Soms is het interessant om over het muurtje te kijken omdat je anders het gevaar loopt gevangen te geraken in eigen bekrompenheid. Het muurtje, dat is DeWereldMorgen, de zwaar gesubsidieerde tegenhanger van het zichzelf bedruipende Doorbraak. Je kan het de stem noemen van de multiculturele verblinding versus het naar identiteit zoekende gezond verstand. Hoe dan ook, één van de smaakmakers aldaar is de doctor in de sociologie Ico Maly. Hij onderscheidt zich nu door een frontale aanval op de professor-emeritus sociologie Mark Elchardus, die ooit geacht werd de huisideoloog te zijn van de SP.a. Hij verwijt Elchardus in De Morgen met scherp te schieten op het Marrakesh-akkoord. ‘In Elchardus’ aanval zien we de hedendaagse antiverlichtingstraditie in vol ornaat opduiken,’ beweert hij (19/11), waarbij hij als ‘bewijs’ naar zijn eigen boek verwijst. Zijn argumenten zijn evenwel interessant.

Zich verdedigen is moreel fout

De centrale idee van Elchardus is volgens Maly de natiestaat en het feit dat die het recht heeft zich te verdedigen. Dit is een vreemde kritiek vanwege een socioloog. De natiestaat bestààt immers, of men dat nu leuk vindt of niet. En als hij bestaat dan heeft hij logischerwijze het recht zich te verdedigen. Ik bezit een woning. Ik heb het recht om buitenstaanders de toegang daartoe te ontzeggen. Ik vind daarom nog niet dat die buitenstaanders slechte mensen zijn (tenzij het om inbrekers gaat) gaan, ik vind gewoon soms dat ze in mijn living niet thuishoren.

Maly vindt dat men automatisch, door deze universele trespassing law te verdedigen, geen feitelijk maar moreel onderscheid maakt, en legt Elchardus de overtuiging in de mond: ‘Legale migranten zijn goed, illegale migranten zijn slecht.’ Bij mijn weten zegt Elchardus dat nergens, maar het is natuurlijk een geijkte discussietechniek: eerst leg je je tegenstrever woorden in de mond die niet de zijne zijn, en daarna ga je hem bestrijden op basis van woorden die hij niet uitgesproken heeft. Vooraleer hij zich kan verdedigen moet hij eerst een hele uitleg geven waarom en hoe hij verkeerd geciteerd werd en tegen dan stop de claque van de aanvaller natuurlijk met lezen of luisteren. Succes verzekerd.

Met die hem toegeschreven mening zou Elchardus volgens Maly dus ‘de structurele dimensies die migratie organiseren stelselmatig onderbelichten.’ En: ‘Enkel “ons oordeel” over de legitimiteit van hun migratieredenen is van belang.’ Terwijl volgens mij niet het oordeel over hun migratiereden in het gedrang is, noch de structurele dimensie van hun vluchtpogingen – eigenlijk betwist geen mens dat dit is omdat hun landen van oorsprong op de een of andere manier voor hen onleefbaar zijn. Het gaat om de legitimiteit van hun intrede in het wensland. Maly zet de zaken dus op hun kop.

Een cursus sociologie volgen

Dan wordt hij even concreet: ‘De “illegale migrant” wordt behandeld als een bedreiging voor onze lonen, onze welvaartsstaat en veiligheid.’ Toevallig is dat ook zo. Geen mens ontkent dat de grote meerderheid van illegale migranten hier niet uit weelde zijn (al beschikken zij toch over aanzienlijke bedragen om de mensensmokkelaars te betalen), en dat hun positie hier weinig benijdenswaardig is. Toch is het zo dat het niet goed is dat onze arbeidsmarkt overspoeld wordt door mensen die meestal zelfs ongeschikt zijn voor onze arbeidsmarkt; dat onze sociale voorzieningen zwaar belast worden door de zorg voor te veel hulpbehoevenden, ten koste van de sociaal zwakken bij ons; en dat het bepaald niet tot onze veiligheid bijdraagt als jonge mannen zonder toekomstperspectieven ’s nachts door onze straten, bij onze stations of snelwegenparkings ronddwalen. Als hij dat niet begrijpt, dan moet Maly dringend een cursus sociologie gaan volgen.

‘De boodschap die Elchardus (…) uitdraagt is dat dit type migrant onze steun niet verdient,’ zo dendert Maly voort. Ook dit heeft hij volgens mij niet gezegd. Ik denk dat Elchardus niet betwist dat die mensen hier mogen opgevangen worden met bed-bad-brood maar dat dit instrument dient om hen te overtuigen of te dwingen naar huis terug te keren. En wel omdat je hen niet helpt met hen hier in de illegaliteit te laten rondzwerven, zo je er al onze samenleving (natiestaat) mee helpt. Om over hun maatschappij of natiestaat nog te zwijgen: uitgerekend die vitale krachten, die ginder voor verandering moeten zorgen worden, met het bijeen gespaarde geld van hun familie, weggezogen, terwijl dat geld in de zakken van de mensensmokkelaars belandt. In feite gaat het om een gigantische geldtransfer van het gezonde naar het criminele deel van hun samenleving. Maly keurt dat blijkbaar goed, meer nog, vindt dat wij dit met ‘humanitaire’ hulp moeten ondersteunen.

Het is ook niet waar wat Maly zijn opponent weer in de mond legt: ‘Die migrant moeten we blijkbaar met alle middelen kunnen tegenhouden, ontmoedigen en terugsturen. Altijd, en overal.’ Om te beginnen bestaan er legale manieren om hier te komen en de voornaamste is als men kan bewijzen dat men uit oorlogsgebied komt of dat zijn leven bedreigd is. Dus niet altijd en overal. En vervolgens pleit niemand ervoor om dat ‘met alle middelen’ te doen. Al evolueert de publieke opinie wel in die richting, mede door de drijverijen van de Maly’s van deze planeet.

Obama amuseert zich kostelijk

Als een Hondurese politicus, Bartolo Fuentes, uitnodigt tot een mars naar de VS om voor de ogen van de wereldpers die natiestaat te dwingen zijn grenzen (die al volkomen poreus zijn) wijd open te stellen voor de miljoenen die in hun zog zullen volgen, en die daarbij geweld tegen politie niet schuwen, dan wint Donald Trump aan aanhang als hij zegt dat politie, die met stenen bekogeld wordt, het recht heeft om te schieten. Ik heb Elchardus dat nog niet horen beamen, maar ik stel wel vast de verdedigers van Open Grenzen als Maly uitlokken wat zij beweren te willen vermijden. Barack Obama maakt zich ondertussen vrolijk over Trump die zou beweren dat een paar duizend migranten de nationale veiligheid van de VS bedreigen. Het gaat natuurlijk niet om die paar duizend, maar om de miljoenen die zullen volgen als deze eerste groep slaagt.

‘Het belang van de natie staat centraal, niet het daadwerkelijk uitwerken van een effectief en humanistisch migratiebeleid,’ beweert Maly nog, maar hij legt niet uit wat daar fout aan is. Het is niet in de natie die het risico loopt overspoeld te worden, dat de problemen zich stellen, maar in de naties waar men van weg vlucht. Als het in Honduras zo slecht is – en geen haar op mijn hoofd twijfelt daar aan – dan lost men het probleem niet op door de moordbendes te verplaatsen naar de VS, maar door hen uit te schakelen in Honduras. En dat betekent het uitschakelen van corruptie in die landen. Maar die corruptie installeert zich via die landen in de VN. Dààr dient de internationale discussie over te gaan, niet over het gelaten aanvaarden dat ‘migratie een structureel en een globaal gegeven is.’ Indien men dat accepteert, dan kan men evengoed accepteren dat schurkenstaten een structureel en globaal gegeven zijn. Zodat men maar beter de agenda van die schurkenstaten (of van hun parasieten, de mensensmokkelaars) zonder restrictie kan accepteren.

Marokko verdedigt de mensenrechten

Maar Maly is om een drogreden meer of minder niet verlegen: ‘Het verdrag vertrekt vanuit het idee dat elk individu mensenrechten heeft, en dat migreren niet betekent dat men die mensenrechten verliest.’ Ik heb nog niemand horen beweren dat migranten, legale of illegale, geen mensenrechten bezitten, integendeel, ze worden in Europa en de VS met kousenhanden aangepakt en krijgen alle kansen om zich in een wettelijke procedure in te passen (wat velen niet wensen omdat ze weten dat ze dan door de mand zullen vallen). Het zijn net die naties die de mensenrechten niet respecteren – zoals het gastland van de Marakkesh-conferentie, Marokko – die dit verwijt maken. Maly plaatst zich dus onverbloemd achter de schurkenstaten.

Zo noemt Maly ‘langdurige opsluiting in gesloten centra’ een inbreuk op de mensenrechten. Ik zie niet in waarom. De leefomstandigheden in die centra zijn, voor zover mij bekend, vrij redelijk (en daar wordt ook nauwgezet toezicht op uitgeoefend door nogal wat ngo’s). En een verblijf daarin is slechts langdurig als men weigert mee te werken met het opvangland, hetzij door zijn identiteit niet te onthullen, hetzij door repatriëring tegen te werken. Het probleem is niet dat er teveel gesloten centra zijn, maar dat er te weinig zijn. ‘Migranten zijn geen criminelen’, beweert Maly nog met de nodige aplomb alsof hij ze allemaal kent. Maar helaas, soms zijn ze dat wel. Of worden ze het onderweg.

De oplossing van Maly is globaal

Maly ontkent dus het licht van de zon, en zegt feitelijk niets. Hij orakelt nog een tijdje erover ‘dat de oplossingen voor migratie op een andere schaal moeten gezocht worden dan de nationale schaal,’ maar draagt nog geen begin van oplossing aan. Als hij dan beweert dat hij geen verdediger is van open grenzen, dan kletst hij gewoon uit zijn nek, want dat is natuurlijk de enige oplossing die hij kent: laat iedereen hier toe die graag hier zou zijn, en geef ze vervolgens toegang tot al onze sociale voorzieningen. Zodat ons maatschappelijk bestel in elkaar stuikt en we zelfs niet meer in staat zullen zijn om mensen te helpen die gevangen zitten in een schurkenstaat.

Uiteindelijk komt zijn oplossing erop neer dat we hier even slecht af moeten worden als zij ginder. Zodra armoede en dictatuur hier geïnstalleerd zijn, zal er geen migratie meer zijn, want er zal ook hier niets meer te rapen zijn. Het minste wat je Maly kan nageven is dat zijn oplossing tenminste globaal zal zijn.

Bartolo Fuentes

Geen gezeik, iedereen arm