De populariteit van de Franse president staat als ik dit schrijf (2 mei) volgens een peiling van de Figaro op 25%. Nog best een prestatie, gezien het feit dat hij eerder dit jaar slechts 17% van de Fransen achter zich had. Wie niet in Frankrijk woont en alleen de doorsnee media volgt, zou kunnen denken: best een aardige kerel, pro-Europa, pro-milieu, het uiterlijk van de ideale schoonzoon, enzovoort.

Op 2 mei ontmoette de president zijn Italiaanse evenknie. Heel toepasselijk in Amboise aan de Loire, waar Leonardo da Vinci de laatste jaren van zijn leven doorbracht, en waar hij ligt begraven in de kapel van het kasteel, hoog boven de rivier. Zijn werkplaats is nu een museum, een aanrader om te bezoeken.
Allemaal leuk en aardig, tot je hoort welke draconische maatregelen mevrouw de plaatselijke prefect en meneer de politiechef van het departement hadden uitgevaardigd om deze bijeenkomst in goede banen te leiden — ongetwijfeld in opdracht van minister van Binnenlandse Zaken Castaner. Al het verkeer in het stadje was stilgelegd, van 7 uur ’s ochtends tot 5 uur ’s middags. Lastig als je er moet zijn of woont, maar alla.
Over het tweede verbod raken de Fransen niet uitgepraat: wie aan het grote plein in het centrum van Amboise woont, mocht zich vandaag niet achter zijn of haar raam vertonen. Echt. De eerste vraag was natuurlijk, wat gebeurt er met wie zich daar niet aan houdt? Komt er dan een scherpschutter in actie? Wordt je deur ingetrapt? Nooit eerder was er een president die dit soort gekkigheid bedacht, en het einde lijkt voorlopig nog zoek.

Fictie

Diezelfde minister, Christophe Castaner, over wie zelden iets goeds valt te melden, heeft zich na de enorme demonstraties op nationale feestdag 1 mei, op zeer doorzichtige wijze vergaloppeerd. Hij beschuldigde demonstranten ervan dat ze het bekende Pitié-Salpetriêre ziekenhuis in Parijs hadden ‘aangevallen’, daar het verplegende personeel hadden ‘bedreigd’, en zelfs patiënten op de eerste hulp de schrik aangejaagd zouden hebben. Oh ja, ze hadden ook nog de boel leeggestolen. Ten slotte zou een gewonde politieman die daar werd verpleegd, zijn mishandeld.
De ministers van Justitie en Volksgezondheid hebben daar hun verklaringen aan toegevoegd. In iets minder krasse bewoording spraken ze hun verbijstering uit over dit ‘zinloze en verachtelijk geweld’. Verschillende woordvoerders van de partij van Macron kwamen op tv hun afschuw uitspreken over mensen die zo gek zijn ‘een ziekenhuis aan te vallen’.

Inmiddels is van alle kanten gebleken dat er nog geen syllabe klopt van Castaners verhaal.

Werkelijkheid

Wat is er echt gebeurd? De zaak is in onderzoek aan de hand van beelden van bewakingscamera’s, maar uit ooggetuigenverslagen en interviews met verplegers en demonstranten bleek dat laatstgenoemden door ordetroepen van Castaner het terrein van het ziekenhuis op waren gedreven, daar met traangas waren bestookt, en ten slotte een paar minuten lang binnen het ziekenhuis hun toevlucht probeerden te zoeken. Dat daar een kapitein van de gendarme lag, wisten ze helemaal niet, en als ze het wel hadden geweten, zouden ze de man met rust hebben gelaten. Natuurlijk! Hoezeer verslaggevers ook aandrongen op negatievere verklaringen — u bent zeker wel getraumatiseerd? –, in veelvuldig bekeken interviews met een jonge arts en een hoofdverpleegster, bleek dat de demonstranten uiteindelijk niet eens echt binnen waren geweest, en dat alles gemoedelijk was verlopen en zo weer voorbij was.
Lees er L’Express op na, of zelfs Le Monde.

Laatstgenoemde krant sprak over een ‘chaotische situatie’ maar zeker geen ‘aanval’. De krant is notabene eigendom van miljardair en ex-bajesklant, Xavier Niel — rijk geworden in de mobiele telefoons, een van de grootste steunpilaren van Macron, en een persoonlijke vriend van hem en Brigitte. De eerste om hem bij te vallen, als daar aanleiding toe was.

Of kijk naar het aandoenlijke interview met een zekere Jacques Leuleu, één van de demonstranten, 67 jaar, gepensioneerd van het energiebedrijf EDF. De demonstratie verliep uiterst vreedzaam, zei hij, tot er van alle kanten politieagenten op hen afstormden die erop los sloegen. Ze waren gevlucht naar de binnenplaats van het ziekenhuis, en werden daar met traangas bestookt. Via een trap kwamen ze met een man of 30 bij een ingang die dicht werd gehouden door het personeel van het ziekenhuis. Hier zijn ook videobeelden van opgedoken. Het personeel schreeuwde door het raam dat zich daar de reanimatie bevond en er absoluut niemand naar binnen kon. Ze zijn toen teruggegaan, de trap weer af, en werden allemaal plat in het gras gegooid en gearresteerd.
Ook daar zijn beelden van. Meneer Leuleu had vervolgens 30 uur vastgezeten.

Geloofwaardigheid

Castaner is bepaald niet gestikt in zijn eerste leugen, maar deze keer ging hij te ver, vooral omdat zijn woorden bijna direct weerlegd zijn door bijna alle betrokkenen. De oppositie in de Assemblée heeft al om zijn aftreden geroepen, maar dat zal geen vaart lopen. Zijn baas, de president, heeft daar een comfortabele meerderheid.
In elk ander beschaafd land zou een minister opstappen na zo’n debacle, maar niet in Frankrijk. Althans niet sinds Macron er de scepter zwaait.

De president is zijn laatste restje geloofwaardigheid aan het verspelen, mede dankzij het onbehouwen optreden van zijn minister van Binnenlandse Zaken. En op 1 mei deed hij er zelf nog een schepje bovenop, door in een tweet het Franse volk een fijne feestdag te wensen, maar dan wel expliciet ‘de mensen die van werken houden’. Denk er het uwe van.

Le #1erMai est la fête de toutes celles et ceux qui aiment le travail, le chérissent, parce qu’ils produisent, parce qu’ils forment, parce qu’ils savent que par le travail nous construisons l’avenir. Merci de porter ces valeurs et d’œuvrer chaque jour pour notre Nation.

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) May 1, 2019

De Europese verkiezingen worden een belangrijke lakmoesproef voor Macron, die alleen nog buiten Frankrijk populair lijkt. Op dit moment loopt zijn partij gelijk op met het Rassemblement National van Marine Le Pen.

Je hoort vaak dat president Macron Frankrijk bestuurt als de baas van een supermarkt. Het doet me denken aan zijn illustere voorganger, Charles De Gaulle, die ooit zei: ‘Comment voulez-vous gouverner un pays où il existe 258 variétés de fromage?’ Niet als een filiaalchef van de Carrefour in ieder geval.

Christian Castaner

President Macron: filiaalchef van een supermarkt?