Sinds onze verkiezingsoverwinning is de demonisering van het Vlaams Belang terug van nooit echt weggeweest. De pensée unique, zowel in krantencommentaren als van menig politiek analist op televisie, luidt dat ‘boze’ en/of ‘bange’ ‘witte’ kiezers ‘zwart’ en dus ‘slecht’ hebben gestemd, op ‘het kwaad’ dus. Deze flutconclusie is in wezen een pathetische schreeuw van onbegrip en onmacht, en een poging om het chronische gebrek aan argumenten, evenals het failliet van de opvattingen en ideologie van de traditionele partijen, te maskeren. Heel wat mensen die deel uitmaken van het establishment – in de media, de culturele sector, de academische wereld en de politiek – klinken radeloos, redeloos en reddeloos.

‘Fascisten’

‘Racisme’, helaas zowat de meest misbruikte en dus meest uitgeholde term ooit, wordt als vanouds weer volop gratuit afgevuurd als politieke strijdterm. Ook ‘extreemrechts’, een begrip dat verwijst naar ‘fascisme’ – antidemocratisch en gewelddadig – wordt lustig in het rond gestrooid door politici, journalisten, allerhande commentatoren en opgevoerde analisten en opiniemakers. Karel – ‘mestkevers’ – De Gucht ging nog een stap verder door te stellen dat wij ‘een racistische partij zijn die geleid wordt door fascisten’. In wezen riep hij daarmee op om Vlaams Belang-kopstukken te arresteren en op te sluiten. Bovendien kan een dergelijke uitspraak heethoofden aanzetten om Vlaams Belangers fysiek aan te pakken of erger: om een politieke moord te plegen, zoals op Pim Fortuyn.

Lasterlijk

In De Standaard (19/06/2019) betoogt Bart Cammaerts, hoogleraar Politiek en Communicatie (London School of Economics and Political Science), dat wij ‘fascisten’ zijn rond wie niet alleen een cordon sanitaire maar ook een ‘cordon médiatique’ moet komen. Je zou denken dat zo’n zware beschuldiging, die ik lasterlijk noem, serieus wordt onderbouwd. Maar in zijn stuk getiteld ‘Zo ontmasker je fascisten’ komt Cammaerts niet verder dan een opsomming van enkele ‘criteria voor een fascistisch vertoog’ en ‘mechanismen die erop gericht zijn om de hegemonie van het fascistische gedachtegoed te bewerkstelligen’ (zoals bepaald door Yale-filosoof Jason Stanley). Cammaerts verwijst daarbij echter niet één keer naar een citaat, wetsvoorstel of programmapunt van het Vlaams Belang.

Stropoppen

En dus bouwt hij stropoppen over waar het Vlaams Belang zou voor staan en wat wij zouden willen bewerkstelligen. Cammaerts: ‘Fascisten kunnen meesterlijk de media bespelen.’ Kristof Calvo kan dat ook. Cammaerts: ‘Vlaams Belangers weten goed hoe ze de sociale media kunnen gebruiken voor hun propaganda’. De N-VA en de PVDA weten dat ook goed (en de traditionele partijen zijn het aan het leren). Cammaerts: ‘Provocateurs zoals Filip Dewinter of Van Langenhove zullen van de gelegenheid gebruikmaken om zich in de slachtofferrol te wentelen’. Misschien moeten Cammaerts en zijn geestverwanten dan eens stoppen met Dewinter en Van Langenhove voortdurend gelegenheden te geven om zichzelf als slachtoffer te presenteren?

Haaks

Cammaerts gaat voorbij aan het antidemocratische en gewelddadige karakter van het fascisme. In dat verband negeert hij dat wij ons al meer dan 40 jaar inschrijven in de parlementaire democratie en bovendien, nota bene als enige partij, hartstochtelijk pleiten voor veel méér democratie via bindende volksraadplegingen (i.e. directe democratie) naar Zwitsers model. In zijn werk Is Wilders een fascist? heeft historicus Robin Te Slaa feilloos laten zien dat partijen zoals de PVV en het Vlaams Belang niets te maken hebben met fascisme. Onze visie en opvattingen, zo toont hij aan, staan zelfs haaks op het gedachtegoed van Mussolini of Hitler.

Etiketten

Recent vroeg De Standaard-ombudsvrouw Karin De Ruyter zich af of wij ‘rechts’, ‘extreemrechts’ of ‘radicaal-rechts’ moeten worden genoemd. Ze pleit voor ‘een precieze en doordachte terminologie die door heel de redactie consistent gebruikt wordt’. Dat klinkt goed, maar al te vaak komen zulke typeringen en kwalificaties voort uit ideologische vooringenomenheid. Journalisten en academici (en eigenlijk ook politici) kunnen maar beter gewoon ophouden met het kleven van zulke etiketten: dat men gewoon (eerlijk) schrijft en praat over de inhoud, visie en voorstellen van politici en politieke partijen. Dat zal alleszins ook nodig zijn in deze nieuwe tijd, waarin het politieke landschap snel en drastisch aan het veranderen is (denk bijvoorbeeld ook aan de nieuwe migratie- en integratiekoers van de Deense sociaaldemocraten).

Niet in één hokje

In tegenstelling tot de PVDA – die zichzelf rekent tot een van de dodelijkste totalitaire ideologieën op aarde, namelijk het communisme (‘Maar’ – oef! – ‘geen copy-paste uit het verleden’, aldus Raoul Hedebouw) – noemt het Vlaams Belang zich ‘extreemrechts’ noch ‘fascistisch’, en wij zíjn dat ook niet. Ideologisch zijn wij niet in één hokje te vangen: ‘rechts’ dekt allang de lading niet meer om het Vlaams Belang te kwalificeren, want onze standpunten zijn divers, afhankelijk van het thema of beleidsdomein. Naast ons verkiezingsprogramma hebben ook de stemtesten dit aangetoond: op sommige punten zijn wij eerder ‘rechts’, op andere ‘centrum’ en op nog andere eerder ‘links’.

Veelkleurig

Het riedeltje dat wij op sociaaleconomisch vlak ‘(extreem)links’ zouden zijn, klopt overigens niet: een analyse in samenwerking met de Universiteit Antwerpen plaatst ons wat dat betreft duidelijk rechts van het centrum (terwijl bijvoorbeeld de CD&V op sociaaleconomisch vlak links van het centrum staat). Op ethisch vlak maken wij – gelukkig – al jaren geen punt meer van de bestaande wetgeving rond het holebihuwelijk, abortus of euthanasie. Op de culturele as staat Vlaams Belang dichter bij N-VA dan Open Vld en véél dichter bij de N-VA dan CD&V. Los van deze wetenschap vergeleek Karel De Gucht ons veelkleurige programma op gratuite wijze met ‘nationaalsocialisme’ (wat eigenlijk een negationistische uitspraak is).

Fascistische methodes

In het licht hiervan is het eerder het handhaven van het cordon sanitaire en de oproep tot een cordon médiatique, dat doet denken aan fascistische methodes. Zei de Joodse historicus Jacob Presser niet reeds in 1947, nadat hij pas op wonderbaarlijke wijze de nationaalsocialistische gruwel had overleefd: ‘Als het fascisme ooit terugkeert, dan zal het zich ongetwijfeld aandienen in het gewaad van het antifascisme.’

Dit stuk werd aangeboden bij De Standaard, maar die wilde het niet publiceren. Opgegeven reden: een gebrek aan ‘plaats’. ‘We krijgen veel stukken binnen, we moeten strenge keuzes maken,‘ luidde het.

Bart Cammaerts

Fascisme verpakt als antifascisme