Op zondag 12 november 1896 wordt in Vlamertinge (Ieper) Oscar Dambre geboren, Vlaams academicus en bezieler van de IJzerbedevaarten.

Hij is de zoon van Camille Dambre, gemeentesecretaris van Vlamertinge. Op 19 oktober 1914 meldt Oscar zich als vrijwilliger bij het Belgische leger. Hij kan daardoor zijn retoricajaar aan het Sint-Amandscollege in Kortrijk niet afmaken. Vier jaar IJzerfront tekenen hem voor het leven. Hij engageert zich in de geheime Frontbeweging en verzorgt de rubriek ‘Sic vita fugit’ in de krant Ons Vaderland, de spreekbuis van de Frontbeweging. In 1917 neemt hij het initiatief voor het tijdschrift Nieuw Vlaanderen, met in de redactie Jozef Muls, Cyriel Verschaeve, Hilarion Thans, Ernest Claes, Filip de Pillecyn, August van Cauwelaert en Dirk Vansina.

Na de dood van de gebroeders Van Raemdonck, Joe English en andere Vlaamsgezinden waarmee bij bevriend is, wordt Dambre in 1919 medestichter en lid van het IJzerbedevaartcomité, tot 1942. Verder is hij in 1919, samen met onder meer Oscar de Gruyter, Jozef Goossenaerts en Joris van Severen, stichter van De Uilenspiegel, een Vlaams contactcentrum in Gent. Na de oorlog studeert Dambre Germaanse filologie aan de Gentse universiteit. Via zijn mentor Karel van de Woestijne promoveert hij in 1922 op een proefschrift over de 17de-eeuwse Zuid-Nederlandse priester-dichter Justus de Harduwijn.

Hij wordt atheneumleraar Nederlands en Duits, lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden (1932) en actievoerder in vele Vlaamse culturele verenigingen. Tegelijk verzorgt Oscar Dambre tientallen publicaties over Justus de Harduwijn en organiseert hij in 1942 op de 360ste verjaardag van de dichter een herdenking in de aula van de Gentse universiteit. Erevoorzitter is de Gentse oorlogsburgemeester en VNV-kopstuk Hendrik Elias.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapt Oscar Dambre als lid van het VNV en de DeVlag in de collaboratie. In 1942 wordt hij benoemd tot docent Nederlandse taal- en literatuurgeschiedenis aan de universiteit Hamburg. Daar arresteren Belgische militairen hem in mei 1945. Na de oorlog wachten hem tweeënhalf jaar gevangenschap en een veroordeling als politiek collaborateur. Hij komt pas vrij in oktober 1947 en wordt in 1955 in ere hersteld. Dambre is dan al sinds 1951 opnieuw leraar aan het Sint-Amandusinstituut in Gent, en dat tot 1968.

Oscar Dambre overlijdt in Gent op 23 juni 1972 en ligt begraven op het Campo Santo in Sint-Amandsberg.

Camille Dambre

Vandaag 1896: Oscar Dambre geboren, bezieler van de IJzerbedevaarten