1980 Opening van de St. Gotthardtunnel in Zwitserland voor het wegverkeer. Het is de langste tunnel ter wereld: 16 kilometer, van Altdorf naar Bellinzona. In 1882 was al een spoorwegtunnel geopend.

1977 De West-Duitse werkgeversvoorzitter Hanns Martin Schleyer wordt ontvoerd door de terreurorganisatie Rote Armee Fraktion, ook genoemd Baader-Meinhof-bende. Hij zal het niet overleven.

Carice van Houten (1976)

1976 Geboorte in Leiderdorp (Zuid-Holland) van Carice van Houten, actrice, zangeres en presentatrice, het best bekend van haar rol ‘Melissandre’ in de serie Game of thrones. Ze speelde o.m. in de films Zwartboek, Alles is liefde, Alles is familie, Komt een vrouw bij de dokter, Suzie Q, Zwarte zwanen, Knetter, Lepel, Repo men, Intruders, Brimstone. Ze zong No surrender, Fear not (met Michael Prins), Emily, enzovoort. Ze is een dochter van schrijver en musicoloog Theodore van Houten (1952-2016) en zus van actrice Jelka van Houten.

1972 Palestijnse terroristen van ‘Black September’ gijzelen Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München. Ze dringen het Olympisch Dorp binnen, doden een atleet en een coach, en gijzelen negen sporters, allen Israëliërs. Bij een mislukte bevrijdingsactie op het vliegveld worden alle negen gijzelaars en vier Palestijnen gedood. De Olympische Spelen gaan een dag later gewoon verder.

1961 De Amerikaanse president John F. Kennedy zet tegen alle verwachtingen in het licht op groen voor ondergrondse kernproeven.

1957 Publicatie van On the Road van Jack Kerouac. Het boek wordt zeer snel aanzien als het manifest van de ‘Beat Generation’. Uiteindelijk werd deze term toegepast op een hele generatie jonge mensen die zich aangesproken voelden door deze schrijver of het gedrag van zijn vereerders imiteerden: de Beatniks.

1944 België, Nederland en Luxemburg tekenen – nog tijdens de oorlog – het Benelux-verdrag. Op 1 januari 1948 gaat de Benelux van start in de vorm van een douane-unie, een samenwerkingsverband om onderling vrij goederen te kunnen transporteren en een uniform tarief te hanteren voor goederen die van buiten de Benelux komen. Op deze eerste stap volgt de oprichting van de Benelux Economische Unie op 1 november 1960, een mijlpaal in de geschiedenis van de toenadering van België en Nederland na het uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk in 1830.

Door de Vlaamse Beweging wordt het ontstaan van de Benelux met instemming begroet, uiteraard het meest bij degenen die overtuigde Heel-Nederlanders zijn. Maar vóór 1940 riepen ook figuren als Herman Vos, Tony Herbert en Frans van Cauwelaert op tot een intensievere samenwerking.

In de begintijd van Benelux, tot in het begin van de jaren 1970, waren de Franstalige Belgen voorstanders van Benelux. De Belgische regering in ballingschap te Londen bijvoorbeeld bestond bijna geheel uit Franstaligen. Pas in de jaren 1970 worden de Franstalige Belgen terughoudend. Zij vrezen dat de Franstaligen in een Benelux die méér zou zijn dan een economische unie, een niet-dominante minderheid zullen blijven en dat nauwere samenwerking de positie van de Vlamingen in België zal versterken.

Ook de sterke oriëntering op Frankrijk en linkse politieke standpunten inzake Europese en internationale samenwerking beïnvloeden deze houding. Van de Waalse socialistische voorman Guy Spitaels is de uitspraak bekend dat een verder eengemaakte Benelux de Franstaligen in België zou herleiden tot wat de Italiaanstaligen in Zwitserland zijn: een randverschijnsel.

1937 Oprichting van Jeugdfront, een politieke jongerenorganisatie in Vlaanderen, aanleunend bij de Katholieke Vlaamse Volkspartij (KVV). Jeugdfront wortelde in het idealisme van Vlaamse jongeren, gevormd in de Katholieke Actie en beïnvloed door de ‘revolutie van rechts’.

Deze jongeren namen geen vrede met het bestaande partijwezen en in het bijzonder met de katholieke partij. Aanzet voor de stichting vormde het streven naar ‘Vlaamse Concentratie’, einde 1936, dat vooral bij de jeugd enthousiast werd onthaald. Het gaat hier niet over de naoorlogse partij met die naam, maar om de toenaderingspoging tussen de katholieke partij en het Vlaams-nationalisme.

Jeugdfront had een eigen Heel-Nederlandse benadering: staatsrechtelijk geregelde economische, militaire en culturele samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg, niet ver verwijderd van wat nadien Benelux zal worden. Jeugdfront accepteerde de Belgische staatkundige realiteit, maar pleitte voor culturele autonomie, bestuurlijke scheiding en voor samenwerking met Nederland. Na de Tweede Wereldoorlog speelden leden van het Jeugdfront een markante rol bij de stichting in 1945 van de Christelijke Volkspartij (CVP).

1920 Eerste IJzerbedevaart in Veurne-Steenkerke. Steenkerke werd uitgekozen om er hulde te brengen aan Joe English, ontwerper van het bekende AVV-VVK heldenhuldezerkje.

Fons Rademakers (1920-2007)

1920 Geboorte in Roosendaal (Noord-Brabant) van Fons Rademakers, filmregisseur en acteur. Hij regisseerde o.m. Max Havelaar, Als twee druppels water, De dans van de reiger, Because of the cats, The rose garden, Dorp aan de rivier (Oscarnominatie), Het mes, Mira, Mijn vriend. Oscar (‘beste buitenlandse film’) voor De aanslag. Begon als assistent bij Vittorio de Sica en Jean Renoir. Hij overleed te Genève in 2007 op 86-jarige leeftijd.

1915 Begin van de Zimmerwaldconferentie, een bijeenkomst van socialisten met verstrekkende gevolgen: ze bezegelde het einde van de samenwerking tussen communisten en sociaaldemocraten.

Er namen 38 afgevaardigden deel aan de conferentie, uit landen zoals Rusland, Polen, Italië, Zwitserland, Bulgarije, Roemenië, Duitsland, Nederland, Zweden, Noorwegen en Frankrijk. Uit Nederland waren onder meer Anton Pannekoek en Henriette Roland Holst aanwezig.

Het belangrijkste discussiepunt handelde over de strijd van de arbeidersklasse voor vrede tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een groot deel van de socialistische partijen hadden aan het begin van de oorlog het antimilitarisme verlaten, waren achter hun regering gaan staan en steunden de oorlog. Zo kwam het in Duitsland tot de Burgfriedenspolitik waarbij vakbonden zich onthielden van stakingen en de Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD) stemde voor oorlogskredieten. In Frankrijk kwam het tot de vergelijkbare Union sacrée.

Marie Skłodowska-Curie (1867-1934) op een Franse postzegel

1910 Voor de eerste keer brengt de Pools-Franse natuurkundige Marie Skłodowska-Curie (1867-1934) het voor elkaar in haar laboratorium in Parijs enkele grammen radium te isoleren.

Standbeeld van koning Willem I in Gent, 2018

1877 De Sioux-leider Tasunka Witko, beter bekend als Crazy Horse, moet zich overgeven aan de Amerikaanse generaal George Crook. Het jaar voordien had hij nog, samen met Sitting Bull (Tȟatȟáŋka Íyotake), de overwinning van Little Big Horn behaald. De respectloze Crook laat hem opsluiten in Fort Robinson en stiekem vermoorden.

1877 Albrecht Rodenbach, aanvoerder van de Vlaamse studentenbeweging (de Blauwvoeterie), organiseert zijn eerste Landdag.

1815 Koning Willem I van de Verenigde Nederlanden wordt in Gent triomfantelijk ingehaald. Die band met Gent zal blijven. In 2018 werd in Gent nog een standbeeld voor hem opgericht. De voltallige gemeenteraad steunde zonder uitzondering dit initiatief.

1800 Het eiland Malta, dat door de Fransen bezet was, valt in handen van de Britten.

Carice Van Houten

5 september. Net binnen: Benelux, met of zonder de Walen?

De tien volstrekt subjectief beste tv-series van 2020