Op 21 en 22 maart vindt in de Antwerpse Waagnatie FTI SuperNova plaats. 300 internationale investeerders in snelgroeiende of innovatieve bedrijven (venture capital) leggen er contacten met 175 startende ondernemingen en groeibedrijven uit onze regio. De organisatie is in handen van Jurgen Ingels, die het elektronische betalingssysteem Clear2Pay in 2014 verkocht voor 375 miljoen euro.

De opbrengst van de verkoop werd de hefboom voor Smartfin, dat via twee fondsen 800 miljoen investeert in technologiebedrijven in de Benelux. Ingels werkt momenteel aan een derde fonds van 250 miljoen euro, waarmee hij de kaap van 1 miljard euro zal bereiken. Deze tweede editie van SuperNova gebeurt onder de vlag van Flanders Technology and Innovation, een resem van activiteiten van 15 tot 24 maart in Brussel, Kortrijk, Gent, Leuven, Hasselt en Antwerpen.

De Vlaamse overheid stopt 12 miljoen in FTI. Wordt SuperNova een overheidsinitiatief?

Jurgen Ingels: ‘Dat is zeker niet de bedoeling. SuperNova krijgt weliswaar 800.000 euro subsidies van de Vlaamse overheid. Dat bedrag wordt met dank aanvaard, maar het is amper een fractie van de totale kostprijs van SuperNova. De organisatie moet zelfbedruipend zijn. Ik ben ondernemer en ik wens geen verlieslatende projecten op te starten. Wat niet wil zeggen dat SuperNova per se veel winst moet maken. Het is vooral onze doelstelling Vlaamse ondernemers een netwerk aan te bieden.

‘De eerste SuperNova was een initiatief van enkele vrienden, waar zo’n 200 bedrijven op af kwamen. Nu koppelen we onze wagon aan de FTI-trein. Het is een publiek-private samenwerking, waarbij wij onze kennis en ervaring binnenbrengen bij FTI en de overheid meerwaarde kan bieden door het draagvlak te vergroten. SuperNova blijft wel een business to business-event, terwijl de rest van de FTI-activiteiten eerder op het brede publiek gericht zijn.’

De eerste versie van SuperNova vond plaats op één locatie in Antwerpen, net zoals Flanders Technology destijds in Gent. Lijkt FTI niet eerder een pre-electoraal dan een technologisch karakter te krijgen met de geografische versnippering over Kortrijk, Gent, Leuven, Brussel, Hasselt en Antwerpen?

‘Mogelijk. Ik zou het anders hebben aangepakt. Nu is het onmogelijk om alle FTI-activiteiten te bezoeken, want dan moet de bezoeker heel veel vakantiedagen oppakken. Bovendien vindt er heel wat op hetzelfde moment plaats in verschillende steden. Het was volgens mij beter geweest om in plaats van een verspreid programma met die 12 miljoen euro één groot technologiefestival te organiseren, gekoppeld aan Tomorrowland of een gelijkaardig event.’

‘Dat festival had dan kunnen mikken op 100.000 enthousiastelingen uit heel Europa. Onder die koepel hadden we SuperNova kunnen presenteren als een van de grootste technologische evenementen van de wereld. Vlaanderen had zich veel gerichter op de kaart kunnen zetten. Misschien is dat een idee voor een volgende editie.’

U organiseert ook de overkomst van gewezen president Barack Obama. Media spreken van een minimumticket van 650 euro. Dat is toch veel geld?

‘De media hebben dat verkeerd begrepen. Het evenement met Barack Obama wordt financieel gedragen door bedrijven, die tafels kunnen afhuren. De bezoekers van SuperNova betalen 650 euro voor een toegangsticket voor twee dagen, inclusief eten, en worden bovendien uitgenodigd voor de speech van de Amerikaanse ex-president in Puurs. Voor snelle beslissers is er die avond op 17 maart een extra-event. En in de Antwerpse Waagnatie bieden we ook een breed programma aan met getuigenissen over bijvoorbeeld risico, stress en gezondheid door mensen als astronaut Charlie Duke, Pieter De Leenheer (softwarebedrijf Collibra), Zhong Xu (van de Gentse maaltijdapp Deliverect) en Zara Rutherford, de Brits-Belgische tiener die de wereld rondvloog.

Hoe sterk evolueert de hoogtechnologische revolutie vandaag?

‘Sneller dan ooit. Er zal de volgende tien jaar veel meer veranderen dan de voorbije tien jaar, en dat in heel veel dienstensectoren én de productie, zoals geneeskunde, bouw en logistiek. De meeste Vlamingen beseffen niet wat er momenteel aan het gebeuren is.’

Tot voor enkele jaren was geld goedkoop. Leidt de hoge rente tot minder initiatieven of groei in de hoogtechnologische bedrijven?

‘Ondernemen wordt zeker moeilijker. Hightech kijkt altijd naar de cash-creatie in de toekomst. Investeerders bepalen de waarde van een bedrijf op basis van de verdisconteerde opbrengst binnen pakweg zeven tot acht jaar, als de eerste winst wordt gemaakt. Als je zo goed als geen rente moet betalen, is bijvoorbeeld de toekomstige winst van 50 miljoen vandaag gelijk aan een actuele waarde van 50 miljoen. Met een hogere rente is die waarde vandaag heel wat lager, pakweg 10 miljoen. En dan spreken we van hetzelfde bedrijf. Concreet betekent dit dat het aantal bedrijven waarin venture capitalists kunnen investeren, vermindert.’

‘Ook zijn private equity-groepen minder in staat om te investeren in nieuwe bedrijven. Hun bestaande participaties hebben het immers moeilijk om met geleend geld hun groei te financieren. Dus kloppen ze bij hun private equity-financiers aan voor hun plannen. En de bedragen die zij krijgen, kunnen niet naar nieuwe participaties vloeien.’

‘Met een hogere rente zullen ook een aantal investeerders afhaken. Als ze 3 procent risicoloze opbrengst van de bank kunnen krijgen, zijn ze minder bereid in een riskante onderneming met een weliswaar potentieel hogere opbrengst te stappen.’

Heeft het goedkoper geld dan geleid tot een zeepbel in hightechland?

‘Uiteraard. Ik schat dat 10 tot 15 procent van de investeringen een gevolg waren van de lage rente. Dat fenomeen is nu voorbij. Eigenlijk zijn we bij het oude normaal beland. Met de lage rente gold de regel: zo snel mogelijk groeien. Nu wordt een fatsoenlijk rendement van de investeringen op een zekere termijn terug vereist.’

Vandaag zijn er wel 30 zotten zoals ik, die de Vlaamse economie vooruit kunnen helpen.

Dertig zotten zoals ik zouden de Vlaamse economie vooruit helpen, zei u ooit. Wat bedoelt u hiermee? Waarom zijn er geen dertig zotten zoals u?

‘Goed nieuws: die zijn er ondertussen wel. Toen ik tien jaar geleden Clear2Pay verkocht waren er bitter weinig Vlaamse private equity-fondsen actief in de technologiebedrijven. Enkele eenzame spelers zoals Marc Coucke (ex-Omega Pharma) en Urbain Vandeurzen (LMS) waren actief als investeerder na de verkoop van hun bedrijf. Er gebeurden gewoon te weinig exits. Nu hebben we geparticipeerd in tientallen bedrijfjes, waar er ook ooit een exit zal gebeuren. Als die ondernemers hun bedrijf verkocht hebben, zullen ze de opbrengst meestal niet in een luxejacht steken. Op hun beurt zullen ze ook investeren in starters en groeiers. Private equity wordt zo een vliegwiel dat investeringen vermenigvuldigt.’

‘Smartfin heeft heel wat Vlaamse bedrijven helpen groeien, zoals Guardsquare (veiligheidssoftware), Silverfin (boekhoudsoftware) en Deliverect. Ondertussen hebben heel wat andere ondernemers hun bedrijf verkocht. Recent nog deden Joris Van Der Gucht en Tim Vandecasteele bijvoorbeeld het al genoemde Silverfin van de hand (voor 300 miljoen euro – nvdr) aan de Noorse softwaregroep (en wielerploegsponsor) Visma. Zij zullen een deel van de opbrengst herinvesteren in nieuwe plantjes. Die kunnen dan ook doorgroeien. De verkoop van hun onderneming is dus goed nieuws voor een resem ondernemers van kleine bedrijven. Dat is ook het geval voor veel andere ondernemers die hun bedrijven hebben verkocht, heel dikwijls om ze internationaal te kunnen laten doorgroeien.

Heel wat progressieve politici zouden de meerwaarde bij dergelijke verkopen graag belasten.

‘De belasting op de meerwaarde van de aandelen betekent de doodssteek voor heel wat bedrijven die met die opbrengst van de verkoop hadden kunnen groeien. Maar ik vrees dat die meerwaardebelasting er sowieso aan zit te komen. Daarom lanceer ik een alternatief idee. Als men nu eens de helft van de opbrengst van een belasting van bijvoorbeeld 20 procent op de meerwaarde in een fonds zou steken, dat investeert in jonge bedrijven? De mensen die deze belasting hebben betaald en het brede publiek zouden dan tenminste nog kunnen controleren wat er met die gederfde meerwaarde gebeurt. En op 20 jaar zal blijken dat die overheidsparticipaties een stevig rendement hebben.’

Maakt u zich geen illusies? De opbrengst zal op de lopende begroting komen, want de federale schatkist stroomt leeg.

‘De kans is inderdaad groot dat het geld eerder putten zal vullen. De “haal het geld waar het zit”-mentaliteit bij sommige partijen is erg kortzichtig. In elk geval zou de invoering van een meerwaardebelasting ook gepaard moeten gaan met de mogelijkheid om ook de minwaarden in rekening te brengen.’

Heeft Vlaanderen meer nood aan ondernemers dan aan managers?

‘Zeker. Op elke duizend managers telt Vlaanderen misschien zeven ondernemers. Een ondernemer is toch een ander beest dan de manager, die ondanks zijn Vlerick-diploma soms te weinig creatief is. Een ondernemer zal sneller dan een manager zijn product op de markt zetten. Het is trouwens een euvel van heel wat Vlaamse hightechbedrijven dat ze te lang wachten om de concurrentie aan te gaan met hun buitenlandse concurrenten. Vlaamse ingenieurs blijven op hun project zitten tot het perfect is. Ondertussen verliest hun bedrijf terrein tegenover buitenlanders, die sneller de sprong durven wagen met een product of dienst waar nog wat werk aan is, maar die commercieel wel in de markt gezet kan worden. Ondernemen is inderdaad voor een stuk chaos durven creëren. Sturm und Drang.

Het pure ondernemen leidt soms tot problemen. Ghelamco en Willemen bijvoorbeeld, zijn mooie bouw- en vastgoedbedrijven die misschien een beetje te snel groeiden onder sterke ondernemers. En waar u overigens bestuurder bent.

‘Paul (Gheysens) en Johan (Willemen) zijn inderdaad ondernemers pur sang, die heel dikwijls redeneren met de buik. Logisch dat dat soms minder positief uitdraait. Maar uiteindelijk slagen ze erin om hun bedrijven op een hoger niveau te tillen dan veel concurrenten, waar de Vlerick-gediplomeerden aan het roer staan.’

Jurgen Ingels (FTI SuperNova, Smartfin)

Charlie Duke

Jurgen Ingels (FTI SuperNova): ‘Jammer dat Flanders Technology & Innovation verspreid is over meerdere locaties’