Het zat er fameus tegen tussen de Afro-Amerikaanse modeontwerper Virgil Abloh en onze eigenste Walter Van Beirendonck. Deze laatste zag op een show van het Franse modehuis Louis Vuitton, waarvoor Abloh werkt, spullen die verdacht veel op zijn eigen creaties leken, en beschuldigde zijn concullega meteen van plagiaat. Kenners vinden de gelijkenissen effectief opvallend, Van Beirendonck zou wel eens een punt kunnen hebben.

De repliek van Abloh was evenwel niet min. Onder het motto ‘de aanval is de beste verdediging’ beschuldigde hij Van Beirendonck zelf van diefstal, gezien deze patronen gebruikt uit de Afrikaanse volkscultuur waar Abloh als zwarte het monopolie op claimt. Van Beirendonck doet met andere woorden aan ‘cultural appropriation‘ (‘culturele toe-eigening’) en ‘koloniseert’ een stijl die hem als witte ontwerper niet toebehoort. Niet Virgil Abloh maar de Antwerpse mode-ontwerper is dus de dief, al wat ge zegt zijt ge zelf.

Voor kunstenaars en vormgevers die tot de linkse Vlaamse cultuurelite behoren is dat een zware beschuldiging, en zelfs Black Lives Matter wordt erbij gesleurd om die arme Van Beirendonck te brandmerken als een crypto-racist. Waar de dood van George Floyd al niet toe leidt.

Buffalo

Een Gentenaar mag niet zomaar met veren getooid rondlopen.

Het begrip ‘culturele appropriatie’, hierna afgekort als C.A., is een curieus ding. Het is de meest recente vondst van de linkse slachtofferretoriek (victimisme). De gekleurde mens wordt a priori voorgesteld als benadeeld en bestolen door de ‘geprivilegieerde’ witte kaste. Omgekeerd racisme dus. Na de koloniale roof van de grondstoffen zou de blanke cultuur haar hegemonie voortzetten via het intellectueel en artistiek naasten van symbolen en expressievormen die ‘toebehoren’ aan bijvoorbeeld de Afrikaanse cultuur. Een geniepige vorm om de blanke overheersing voort te zetten, zo wil het de C.A.-doctrine, niet toevallig ook weer ontstaan aan de Amerikaanse universiteiten waar de political correctness gestalte kreeg.

Af en toe ontstaat er zo’n rel rond een ‘diefstal’, en niet toevallig in de wereld van mode en glamour. Water Van Beirendonck, die speelt met erfgoed dat hem niet toebehoort, werd al ontmaskerd. Maar let ook op uw kapsel. Toen Kylie Jenner, zus van Kim Kardashian, heur haar in cornrows liet vlechten, werd ze daar in de sociale media op aangesproken: mag niet, witte vrouwen mogen zomaar niet met afro-kapsels rondlopen. Voetbalfans herinneren zich nog de indiaan in het logo van AA Gent, die volgens een column in The New York Times een racistische uiting van appropriatie was: een Gentenaar mag niet zomaar met veren getooid rondlopen, deze horen toe aan de Amerikaanse aboriginals (waarvan ze het land wel ‘kochten’ in ruil voor wat vaten whisky, klein detail).

Ook in de keuken wordt het uitkijken. Die fantastische Afrikaanse pompoensoep met krab moet ik mijn vrienden niet meer voorschotelen: schaamteloze appropriatie. Evenals couscous met schaap, nog een van mijn lievelingsgerechten: een Noord-Afrikaanse specialiteit waar ik als West-Vlaamse kafir mijn poten van moet houden.

Rhapsody in blue

Van Beirendonck U beseft niet waar de duivel van de C.A. zoal loert. Uiteraard overal waar wij ons aan de exotische keuken wagen. Maar ook Japanners die Duvel drinken; Chinezen die aardappelen zaaien op de maan (gestolen van Europeanen, die ze zelf ook meebrachten uit Zuid-Amerika). Om nog maar te zwijgen van die verdomde Zwarte Piet – nu van Facebook verbannen – die eigenlijk een geschminkte blanke is en zich letterlijk het vel van de zwarte toe-eigent om ermee te dollen. Men herinnert zich nog de rel rond de Canadese premier Justin Trudeau waarvan een blackface-foto uit zijn studententijd opdook.

We zijn gewoon slecht bezig en heel onze cultuur is er een van appropriatie, variatie, parafrase, verwerking en euh… plagiaat. Het is gewoon inherent aan de Europese cultuur, dat overnemen en verwerken. Iedereen kent wel de Turkse Mars van Mozart, een geval van Oriëntalisme en zelfs Turcomanie die in die tijd populair waren. Pablo Picasso ontleende zijn kubistische stijl bewust aan Afrikaanse ‘primitieve’ vormpatronen en wordt daar nu met terugwerkende kracht op aangesproken: haal die doeken maar weg, het is gestolen waar.

We kunnen zo nog wel even doorgaan. De jazzmuziek is een van de bekendste voorbeelden van C.A. Zoals geweten is dit in oorsprong de muzikale expressie van de Amerikaanse zwarte slaven, werd rond 1900 het idioom van de Afro-gemeenschap in New Orleans, waarna blanke artiesten als Benny Goodman er ook mee aan de slag gingen. Iedereen kent wel de Rhapsody in Blue van George Gershwin, een synthese van jazz en de Europese symfonische traditie. Uit de jazz is zowat alle popmuziek voortgekomen, van de rock ’n roll tot new wave en postpunk. Moet drumster Isolde Lasoen terug haakwerkjes plegen omdat de wortels van haar muziek in de zwarte wijken van New Orleans liggen?

Asymmetrische moraal

Geplunderde winkel in Brussel, november 2017 (VRT NWS)

Helaas, en sneu voor de muziekindustrie: alleen Amerikaanse zwarten mogen jazz bedrijven, popgroepjes oprichten, en alleen Belgen zijn geautoriseerd om een frituur te bezoeken. Opgelet: in dezelfde lijn mogen Marokkanen ook geen pak frieten eten, want dan bezondigen ze zich aan integratie in de West-Europese cultuur, wat een eufemisme is voor onderwerping. Evenmin mogen, allemaal volgens dezelfde C.A.-ideologen, zwarte vrouwen zich ‘blank’, kroesloos kapsel laten aanmeten, want dan nemen ze de symbolen van het heersende ras over. Ofwel is het toe-eigening, ofwel onderwerping, en geen van beide is gepermitteerd.

Dus raar maar waar: de C.A.-ideologen propageren apartheid en wijzen actieve vormen van interculturele osmose af. Misschien is een deel van de huidige rassenoorlog in de VS niet alleen te verklaren vanuit het buitensporig politiegeweld (wat zeker een feit is), maar ook vanuit het identitair extremisme dat door links wordt gepropageerd, waardoor bijvoorbeeld zelfs blanken die onder de zonnebank gaan liggen, zich aan een vorm van neokolonialisme bezondigen. U lacht misschien, maar de doorgeslagen politieke correctheid rond racisme is alle pedalen kwijt.

Er zitten nog andere angels in de C.A.-redenering: als heel ons maatschappelijk-economisch systeem, met zijn nadruk op loon-naar-werken, een ‘blanke’ uitvinding is, dan hoeven gekleurde jongeren niet naar school om een diploma te halen. Dat zou immers verwerpelijk aanpassingsgedrag zijn. In de plaats daarvan moeten zij beklaagd en betutteld worden, gevoed door het idee dat alles kadert in een eindeloze restitutie, een Wiedergutmachung voor de grote diefstal die de Europese samenleving pleegde op de rest van de planeet, speciaal het Afrikaanse continent.

En nu denk ik weer aan die slimme Virgil Abloh met zijn asymmetrische moraal: Van Beirendonck heeft de Afrikaanse stijl gestolen, maar als iemand met Afrikaanse roots gaat shoppen zonder te betalen bij de Vlaamse modeontwerper, is dat gewoon terugnemen wat al van hem was. Een redenering die allochtone criminelen wel eens op ideeën zou kunnen brengen.

Dat is de context van de huidige rellen in de Amerikaanse steden: een legitiem protest tegen buitensporig politiegeweld dat overgaat in plundertochten omdat de zwarten denken dat ze iets nemen dat hen ontnomen is. En het zijn de witten van radicaal-links die hen daartoe de ideologie aanleveren.

De conclusie is tamelijk onthutsend. Het echte racisme komt van de zelfverklaarde anti-racisten, die de zwarte identiteit verabsoluteren. De theorie van de cultural appropriation kan alleen maar leiden tot een totale segregatie, een soort apartheid die elke kruisbevruchting uitsluit in naam van een identitair purisme.

In de limiet zou men zelfs kunnen stellen – en dan wordt het helemaal hilarisch – dat BLM de argumenten levert om een soort terugkeer te bepleiten van alle zwarten naar het zwarte continent, want alleen in Afrika kunnen Afrikanen ongestoord Afrikanen zijn en op de tamtam roffelen (Filip Dewinter: ‘Ik keer tevreden terug’). Ik weet niet of Vincent Kompany dat ziet zitten, Donald Trump allicht wel, soms komt men rare bondgenoten tegen. Het blijft spannend, ik hou me voorlopig toch maar aan de dresscode van jogging en T-shirt, made in China wel. Sterkte nog, Walter, Big Five.

Benny Goodman

Van Beirendonck racist