Een ‘OQTF’, of obligation de quitter le territoire français, is in Frankrijk de ietwat bureaucratische term die aangeeft dat een uitgeprocedeerde asielzoeker of illegale vreemdeling het gerechtelijk bevel gekregen heeft om het Frans grondgebied te verlaten. Jaarlijks worden er vele tienduizenden van die OQTF’s uitgesproken. Geen dertig procent van de betrokkenen verlaat nadien effectief het land en verdwijnt doorgaans in de natuur om de vele honderdduizenden illegale vreemdelingen die Frankrijk telt te vervoegen. Dat lage percentage is mede een verklaring voor het hoge percentage dat Marine Le Pen het de voorbije lente haalde in de eerste en tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Een doorn in het oog van een meerderheid van de Fransen.

Opvolger van Macron?

Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, die die functie ook al bekleedde tijdens de voorbije legislatuur, weet drommels goed dat het lakse immigratiebeleid van de voorbije decennia met stip nog altijd tot de hoofdbekommernissen van de burgers behoort. De oorlog in Oekraïne, de gezonken koopkracht en de gestegen inflatie mogen misschien de indruk geven dat de modale Fransman hier tegenwoordig minder van wakker ligt. Maar de van de rechtervleugel van Les Républicains (LR) afkomstige Darmanin begrijpt als geen ander dat het daarbij om tijdelijke problemen gaat. Dit in tegenstelling tot de zorgen om de ongecontroleerde immigratie die elk jaar maar toeneemt. Dat probleem blijft bestaan en verergert enkel.

Hij weet evengoed dat de geloofwaardigheid van de huidige president Macron, maar nog veel meer die van de toekomstige presidentskandidaat – en Macron kan dat grondwettelijk niet meer zijn – afhangt van de manier waarop er de volgende jaren eindelijk iets gedaan wordt aan de oprechte bekommernissen van de Franse bevolking over ongecontroleerde immigratie en daaraan gekoppeld de criminaliteitscijfers bij vreemdelingen. Darmanin is populair en ziet voor zichzelf — naast nog een pak anderen die dat ook doen — ongetwijfeld de rol weggelegd van opvolger van Macron.

Effet d’annonce

Ik zie daar onder meer een verklaring in voor de reden waarom hij plots een groot parlementair debat over de immigratieproblemen voor de komende herfst heeft aangekondigd. Aansluitend daarop volgde de stemming in Kamer en Senaat van een nieuwe wet die de strijd tegen illegale immigratie en het uitwijzen van criminele vreemdelingen moet vergemakkelijken. Zo’n wet komt er immers wellicht nooit, met de samenstelling van het Frans parlement vandaag. Want zou het Rassemblement National (RN), waarvan de regering de stemmen nodig zal hebben, een cadeau doen aan de regering op haar corebusiness? Met de stemmen van Les Républicains alleen redt de regering het niet. Ook daar weigert een aantal parlementsleden ongetwijfeld mee te gaan in de plannen van de minister. En de linkerzijde steigert nu al bij de gedachte aan de minste verstrakking van het huidig immigratiebeleid.

Darmanin doet wellicht niets anders dan een effet d’annonce om de rechterzijde in de Assemblée nationale er achteraf van te kunnen beschuldigen aan obstructie te doen. En hij kan, door wat hijzelf de ‘clockwork orange-houding’ van extreemrechts noemt, elke redelijke stap inzake een strenger migratiebeleid in de weg staan. Zelf ziet hij verschillende denkpistes waarmee hij hoopt tegemoet te kunnen komen aan het ongenoegen van de burgers. Pistes ‘pour mieux lutter contre l’immigration clandestine’, zoals de krant Le Figaro het formuleert.

Strijd tegen mensensmokkelaars

Om te beginnen wil de regering de termijn verlengen waarbinnen personen die geviseerd worden door een obligation de quitter le territoire français geïnterneerd of onder huisarrest kunnen geplaatst worden. Vandaag is die termijn één jaar. Gérald Darmanin wil daar drie jaar van maken. Op die manier moet het mogelijk zijn te verhinderen dat zoveel asielzoekers ondanks een uitwijzingsbevel illegaal in Frankrijk blijven. Daarnaast is het tevens de bedoeling de termijn te verkorten waarover de personen in kwestie beschikken om beroep aan te tekenen tegen hun OQTF en waarin zovele linkse advocaten en humanitaire organisaties hen men al hun middelen bijstaan.

Een tweede luik van het geplande wetsontwerp behelst de strijd tegen mensensmokkelaars en al hun handlangers. Mensen zonder papieren helpen in Frankrijk is vandaag volgens de wet een misdrijf (un délit). Minister van Justitie Eric Dupond-Moretti heeft al te kennen gegeven dat hij daarvan een misdaad (un crime) wil maken, wat voor de betrokkenen grotere juridische consequentie heeft. De maximale straf voor de mensensmokkelaars zelf zou opgetrokken worden tot twintig jaar, tegen tien jaar vandaag. Daarnaast werkt de regering aan de oprichting van een transnationaal onderzoeksbureau dat het moet vergemakkelijken de netwerken van mensensmokkelaars op Europees niveau in kaart te brengen.

Criminaliteit

Zijn vreemdelingen statistisch gezien crimineler dan de Fransen? Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin wil niet rond de pot draaien wanneer men hem die vraag stelt. Vreemdelingen maken vandaag zeven procent van de Franse bevolking uit, maar negentien procent van alle misdrijven wordt door vreemdelingen begaan, zegt hij. In de twee grootste steden van Frankrijk, Lyon en Parijs, zijn vreemdelingen respectievelijk zelfs voor 39 en 48 procent van de criminele feiten verantwoordelijk. Mensen die, aldus Darmanin, niets te zoeken hebben in Frankrijk en die als het aan hem ligt onverwijld moeten uitgewezen worden.

De vraag blijft dan of Gérald Darmanin kan slagen daar waar sommige van zijn illustere voorgangers op Binnenlandse Zaken, Charles Pasqua in de jaren negentig en Nicolas Sarkozy in de jaren 2000, gefaald hebben. Ook zij hadden dergelijke straffe maatregelen aangekondigd, maar trokken vervolgens hun staart in. Darmanin begeeft zich op gevaarlijk en politiek glad terrein. De kans dat hij de geschiedenis ingaat als een zoveelste minister van loze beloftes is niet gering. Ik kijk uit naar het debat in het Frans parlement in de herfst dat eraan komt.

Charles Pasqua

Krijgt Frankrijk strengere immigratiewetten of enkel loze beloftes?