Donderdag werd Frankrijk weeral het slachtoffer van terreur. Op verschillende locaties in het land werden terroristische aanslagen uitgevoerd of op het nippertje verhinderd. In Nice vermoordde een 21-jarige Tunesiër drie mensen in de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek. In Lyon en Parijs werden terroristen op het nippertje opgepakt voor ze tot actie konden overgaan.

In Avignon schoot de politie een man dood die dreigde met een mes. Volgens het parket aldaar zou dit niets met islamistisch terrorisme te maken hebben. De man had een psychiatrisch verleden. Hij wordt her en der ook gelinkt aan het extreemrechtse Géneration Identitaire (GI). Het parket van Avignon kan ‘noch bevestigen noch ontkennen dat de man lid was van een extreemrechtse groep’, meldt AFP. De beweging ontkende alvast dat de dader lid is, aldus Ouest-France.

Fake news

De theorie van de ‘lone wolves’ blijft hardnekkig de ronde doen. Op het VTM-journaal van 19 uur donderdag bestond Faroek Özgünes het om dit te benadrukken. ‘Wat we hier zien is (sic) lone wolves, individuen die zich via het internet geradicaliseerd hebben, die overgegaan zijn tot de daad’ (24′ tot 24′:13”).

Volgens onze bronnen gaat het helemaal niet over lone wolves, maar wel over georganiseerde netwerken die in Europa actief zijn. Niet enkel in Frankrijk, maar ook bij ons in België. Net als na de onthoofding van de leraar Samuel Paty door een Tsjetsjeen hebben de Franse veiligheidsdiensten al arrestaties verricht in de omgeving van de daders. Dat wijst er op dat het niet gaat over via het internet geradicaliseerde lone wolves. ‘Wat echt eens moet stoppen’, zegt een bron, ‘is dat men steeds de boodschap verspreidt via de media dat het gaat om lone wolves en dat er geen georganiseerd systeem achter zit. Dat is een vorm van fake news.’

Pas aangekomen terroristen

Onze bronnen wijzen ons er op dat aan de vooravond van de aanslagen in een bepaalde besloten Facebookgroep werd gemeld dat het tijd was om te vertrekken. Daarop antwoordden verschillende leden dat ze ‘voor de deur’ stonden. Hiermee wordt de deur van het paradijs bedoelt. De spilfiguur van de desbetreffende Facebookgroep blijkt een Irakees te zijn, afkomstig uit Mosoel en sinds 24 oktober gevestigd in Parijs. Het is onduidelijk of deze groep rechtstreeks aan de daders gelinkt kan worden.

Brahim Aouissaoui, de Tunesische jonge dader van de aanslag in Nice, was in september aangekomen in een bootje op Lampedusa. Hij zou door de Italiaanse autoriteiten worden teruggestuurd. In plaats daarvan is hij illegaal doorgetrokken naar Frankrijk. Daar kwam hij in oktober aan en pleegde hij zijn aanslag. Ook in zijn omgeving werden al arrestaties verricht.

Al-Qaeda of IS?

Volgens onze bronnen is het niet meteen duidelijk of deze aanslagen uit al-Qaeda- of IS-middens komen. ‘Op de profielen op sociale media die door jihadisten gebruikt worden duikt nu zowel IS- als Al-Qaeda-getint propagandamateriaal op. De positieve reacties komen momenteel van beide kanten. Wat ondertussen wel duidelijk is, is dat de Tsjetsjeen die Samuel Paty onthoofde contacten had met jihadisten in Idlib (Syrië). Daar zitten veel Tsjetsjenen, Oezbeken en Tadzjieken. Veel van de overblijvende buitenlandse strijders bevinden zich in Idlib. Dat is namelijk de enige regio waar ze zich nog vrij kunnen bewegen. Maar ook hier ging het dus niet over een lone wolf, maar duidelijk om iemand die in een netwerk ingebed was.’

Bij de aanslag op Samuel Paty waren er banden met de Molenbeekse al-Qaeda-clan rond Sjeik Bassam Ayachi. Die banden met België zijn bij de nieuwe aanslagen nog niet naar boven gekomen, maar er zijn wel internationale connecties. ‘Keer op keer duikt er een profiel op van een Nederlandse jihadist uit Hoorn. Dat valt werkelijk op. Wanneer je kijkt naar de reacties op zijn posts, zie je ook dat er veel Nederlandse sympathisanten reageren. Je kan merken dat de stemmen van Nederlandse extremisten zich rond deze figuur groeperen.’

Rol van veiligheidsdiensten

Het is opvallend dat al deze profielen vrijelijk op sociale media actief blijven. Gezien de snelheid waarmee Big Tech-bedrijven onwelgevallige meningen en posts verwijderen, mag het een wonder heten dat deze broeihaarden van haat en bedreiging rustig kunnen blijven bestaan. Een mogelijke verklaring is dat de veiligheidsdiensten hier mee de hand in hebben. Zolang deze figuren en groepen actief zijn op sociale media, kunnen ze beter opgevolgd en gemonitord worden.

Een bron die dicht bij de veiligheidsdiensten staat, meldt ons dat er maandelijks in Frankrijk en Duitsland zo aanslagen worden vermeden. Op de vraag hoe het daarmee in België zat, bleef het oorverdovend stil. Die informatie komt echter niet in de pers. Publiekelijk wordt het belangrijker geacht om de bevolking te wijzen op het grote gevaar van extreem rechts. Iets dat Paul Van Tigchelt van het OCAD op 2 september nog eens onderstreepte op Radio 1, net voor hij naar een Open VLD-kabinet vertrok.

Nog geen einde in zicht

Ondertussen is ook duidelijk geworden dat er nog geen einde komt aan de ingezette golf van terreur. Tijdens het schrijven van dit artikel loopt het bericht binnen dat in Parijs weer een aanslag met een mes werd verijdeld. De dader viel politieagenten aan die de man konden neutraliseren. Frankrijk blijft in een verhoogde staat van paraatheid en neemt de dreiging uit islamistische hoek zeer ernstig. Tot grote ergernis van verschillende moslimlanden, die op de Franse maatregelen reageren met een boycot van Franse producten.

Brahim Aouissaoui

Samuel Paty mag niet vergeten worden

De hardnekkige mythe van de ‘lone wolf’