De strijd om de Republikeinse partijnominatie is vooralsnog niet wat ‘Amerikakenners’ hoopten, met name een strijd.

Vier maanden voor de eerste voorverkiezing en Donald Trump vaart aan kruissnelheid naar de partijnominatie. De nationale peilingen dichten de voormalige president een voorsprong toe op zijn eerste achtervolger van meer dan veertig procent. De — belangrijkere — peilingen afgenomen in de drie deelstaten die als eerste een voorverkiezing organiseren, tonen een gelijkaardige situatie:

Kandidaat	Nationaal	Iowa	New Hampshire	South Carolina
Donald Trump	59%	46%	42%	46%
Ron DeSantis	12%	15%	8%	10%
Vivek Ramaswamy	7%	7%	5%	5%
Mike Pence	5%	3%	1%	4%
Chris Christie	5%	3%	10%	4%
Nikki Haley	3%	11%	14%	18%
Tim Scott	2%	7%	5%	9%

Armen

Donald domineert. Dat doet hij dankzij — niet ondanks — de (over)ijverige aanklagers die hem op de hielen zitten. Dat Trump de volgende maanden vaker te vinden zal zijn in een rechtszaal dan in Iowa, lijkt hem niet te deren. Integendeel, hoe meer rechtszaken door Democratische ministeries aanhangig worden gemaakt, hoe intenser de partijbasis hem in de armen sluit.

De strijd om de Republikeinse partijnominatie had nochtans anders kunnen uitdraaien. Onmiddellijk na de tussentijdse parlementsverkiezingen van 2022 (de ‘mid terms’) leek de koning voor het eerst in zes jaar te bloeden. Trump had zich uitdrukkelijk met de selectie van de Republikeinse parlementskandidaten bezig gehouden. Verschillenden van hen verloren belangrijke strijddistricten en -staten, waardoor de Democraten de controle over de Senaat behielden en de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden onwerkbaar blijkt.

Robijnrood

Na de verloren stembusgang van 2020, het verloren bisnummer van 2021 en de ondermaatse prestaties in 2022, leek de Grand Old Party klaar om de bladzijde om te draaien. Deze omdraai hield echter geen fundamentele breuk in met de weg die de Republikeinse Partij onder Donald Trump was ingeslagen. Het ‘Trumpisme’ — een protectionistisch, immigratiekritisch cultuurconservatisme dat de welvaartstaat niet betwist — ging nergens naartoe. Wel had de partij een nieuwe vaandeldrager nodig.

Die vaandeldrager leek Ron DeSantis te worden. De gouverneur van Florida was in 2022 één van de weinige electorale lichtpuntjes. Florida, een deelstaat die DeSantis in 2018 met minder dan een half procentpunt verschil had gewonnen en in 2008 en 2012 twee keer overstag was gegaan voor Barack Obama, werd overspoeld door een robijnrode golf. DeSantis versloeg zijn Democratische uitdager, zelf een oud-gouverneur, met net geen twintig procent van de uitgebrachte stemmen.

Concurrent

De peilingen afgenomen onmiddellijk na de mid terms, gaven aan dat oud-president Trump voor het eerst een échte concurrent voor het partijleiderschap moest dulden. Trump behield het voordeel, maar dat voordeel was heel wat kleiner dan vandaag:

Peiling	Donald Trump	Ron DeSantis	Verschil (T/D)
	Mid terms 2022
14/11/2022	47%	33%	T +14%
17/11/2022	46%	28%	T +18%
29/11/2022	36%	30%	T +6%
	September 2023
17/09/2023	59%	13%	T +46%
18/09/2023	59%	13%	T +46%
18/09/2023	59%	12%	T +47%

Ron DeSantis werd onmiddellijk na de voorverkiezingen onder vuur genomen door zijn voormalige bondgenoot. De oud-president begreep dat zijn eigen aanhang veel sympathie had voor de cultuurkrijger uit de Sunshine State. Even, heel even, leek een kritische massa van de partijbasis open te staan voor deze jongere, nieuwere versie van Donald Trump. Heel even.

Hoge toppen

Dat Trump in ‘24 met minder dan zestig procent van de stemmen alle afgevaardigden op het partijcongres achter zich schaart, heeft alles te maken met de manier waarop deze afgevaardigden toebedeeld worden. De winnaar van een deelstaat kan rekenen op álle afgevaardigden, ongeacht de grootte van zijn voorsprong (first-past-the-post). De overige kandidaten mogen samen dan wel tussen de veertig en vijftig procent van de Republikeinse kiezers vertegenwoordigen, afgevaardigden zullen ze ontbreken.

Dat ongeveer de helft van de Grand Old Party een andere kandidaat dan Trump verkiest, plaatst ook een belangrijke kanttekening bij zijn positie binnen de partij. De oud-president is veruit de populairste politicus, maar wordt niet (langer) op handen gedragen. Voor een oud-president en de facto partijleider, scheert hij niet meteen hoge toppen. Dat gegeven lijkt hem niet van de partijnominatie te zullen weghouden, maar voorspelt weinig goeds voor zijn kansen tegen president Joe Biden.

Moe

Trump-moeheid bestaat. Anno 2023 is ze evenwel onvoldoende groot om DeSantis op het schild te hijsen, doch groot genoeg om Joe Biden een tweede ambtstermijn in de schoot te werpen.

Dat laatste is, uiteraard, geen zekerheid. Het presidentschap van de tachtigjarige Democraat gaat gebukt onder het gewicht van een inflatoire economie, een desastreuze terugtrekking uit Afghanistan, een corruptieschandaal, een historisch impopulaire troonopvolgster en een fragiele politicus die zich tegen de wil van zijn eigen partijbasis aan de macht vastklampt. Trump en Biden hebben geluk dat ze elkaar (wellicht) treffen voor een heruitgave van de vorige stembusslag. Een rematch die een overgrote meerderheid van het Amerikaanse volk overigens niet ziet zitten.

Bestel het Amerikaboek van Roan Asselman via deze link.

Chris Christie

Is Donald Trump onafwendbaar?

Republikeinse presidentskandidaten kruisen de degens