Het was alweer een tijdje geleden: een aanslag op het leven van een Amerikaanse president. De laatste keer was in 1981, toen Ronald Reagan na een toespraak in Washington D.C. werd neergeschoten door John Hinckley Jr. De dader zou na zijn veroordeling geen dag in de gevangenis doorbrengen: hij werd ontoerekeningsvatbaar verklaard.

Reagan zelf boekte drie jaar later een verkiezingsoverwinning die tot op vandaag haar gelijke niet kent. Dat had weinig te maken met de aanslag op de president, maar die aanslag vond plaats drie jaar, niet drie maanden voor zijn herverkiezing. Dat is vandaag wel even anders.

Buikgevoel

Het moet gezegd: de aanslag op de oud-president is geen goede reden om op hem te stemmen. Voor wie het niet eens was met zijn standpunten of hem als persoon ongeschikt achtte voor het Witte Huis, verandert er weinig. Dat een kogel Trumps hoofd net miste, maakt van hem geen Democraat of een ander soort Republikein. Maar zo zit de mens, de kiezer niet in elkaar.

Het beruchte buikgevoel dicteert nog altijd het stemgedrag, zeker voor kiezers die de politiek niet nauwgezet volgen. In 2020 verloor Donald Trump de verkiezing in belangrijke mate omdat Amerikanen Joe Biden een ‘beter’ persoon vonden. Eenzelfde verhaal in 2012, toen de stijve, afstandelijke Mitt Romney niet kon opboksen tegen de persoonlijke populariteit van Barack Obama. Of de doorsnee kiezer veel wist over Obama’s plannen voor de federale fiscaliteit of het nationaal onderwijs, valt te betwijfelen. Maar de man ‘had iets’. En hij won.

Voor tientallen miljoenen Amerikanen heeft Donald Trump dat ‘iets’ altijd gehad. Maar voor evenveel Amerikanen was dat ‘iets’ een vuile ziekte, en dus bleef het electoraat hopeloos verdeeld. Een beheerste reactie op deze aanslag kan, voor de eerste keer, een verenigend ‘iets’ zijn. Strijdbaar, zonder samenzweringstheorieën en irrationele eisen voor vergelding. Kan Trump dat, dan wint hij de buikgevoel-kiezer — en de verkiezing.

Conventie

Deze week wordt de voormalige president tijdens de Republikeinse verkiezingsconventie formeel gezalfd als uitdager van Joe Biden. De gezalfde liet al weten dat er voor hem niets verandert. Of dat voor zijn mensen ook zo is, is sterk de vraag.

De dam lijkt immers gebroken. De demonisering van Donald Trump bereikte sinds de lancering van zijn nieuwste campagne een nieuw hoogtepunt. Hij werd vergeleken met Jefferson Davis, de leider van de Confederatie van Slavenstaten (1861-1865), George Wallace, de gouverneur van Alabama (1983-1987) die zijn politieke identiteit bouwde op steun voor raciale segregatie en Bull Conner, de politiecommissaris (1937-1963) die honden afstuurde op zwarte betogers. Adolf Hitler, Kim Jong-un en Vladimir Poetin passeerden ook de revue. Of wat had u gedacht?

Die demonisering voedde de complottheorieën over de politieke toekomst van de oud-president. De verschillende rechtszaken die tegen hem werden aangespannen door Democratische aanklagers, deden dit evenzeer. Zou ‘het systeem’ Donald Trump laten winnen? Zou het hem überhaupt laten deelnemen en het risico nemen? Zij vonden dit weekend het antwoord waarnaar ze zochten.

Wat nu?

De kandidatuur van Donald Trump heeft er nooit beter voorgestaan. Maar kiezers hebben een kort geheugen, en de kans dat de media deze schietpartij lang in de schijnwerpers plaatsen, is klein. Ze beseffen ook wel dat ze boter op het hoofd hebben. Sommigen van hen — en ik laat het aan de lezer om te bepalen hoeveel er dat zijn — zijn ook bijzonder boos dat de schutter miste. Dat ze nu moeten meewerken aan de nieuwste aflevering van de Grote Trumpshow, maakt hen zeker niet blijer.

Dat de schutter niet raak schoot, zou hen nochtans tevreden moeten stemmen. Tenminste als ze het behoud van de republiek ambiëren. Het vertrouwen van Republikeinen in de nationale overheid bereikte de voorbije jaren immers een dieptepunt, maar dat dieptepunt had ei zo na een gewelddadige dimensie gekregen. Want wie denkt dat de harde kern de uitschakeling van hun man zomaar had aanvaard, vergist zich schromelijk. Een oog voor een oog was dan een zekerheid geweest. Een oor voor een oor blijft een optie.