MYRRHA is de chouchou van het atoomcentrum in Mol, het SCK. De proefreactor in opbouw kost tonnen euro’s. Maar wat is de bedoeling?

Veiligere kernenergie

De naam MYRRHA klinkt romantisch en haalt herinneringen boven aan de tientallen jaren geleden wildpopulaire Vlaamse film MIRA, met de beeldige Willeke van Ammelrooy. Voor het SCK in Mol is MYRRHA de hoop in bange dagen op gezondere kernenergie.

Als je vraagt aan Nobelprijswinnaar Natuurkunde Carlo Rubbia: ‘Hoe maak je een nucleaire reactor ?’ Dan krijg je als antwoord: ‘Neem een neutronenkanon, vergelijkbaar met die van het onderzoekscentrum CERN in Genève, en laat het neutronen afvuren op een subcritische splijtbare substantie.’ Rubia nam destijds een patent op deze methode. Dat patent werd later verkocht aan Akers Engineering, maar nooit in de praktijk gebracht. Het voordeel van deze methode is dat er een zeer veilige reactor mee kan gebouwd worden.

Als subkritische splijtbare substantie kan je het MOX-afval (metaaloxyde) gebruiken van de huidige kerncentrales. MYRRHA van het SCK bouwt verder op deze methode. Met miljarden euro van lokale en Europese instanties en met het Waalse succesbedrijf IBA als leverancier van het dure neutronenkanon. Het voordeel van dit type reactor is het passieve veiligheidsmechanisme. Als het neutronenkanon stil valt dan stopt ook de reactor. Of MYRRHA rendabel zal zijn voor energie-opwekking en afvalverwerking valt nog te bewijzen. Het grote en zeer dure neutronenkanon kan wellicht een reden zijn dat serieproductie na deze proef-MYRRHA lange tijd niet rendabel is.

Isotopen

Een tweede voordeel van dit soort reactor is dat hij geschikt is om andere isotopen aan te maken via transmutatie. Deze isotopen kan je dan ondermeer toepassen in de geneeskunde. De nucleaire geneeskunde gebruikt de straling afkomstig van de radio-isotopen voor informatie over het functioneren van organen of om deze te behandelen. Diagnostische procedures met radio-isotopen werden routine.

Radio-farmaceutische medicijnen om bijvoorbeeld tumoren te bevechten groeien met grote sprongen. De kortlevende isotopen worden gekoppeld aan een organische stof om vervolgens vooraf bepaalde zones of tumoren in een menselijke lichaam op te zoeken. De isotoop splitst na 36 tot 72 uur en tijdens deze periode genereert hij voldoende straling om enkel de tumor te lijf te gaan. Radio-isotopen zeer snel leveren bij een arts waar ook ter wereld, is een logistieke uitdaging. Zaventem is een goede logistieke draaischijf en België neemt voor nucleaire geneeskunde een vooraanstaande plaats in, dankzij de radio-isotopen van het bedrijf IRE in het Waalse Fleurus.

Gebruik van nucleair afval

Voor het verwerken van nucleaire afval stellen tegenstanders van kernenergie dat verglazen (versmelten met glas) en begraven de enige oplossing is. Dit is hun ultieme argument om kernenergie uit de samenleving te verbannen. Voor de huidige kerncentrales in België zijn er van bij de start enorme budgetten voorbehouden voor het latere verglazen en begraven. Deze budgetten vormen reserves bij het Franse ENGIE, de moedermaatschappij van wat tot voor enkele jaren in België Electrabel heette. Nu is het ENGIE zonder meer.

Naast MYRRHA waar het SCK op gokt, zijn er start-ups die veel ambitieuzer zijn. MYRRHA is trouwens afhankelijk van een Chinees contract voor de levering van plutonium. Reactoren van de vierde generatie, MYRRHA is van de vierde generatie, hebben allemaal passieve veiligheidsmechanismen. soms zelfs verscheidene van dergelijke mechanismen. Een overzicht:

* Gasgekoelde hoge temperatuur pellet centrales gebruiken korrels met een keramische mantel van hoogsmeltende keramische ThoriumOxide. Wat een kernsmelting onmogelijk maakt. Zij kunnen gebruikt worden om onze bestaande kernafval verder te splitsen.

* Loodgekoelde centrales met UraniumNitride als brandstof en niet MOX. Deze kunnen evenzeer onze bestaande kernafval verder splitsen.

* Het meest belovend zijn de start-ups MOLTEX en SEABORG. Zij gebruiken gesmolten fluoride-zout als medium én kernafval als grondstof. De reactor van SEABORG past in een container van twintig voet en produceert een aardige hoeveelheid warmte.

De vrees voor de verspreiding van kerncentrales, denk aan Iran, met als mogelijk nevenproduct kernwapens, wordt opgevangen door zogenaamde non-proliferatie-verdragen. Non-proliferatie is geen enkele probleem voor reactoren met afval als grondstof. Die neutraliseren letterlijk het afvalprobleem.

Dit artikel stond eerder als ‘Sprekershoek’. Dat was een vergissing en werd rechtgezet naar ‘Vrije Tribune’.

Carlo Rubbia

Proefreactor Mol voor kerncentrales met nucleair afval als grondstof