Het blijft de Catalanen menens. Meer dan een miljoen mensen op straat voor de Diada Nacional de Catalunya, de nationale feestdag, en kers op de taart: dertien Europese parlementsleden op bezoek bij de negen gevangen politici en leiders van volksbewegingen. ‘Een zeer emotionele ontmoeting’, zegt Mark Demesmaeker (ECR, N-VA) die erbij was. ‘Hun opsluiting wordt ondraaglijker naarmate ze langer zonder officiële aanklacht opgesloten blijven’.

Catalanen moeten vrij

Voor minister-president Quim Torra, de opvolger van Carles Puigdemont die nog altijd in ballingschap leeft in België, is hun vrijlating de hoogste prioriteit. Op 9 juli was de hoop gegroeid dat er beweging zat in de inertie die de rechtse regeringen en het Spaanse gerecht tentoonspreidden. Toen was de nieuwe socialistische premier Pedro Sánchez bereid om rond de tafel te gaan zitten. ‘Mariano Rajoy stuurde alleen duizenden politieagenten op ons af, Sánchez wil ons ten minste al horen. Ook als hij niet beweegt over de onafhankelijkheidsverklaring van 27 oktober 2017’, zegt Torra.

Voor Demesmaeker is er intussen één lichtpuntje: ‘Ze zijn naar een ordentelijke gevangenis bij Barcelona overgebracht, Jordi Sanchez, Jordi Cuixart, Dolors Bassa en de andere politieke gevangenen – want zo noem ik ze, politieke gevangenen. In moderne, nette gebouwen, met veel faciliteiten om te sporten, te zwemmen, te studeren. Maar de afzondering vreet aan hen. De Jordi’s zitten al tielfen maanden vast, dichter bij huis, dat wel, maar ze zien hun kinderen niet groot worden en familiebezoek is strikt beperkt‘.

Toen ze nog in Madrid in de cel zaten werden ze slechter behandeld, en kreeg geen enkel buitenlands parlementslid bezoekrecht. ‘Dat hebben we herhaaldelijk geprobeerd, tevergeefs. De gevangenis bij Barcelona valt onder de voogdij van de Catalaanse overheid, en die heeft zich veel toeschietelijker getoond. Ik heb acht van de negen politieke gevangenen kunnen bezoeken. Omdat de vrouwen apart zitten en we de groep MEPs hebben opgedeeld, is er eentje die ik niet gezien heb’.

Oneerlijke rechtspraak

Demesmaeker windt zich op. ‘Er is nog altijd geen aanklacht geformuleerd, een proces wordt ten vroegste in november, mogelijk pas volgend jaar verwacht. Erger is dat ze gevangenen blijven van het centrale gezag in Madrid’. ‘Eigenlijk zitten ze nog altijd in voorhechtenis, kan dat zo maar ?’ ‘Nee, er zijn alleen door het gerecht algemene aanklachten vastgelegd, zoals rebellie, verduistering van overheidsgeld, en ongehoorzaamheid aan rechterlijke bevelen. Je reinste leugens. Bij rebellie wordt zwaar geweld verondersteld, dat is er nooit geweest, ook nu niet op de Diada, niet één incident. Ze voelen zich gewoon gijzelaars van het Spaans bewind.’

Het Spaans gerecht heeft al enkele keren bot gevangen met zijn gefabriceerde aanklachten. Duitsland erkent dat Puigdemont nooit voor rebellie kon uitgeleverd worden. België wees het Spaans uitleveringsverzoek af, nog altijd zitten vijf regeringsleden in ballingschap in ons land. Ook Zwitserland met Marta Rovira en Schotland met Clara Ponsati houden de boot af. Om maar te zeggen hoe schizofreen de Spaanse regeringen en rechters zijn, volstaat het te verwijzen naar de gelijkstelling door een rechter van de mislukte poging tot staatsgreep in februari 1981 door de Guardia Civil onder kolonel Antonio Tejero, de inval in de Cortés tijdens de zogenaamde 23-F, met het Catalaanse streven naar zelfbeschikking en de grote betogingen van 22 september 2017. Voor geweld is evenwel nooit één bewijs geleverd.

‘Net daarom zijn de gevangengezette politici bang. Ze hebben angst voor een oneerlijk, partijdig proces, en de lange gevangenisstraf tot 30 jaar die hen kan wachten. Dat zijn middeleeuwse toestanden. De hele beschuldiging steunt op leugens en iedereen weet dat, ook de Europese Unie. Maar alle instellingen zwijgen als vermoord, ze zijn medeschuldig aan het machtsmisbruik dat vandaag de dag, in 2018, blijkbaar nog mogelijk is onze “democratieën”. Ook opvallend: we waren daar met leden van uiteenlopende fracties, alleen van de christendemokratische EVP was niemand mee’.

Steun uit Vlaanderen

‘De tweede boodschap was belangrijker. Dit is niet voorbij, zeiden ze, we blijven in onze zaak geloven, we zijn niet gebroken. Het gaat hier om onze grondrechten, de vrijheid van meningsuiting, politieke stellingnames. Het dringt niet door in Madrid. Maar wij gaan door’. ‘Als het tot een proces komt, hebben ze dan het recht om de pleidooien in het Catalaans te houden?’ Demesmaeker heeft daar geen antwoord op. ‘Mogen ze zich laten verdedigen door buitenlandse advocaten?’ ‘Tja, wie in ballingschap leeft wel natuurlijk, er is al de Brit Ben Emerson, er is onze Paul Bekaert die Puidgemont vertegenwoordigt. Ze zijn trouwens erg verguld met de uitgesproken Vlaamse steun. Vlaams minister-president Geert Bourgeois was de eerste regeringsleider die officieel ontvangen werd door Torra’. Terwijl het carillon de Vlaamse Leeuw speelde. ‘Ik heb ook met de families en de advocaten gepraat. Dat waren wel allemaal Catalanen’.

Zij willen blijvende internationale aandacht, de enige manier om druk uit te oefenen op Madrid. ‘We mogen niet zwijgen, de hele aanpak is ontoelaatbaar’. De Diada liet zich in elk geval horen op die fatidieke 11 september: net als Vlaanderen viert Barcelona een verloren strijd: ‘La manifestación arrancará al las 17:14, en referencia a la icono del independentismo que es 1714, el año en el que Felipe de Borbón finalizó la Guerra de Sucesión contra los Austrias con un ataque contre Barcelona’. Het is duidelijk dat ze met Spanje van de regen in de drup zijn geraakt.

Ben Emerson

Gevangen Catalanen gaan door!