een gezin met een ernstig risico op armoede of sociale uitsluiting. Daarmee doet Wallonië het een stuk beter dan Brussel – waar dat percentage oploopt tot bijna 40 procent – maar ook veel slechter dan Vlaanderen, dat met een armoederisico van zowat 10 procent kampt.

De behoorlijk alarmerende Waalse armoedecijfers komen uit een pas gepubliceerde studie van het IWEPS (Institut Wallon de l’évaluation, de la prospective et de la statistique), een openbare wetenschappelijke instelling die beleidsondersteunend werkt. De onderzoekers peilden naar de evolutie van de levensomstandigheden en de sociale ongelijkheid in Wallonië in de periode 2004-2021. Het onderzoek brengt in kaart hoeveel mensen in Wallonië in een situatie van ernstige materiële en sociale ontbering verkeren, of in een gezin wonen met een zeer lage arbeidsintensiteit. Wie er in die domeinen niet significant op vooruit is gegaan sinds 2004 of zich om financiële redenen niet minstens zeven van dertien goederen en diensten kan veroorloven, wordt als arm beschouwd

Meer sociale ongelijkheid

‘Onze index van de sociale situatie (ISS) in Wallonië is een indicator die bovenop het BBP komt. Terwijl het BBP toch vooral de economische vooruitgang meet, beoordeelt de ISS eerder de sociale vooruitgang van Wallonië’, zegt IWEPS-woordvoerder Aurélie Hendrickx. ‘Ons nieuw onderzoek toont aan dat de de sociale situatie in Wallonië in de periode tussen 2004 en 2021 relatief ongewijzigd gebleven is. In vergelijking met 2004 is de ISS-index in 2021 gestegen van 100 tot 102,2.’ In diezelfde periode steeg het BBP van 100 naar 114.

De algemene economische verbetering sinds 2004 ging dus hand in hand met een verslechtering van de situatie van de meest kwetsbare groepen in de Waalse samenleving en met een toename van de sociale ongelijkheid. Vooral sinds 2016 is die ongelijkheid een stuk meer uitgesproken, blijkt uit het onderzoek. Niet geheel verrassend laten de weinig rooskleurige armoedecijfers zich ook voelen in de toegang tot de gezondheidszorg.

In 2022 moest maar liefst één Waal op drie zich minstens één keer medische zorg ontzeggen om financiële redenen. En ook de op de energiemarkt is er sprake van ronduit verontrustende trends. Terwijl in 2007 nog maar 1,5 procent van de Waalse gezinnen een budgetmeter toegewezen kreeg om het stroomverbruik te beperken, was dat percentage in 2022 al opgelopen tot 4 procent.

Pandemie

In het tweede deel van het rapport focust het IWEPS specifiek op de vaak problematische situaties van de meest kwetsbare sociale groepen. Niet toevallig blijken die ook het sterkst blootgesteld aan de risico’s en de impact van de opeenvolgende crises sinds het begin van de jaren 2020. ‘Onder deze kwetsbare groepen lopen de meest achtergestelden nu het risico op sociale vervreemding en op een breuk met de instellingen, wat hun kwetsbaarheid nog verhoogt’, klinkt het.

De schok van de pandemie en het beheer ervan, in combinatie met onder meer de energiecrisis die erop volgde, hebben tot een sterkere fragmentering van de Waalse samenleving geleid. Hierdoor is ook het maatschappelijk wantrouwen toegenomen en is het vertrouwen in het sociale weefsel van Wallonië afgenomen. Volgens de auteurs van het rapport is er sprake van een verontrustend beeld, en wordt de sociale gelijkheid in Wallonië bedreigd.

Dit is de laatste ‘In Wallonië’ van dit jaar. Deze rubriek is er opnieuw op woensdag 10 januari.

Aurélie Hendrickx

Eén op vier Walen bedreigd door armoede of sociale uitsluiting