Onze minister van Energie, Tinne Van der Straeten, heeft een memorandum van overeenstemming ondertekend met Namibië om daar ‘groene’ waterstof te produceren door middel van elektrolyse en fotovoltaïsche zonne-energie en die dan weer in België in te voeren.

De standpunten en besluiten van de minister en haar kabinet doen enorme vragen rijzen over de geldigheid van de technische, wetenschappelijke en economische grondslagen waarop zij zijn gebaseerd. De kritiek in dit artikel komt van bekwame personen die onafhankelijk zijn van enige politieke ambitie. Deze kritiek is gegrond en van belang voor de energiestrategie van ons land, opdat die geen rampzalige gevolgen zou hebben voor de burger.

Het ergste is dat de besluiten en standpunten van onze minister het publiek voortdurend misleiden. En dat ze het land in een ideologische zoektocht meeslepen waarvan het misschien niet zal herstellen. Er zullen immers problemen met de elektriciteitsvoorziening aan het licht komen als er geen beredeneerde heroriëntatie komt.

De waterstofillusie

Waterstof zoals gepresenteerd door onze minister is een rookgordijn! Alles wat momenteel over waterstof wordt gezegd, is sinds 1959 door de beste Europese deskundigen in het Centrum van de Europese Commissie te Ispra reeds bedacht, bestudeerd en onderzocht. De waterstofsector, die al zo vaak is bestudeerd, is een doodgeboren kind. Alleen de Duitse lobby heeft mogelijk gemaakt dat er in de Green Deal ten onrechte rekening mee wordt gehouden.

Geconfronteerd met het mislukken van de Energiewende en de tekortkomingen van variabele en intermitterende energiebronnen, blazen de Duitsers het wonderrecept van waterstof nieuw leven in. Om het zonder steenkool en kernenergie te stellen is het dus noodzakelijk aardgas te gebruiken, waarmee ‘blauwe’ waterstof kan worden geproduceerd. Deze waterstof is afkomstig van de stoomreformatie van methaan, gecombineerd met de afvang en opslag van CO2. Een proces dat nog niet op industriële schaal is bewezen.

Voor de auto-industrie ‘produceert’ waterstof alleen water. Maar ten koste van een rendement van slechts 22% door de elektriciteit die nodig is voor elektrolyse. En dan hebben we het nog niet over de risico’s van dit explosieve gas of van het lekken van een gas dat schadelijker is voor het milieu dan CO2 en aardgas.

Onrendabel en gevaarlijk

Samuel Furfari (Prof ULB) en Alessandro Clerici (Vicepresident CEI) tonen aan dat de productie van zogenaamde groene waterstof een economisch gedrocht is. (Artikel gepubliceerd door Science-climate-energy en in het wetenschappelijk tijdschrift ‘European Physical Journal Plus‘). Onder zeer gunstige klimatologische omstandigheden en technologische hypothesen zou in Saudi-Arabië geproduceerde waterstof in 2030 2€/kg kosten. Minder optimistische aannames voorspellen 7 tot 18 €/kg H₂. We willen graag de prijs weten van de waterstof die in Namibië zal worden geproduceerd.

Het vervoer van waterstof is veel ingewikkelder dan dat van aardgas. Het vervoer van waterstof over zee wordt ook sinds 1959 door de Europese deskundigen in Ispra in al zijn facetten bestudeerd. Voor een veilig vervoer op zee moet de waterstofmolecule aan andere moleculen gebonden worden. vervolgens moeten die in de haven van aankomst opnieuw worden losgekoppeld. Dit is een energieverlies van 54%. Daarnaast moeten alle leidingen aangepast worden om deze kleinste atomen zonder veel verliezen te kunnen transporteren.

De industrie vergroenen

Waarom beginnen met de zware industrie — staal, cement, aluminium en glas — terwijl de grootste industriële verbruikers van waterstof te maken hebben met de productie van meststoffen en de bestrijding van verontreinigingen door de petrochemische sector? Aluminium? Het wordt in Europa praktisch niet meer geproduceerd vanwege de hoge kosten van elektriciteit. En het onderzoek naar het gebruik van waterstof in dit proces wordt nauwelijks genoemd! (zie artikel Science-climate-energy). Staal? Waterstof is slechts een stap in het branden van ijzerertsen. En de technologie staat nog lang niet op punt. (zie artikel gepubliceerd door Ir. Bernard Mairy).

Samuel Furfari en Alessandro Clerici tonen aan dat de productie van waterstof door elektrolyse op basis van Belgische nucleaire elektriciteit — zonder de risico’s van vervoer en geopolitiek — een derde zou kosten van die op basis van hernieuwbare bronnen. Het zou echter toch duurder zijn dan die op basis van methaanreformatie met stoom! Voor de minister kan kernenergie niet de oplossing zijn. Tegen alle logica in wil zij absoluut onze kerncentrales sluiten.

Ondertussen in Namibië

De helft van de waterstof zal in Namibië blijven, wordt gezegd! Als het is om kunstmest te produceren en de bevolking te voeden, is dat een goede zaak. Maar dit met aardgas doen zou veel goedkoper zijn. Misschien heeft de entourage van de Namibische minister het surrealistische Belgische advies opgevolgd.

Terwijl in Namibië 55% van de bevolking is aangesloten op een zeer onstabiel elektriciteitsnet, gebruiken de rijken vooral dieselgeneratoren. Voor de productie van waterstof hebben deze landen alleen betrouwbare en betaalbare elektriciteit nodig. De bevolkingsgroei zal deze behoefte alleen maar accentueren. Europa verbruikt twaalf keer meer elektriciteit per inwoner dan een Afrikaan. Afrika zal zich ontwikkelen. Het heeft enkel nood aan overvloedige en goedkope energie. En aan het niet beroofd worden van de energie die ter plaatse kan worden geproduceerd.

De productie en het gebruik van waterstof ter plaatse is ook een duurzame ontwikkeling. Waterstof produceren en over lange afstanden naar Europa vervoeren is een ecologische, ethische, technische en economische vergissing.

Europese waterstof plannen

De Europese Commissie — altijd bereid om Duitsland te kopiëren — heeft het in haar waterstofstrategie van 7 juli 2020 gewaagd om ecokolonialisme voor te stellen door middel van waterstof in Afrika. Gelukkig heeft de Europese Raad van 11 december 2020 geweigerd om deze ethische vergissing te onderschrijven. Als Afrika zich wil ontwikkelen, moet er slechts één ding gebeuren: het continent voorzien van een overvloedige en goedkope energie. Surrealistisch België geeft er de voorkeur aan de elektriciteit van arme Afrikanen af te nemen. Maar als het op politiek aankomt, doet dat er nauwelijks toe. Dit is een moderne vorm van kolonialisme: het ecokolonialisme.

Bernard Mairy

Tinne in Namibië: het nieuwe energiekolonialisme