De grens tussen politieke verslaggeving en opiniëring is nergens zo dun als bij berichtgeving over Vlaams Belang.

Ter illustratie: enkele citaten uit twee recente reportages in het VRT-Journaal. Het gaat om een verslag van de VB-gezinsdag in Plopsaland (zaterdag 01/09, door Chris De Nijs) en een bijdrage over het bezoek van PVV-leider Geert Wilders aan Antwerpen (zondag 02/09, door Goedele Devroy).

Al deze citaten komen uit de audiocommentaar die de journalisten achteraf toevoegen aan het verslag:

‘Vlaams Belang ziet Plopsaland als een aangename ontsnapping voor één dag, weg van grote steden als Antwerpen, Gent, Brussel’

Dit is de openingszin van een reportage. Kwestie van de VB’ers meteen af te serveren als bange blanken die de realiteit niet aankunnen en moeten vluchten naar een sprookjesland. Terwijl natuurlijk zowat elke partij gezinsdagen organiseert in pretparken.

‘Met die export van kindergeld valt het blijkbaar wel mee’

Het gaat over 120 miljoen euro per jaar. Jazeker. 120 miljoen. Per jaar. Je zou geneigd zijn dat gigantisch te vinden, maar blijkbaar valt het wel mee.

‘Die 150.000 kindjes waar het Belang voor opkomt, dat zijn voor een héél groot stuk allochtone kindjes’

Het is blijkbaar cruciaal om een uitspraak van Tom Van Grieken meteen belachelijk te maken en tegen te spreken. Dat gebeurt nooit zo vilein bij andere partijvoorzitters, ook niet als er ook tegen hun uitspraken iets te zeggen valt.

‘Wilders provoceerde onlangs nog de hele islamwereld door een cartoonwedstrijd over de profeet Mohammed aan te kondigen, die hij daarna weer afgelaste’

Dit is een heel smerig zinnetje, dus we gaan het in puntjes moeten doen:

1) Onze expressievrijheid kan je niet afdoen als ‘provoceren’, met die term kies je voor het frame van de islamitische fundamentalisten.

2) De VRT-journaliste doet hier alsof élke moslim (‘de hele islamwereld’) diep beledigd wordt door een cartoon van Mohammed. Dat is nonsense, er zijn heus ook moslims die hier geen drama van maken (al zijn het er te weinig).

3) Deze versie van de feiten vergeet een cruciaal element: Wilders was genoodzaakt om de cartoonwedstrijd af te gelasten omdat heel Pakistan gek werd en omdat er in Nederland een man met een moordplan gevat werd. Maar dat ‘detail’ zou misschien te veel in de kaart van Wilders en Dewinter spelen, dus blijft het achterwege.

‘Wilders houdt een toespraak voor een niet erg talrijk opgekomen publiek’

Nog los van het feit dat de draconische beveiliging van Wilders mogelijk enkele mensen weghoudt van zijn toespraken: je hoort dit soort sneertjes nooit bij stakingsacties of manifestaties van sociale organisaties, ook niet als daar maar 5 man en een paardenkop bij betrokken is. Integendeel: dan zal de VRT-beeldploeg altijd een camerastandpunt zoeken waarbij de magere opkomst niet erg opvalt.

Spotten & Sneren

Je kan zeggen: de VRT laat het Vlaams Belang tenminste aan bod komen. En dat is waar: neerbuigende berichtgeving is nog altijd beter dan helemaal doodzwijgen. Maar moet de VRT nu echt in elke reportage over het Vlaams Belang duidelijk maken hoezeer ze die partij verachten? Is dat de taak van een openbare omroep, of van gelijk welke nieuwsdienst?

VRT-journalisten zullen nooit spotten met de hipsterlocatie waar de sp.a een persmoment organiseert. Er wordt nooit veel moeite gedaan om de populistische praatjes van Meyrem Almaci te ontkrachten. Niemand voelt zich geroepen om de cijfers van PvDA terstond te relativeren.

Er zijn twee problemen. Ten eerste is er de neiging om de quotes van VB-politici meteen te ‘duiden’ (lees: maximaal ontkrachten). Dat zou geen probleem zijn, ware het niet dat dit alleen bij het Vlaams Belang gebeurt. Ten tweede is er dat toontje. Alsof VRT-reporters de kijkers willen geruststellen: ‘Ja, we moesten van de hoofdredacteur tijd doorbrengen bij deze mestkevers, maar ze hebben ons niet besmet. We vinden hen nog steeds verwerpelijk en we gaan onze intonatie maximaal inzetten om dat duidelijk te maken‘.

Je kan je afvragen wie journalisten zoals Chris De Nijs of Goedele Devroy eigenlijk proberen te overtuigen. En of de kans niet reëel is dat hun tendentieuze zinnetjes volledig contraproductief zijn. De twijfelende kiezers weten het na een VRT-verslag tenminste zeker: geen enkele partij wordt door het establishment zo uitgespuwd als het Vlaams Belang.

Dit is allemaal niet nieuw. De media hebben het Vlaams Belang altijd behandeld als een club van melaatsen. Toch moet je de oproep blijven herhalen, zeker nu er opnieuw een campagneseizoen begint. Beste VRT, laat dat toontje achterwege. Wees voor Vlaams Belang even kritisch als voor elke andere partij. Toon voor de politici en de militanten van die partij exact evenveel respect als voor de generaals en het voetvolk van alle andere partijen. Of durf uzelf nooit meer neutrale journalisten te noemen.

Chris De Nys

Beste VRT, laat dat toontje achterwege