Theo Francken rekende het ons al voor. Een gezinshoofd leefloner krijgt dit jaar 1.420,77 euro per maand van een OCMW in België. Plus nog 25 euro coronapremie (vroeger 50 euro per maand, nu nog 25 euro, voorlopig verlengd tot 31/3), sociale toeslagen, 80 euro energiepremie, huurpremie, brandstofpremie, sociaal tarief op energie, gratis openbaar vervoer, dubbel kindergeld (nu groeipakket), quasi gratis crèche en sociaal tarief buitenschoolse kinderopvang en schoolvervoer, schoolbeurs, enzovoort.

We mogen hier zeggen dat zo’n leefloner met één of twee personen ten laste makkelijk een totaal aan uitkeringen bijeenkrijgt dat vlotjes de 2.000 euro overschrijdt. Netto welteverstaan.

Niet-werklozen helpen

Bart De Wever sprak zijn nieuwjaarswensen uit voor mensen die niet werkloos thuiszitten, maar die voor een laag loon aan de slag zijn. ‘De mensen die voor niks van sociale tarieven in aanmerking komen’, dixit De Wever. ‘Iemand die aan de kassa van de Aldi gaat werken, die heeft recht op niks en die moet bijdragen om de categorie eronder die thuiszit te steunen. Op de duur is de vraag: “Waarom zit je nog aan die kassa? Waarom ga je niet gewoon mee thuiszitten?” De belangen van die mensen moeten nu worden verdedigd.’

VBO-voorzitter Bart De Smet stelde het in Trends als volgt: ‘Bij de loononderhandelingen zijn er veel inspanningen gebeurd aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Zoals de hogere sociale uitgaven via de welvaartsenveloppe. Maar daardoor wordt de inkomenskloof tussen mensen met een uitkering en mensen die werken kleiner en kleiner.’

‘Mensen worden als het ware uitgenodigd om niet te werken’, meent De Smet. ‘En in sommige gevallen om het vervangingsinkomen aan te vullen met een inkomen uit het niet-officiële circuit. De oplossing om de sociale zekerheid in stand te houden is een stijging van de werkgelegenheidsgraad naar 80 procent.’

En hij gaat voort: ‘Maar die visie botst met het eerder extreemlinkse kamp, dat zich afvraagt waarom 80 procent van de beroepsbevolking zou moeten werken. Als slechts 65 procent aan de slag is, kan de rest toch betaald worden door de overheid? Dan vraag ik wie de staat gaat financieren. De bedrijven, zeggen ze dan. Tja, dan kom je in een andere vicieuze cirkel, waarbij bedrijven wegtrekken en er nog minder tewerkstellingskansen zijn.’

Werkloosheidsval

Dat is een adequate beschrijving van de werkloosheidsval en het is ook exact wat je hoort als je praat met mensen die, zelfs met hogere diploma’s, pas beginnen te werken. Zelfs veertigers die 2.000 euro netto overhouden, moeten zodanig solidair zijn met de steeds groeiende groep niet-werkenden dat ze nauwelijks iets overhouden van hun loon. De huisvesting wordt duurder, vervoer onbetaalbaar, verwarming een luxe…

In een normaal werkende markt zou de overheid hier niet moeten tussenkomen. Maar men heeft alles sociaal gecorrigeerd (lees: mismeesterd) en ook de werkende dermate karig beloond. En dus van de staat afhankelijk gemaakt. Zodanig dat ze nu tot hun grote glorie, als een soort weldoener, een gunst gaan doen aan de bedelaar-belastingbetaler.

Zelfs mensen die iets willen doen voor het milieu of noodgedwongen afscheid nemen van hun auto, worden beloond met gesjoemel rond zonnepanelen of een taks van 45 euro op hun speedpedelec.

Beschamend lachertje

Na veel getalm om toch de cruciale koude maand februari voorbij te laten gaan komt men nu met een beschamend lachertje naar buiten. Het malgoverno wordt bestendigd. Het uitgebreide sociaal tarief wordt, bovenop een verwarmingspremie van 100 euro voor iedereen, naadloos verlengd tot eind juli. Daar waar de btw-verlaging enkel geldt voor elektriciteit, pas ingaat op 1 maart en slechts duurt tot 30 juni.

Het feit alleen dat voor een miljoen huishoudens dat sociaal tarief verlengd wordt, bovenop de premie en de verwarmingspremie, zorgt voor het nog maar eens vergroten van de werkloosheidsval.

Bij een gelijk verbruik zal een genieter van het sociaal tarief maandelijks 74 euro voor elektriciteit en gas betalen. Terwijl een werknemer die net buiten het sociaal tarief valt 261 euro per maand moet betalen. De werknemer zal dus nog eens 200 euro netto minder overhouden dan de genieter van het sociaal tarief. De genieter zal nog twee keer meer nadenken alvorens een job te aanvaarden en zal eerst zijn sociaal tarief veilig stellen.

Wie betaalt?

Dat we later de rekening gepresenteerd zullen krijgen voor die btw-verlaging zijn we al via Maggie De Block te weten gekomen. Maar dat is nog niet alles. Energieleveranciers die dit complexe kluwen allemaal moeten uitvoeren zijn niet tevreden en twijfelen aan de haalbaarheid. Lees: het zal veel kosten met zich meebrengen.

De facturen van bijna vijf miljoen klanten moeten worden aangepast, net als alle communicatie met klanten en autoriteiten (prijzen, promoties, websites, voorschot- en eindfacturen, contracten, betalingen aan autoriteiten, …). En de leveranciers moeten volgens hun federatie Febeg tientallen interne processen wijzigen en testen.

De energieleveranciers moeten daarvoor extra financiële en IT-medewerkers rekruteren en de kosten daarvan zullen vanzelfsprekend ook worden doorgerekend in de tweede jaarhelft.

Weer een gemiste kans

Intussen zou deze maatregel de overheid 1,1 miljard euro kosten daar waar ze alleen door de btw op de verdrievoudigde facturen al meer dan het dubbele heeft ontvangen.

Dus iemand die werkt zonder het sociaal tarief heeft recht op twee keer niks en de regering zit lekker rond de tafel om te beslissen wie ze dat andere miljard cadeau gaan doen. Komt wel goed van pas om de opeenvolgende loonindexeringen voor de ambtenaren te blijven financieren.

Terwijl ze hier alweer een ideale kans gemist hebben om de werkloosheidsval voor een stuk te dichten.

Bart De Smet

Het recht op twee keer niks