Een druilerige, kille avond in een verlaten Brussel was het. In de buik van Bozar vierde Septentrion zijn vijftigste verjaardag met een kluit sympathisanten en getuigenissen.

Pact voor België

Boven het podium verscheen het avondthema: Pour un espace culturel belge? Ontbreken mocht zij dus niet, de beweging Bplus met haar Pact voor België. Een zuinig pamflet werd discreet uitgedeeld in het cultuurpaleis Bozar met de bekende programmapunten: België mag niet ten prooi vallen aan nationalisme, de kennis van de andere landstalen moet absoluut worden bevorderd, de beginselen van het federalisme worden omarmd, de samenwerking tussen de gefedereerde entiteiten moet versterkt worden, de federale overheid moet de middelen krijgen om te kunnen optreden in het algemeen belang wanneer de deelgebieden daar niet in slagen.

De Kamermuziekzaal van Bozar was het decor voor het gouden jubileum van Septentrion, de zesmaandelijkse Franstalige zus van het kwartaalblad De Lage Landen (ex-Ons Erfdeel). De onvolprezen Jozef Deleu stichtte niet enkel Ons Erfdeel maar had snel oog voor anderstalige zusterpublicaties in het Frans en het Engels. Septentrion werd vijftig en ziet er stralend uit.

Hendrik Tratsaert is de hoofdredacteur van de jubilaris en van De Lage Landen. Zijn vragen zijn: hoe kunnen de francofonie en de Nederlandstalige ruimte meer naar elkaar groeien? Wat dient er in de toekomst te gebeuren om die fysieke en mentale grens over te steken? Tratsaert somde geen beleidsaanbevelingen op maar pleit voor een mentale omslag. Zijn hoop is: ‘Beeld je volgende courante taferelen in: een Française die op de Parijse metro Arnon Grunberg leest. Een Nederlander die zich spontaan in de teksten van Angèle verdiept zonder ze door de vertaalsite te halen of die het vertaalsucces Les Années van Annie Erneaux in het origineel tot zich neemt op een bankje in het Vondelpark. Een Vlaming of een Waal die op het stadsplein en op Facebook een oproep lanceert om standaard tweetalig Nederlands-Frans te zijn, ten koste van het Engels.’

23 miljoen Nederlandstaligen, 71 miljoen Franstaligen

Hoofdredacteur Tratsaert beseft dat de wens de vader is van de gedachte. Hij somt op: in Nederland, België en Frankrijk wonen 23 miljoen Nederlandstaligen en 71 miljoen Franstaligen, mooi verdeeld over drie natiestaten. Brussel is de sleutel voor de pacificatie. Daar ontstaat in de praktijk een cohabitation. De nieuwe ontmoetingsplekken hebben meestal een sociaal-cultureel DNA, zijn organisch gegroeid vanuit wijken, vaak op particulier initiatief met een hoog Do It Yourself-gehalte. Die DIY is relatief nieuw en heeft lak aan staatkundige of taalkundige richtlijnen. Belgisch spontaneïsme, quoi. François Brabant, hoofdredacteur van het fijne Franstalige pronkblad met de Vlaamse titel Wilfried zei in de paneldiscussie niet neen op de wens van Tratsaert, evenmin als Michael De Cock, artistiek leider van het aloude Vlaams-Brussels stadstheater KVS.

De meest pittige getuige was Caroline De Mulder, een mooie Antwerpse die romancière is, publiceert in Parijs en professeure de litérature française is aan de Universiteit Namen. Zij had een journaliste van Klara aan de telefoon voor de virtuele Foire du Livre de Bruxelles 2021 met de vraag: kan je drie hedendaagse Waalse auteurs voorstellen op Klara? Het moesten Waalse auteurs zijn, geen Brusselse, want ‘dat was dan weer een aparte soort’. De tegenvragen van De Mulder waren: moeten zij geboren zijn in Wallonië? Er wonen? Er relaties hebben of dat allemaal tegelijkertijd? De Mulder (lacht): ‘Na veel dubben besloot ik om een deel van het verzoek naast mij neer te leggen, en koos voor Le Second Disciple van Kenan Gorgun, geboren in Gent, woonachtig in Brussel en uitgegeven in Parijs; La Confiture de Morts van Cathérine Barreau, een zuivere Waalse (?) bij een Waalse uitgeverij; en Nous sommes à la lisière van Caroline Lamarche, zuivere Brusselse (?) met een Parijse uitgever.’

Wat Caroline De Mulder past bij het voortreffelijke jubileumnummer van Septentrion getiteld Echanges/Passerelles entre la France, la Belgique et les Pays-Bas. Tegen 29 euro krijgt u met deze editie een fraaie hap letterkunde en onschuldige belgitude in handen. Te bestellen via de website www.les-plats-pays.com .

Caroline De Mulder

Bij de vijftigste verjaardag van Septentrion: ‘Pour un espace culturel belge?’