Op 31 maart vinden in Turkije gemeenteraadsverkiezingen plaats. Naar aanloop van die verkiezing draait het Erdogan-regime de critici opnieuw de duimschroeven aan. De Europese landen staan erbij en kijken ernaar. Of erger: ze werken samen met Erdogans presidium voor geloofszaken.

Vreedzaam burgerprotest wordt ‘putsch’

In Turkije is de noodtoestand maanden geleden opgeheven. Toch lijkt de totalitaire manier waarop men kritische burgers en media het zwijgen oplegt onveranderd. Vorige maand werd de in 2017 gearresteerde voortrekker van de vreedzame Gezipark-protesten, Otman Kavala, tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Om de internationaal bekende dissident Kavala voorgoed de mond te snoeren en andere dissidenten af te schrikken, worden de vreedzame burgerprotesten in het Gezi-park uit 2013 nu beschouwd als ‘putschpoging’. Ook werden eind februari de gevangenisstraffen bekrachtigd voor medewerkers van de kritische krant Cumhuriyet.

In Belgische kranten wordt er nog amper geschreven over hoe Turkije wat er daar nog rest aan mensenrechten en vrije meningsuiting blijft criminaliseren. Vorige week hielden de Belgisch-Turkse Alevieten een persconferentie in Brussel om de groeiende dictatuur in Turkije aan te klagen. Daar doken amper journalisten op. Ook de Europese Commissie lijkt te mikken op een ‘normalisering’ van de relaties met president Erdogans AKP.

De lange arm van Erdogan

Een van de weinige recente ‘officiële’ kritieken ten aanzien van het Erdogan-regime kwam van de Duitse CDU-politicus Christoph de Vries. Die eiste dat de Turkse moskeevereniging Ditib zou uitgesloten worden van de huidige ‘Duitse Islamconferentie’. Ditib zou als plaatselijke antenne van Diyanet, het presidium voor geloofszaken (dat onder de Turkse eerste minister valt), te verweven zijn met Erdogans autoritaire en islamistische beleid.

De Vries vindt het onaanvaardbaar dat Erdogan via Ditib zijn imams/propagandisten naar de Duitse Turken blijft sturen. De Vries stond al bekend als islamcriticus. Zijn uitspraken zoals ‘dat de islam niet tot Duitsland hoort’, weekten in het verleden heel wat reactie los. Wat men ook van De Vries’ stellingen vindt, ze zorgen in elk geval voor discussie over de verhouding tussen de Europese democratieën en de steeds meer totalitaire, religieuze Turkse staat.

Hand in hand met Ankara

Aan die discussie lijken we in Vlaanderen nog lang niet toe. De progressieve Gentse meerderheid blijft lustig verdergaan om de grootste Vlaamse moskee te faciliteren. ‘Een groene moskee die mensen zal verbinden’ met een prijskaartje van 6 miljoen euro – waar blijven de ‘kritische’ journalisten die de financieringsbronnen voor deze moskee onderzoeken?

Diyanet België is betrokken bij de vergunningsaanvraag voor de Fatih-moskee en bevestigde al dat er in een eerste periode Turkse imams zullen worden ingezet, die met de zegen van het Turkse ministerie worden gestuurd. Uiteraard zullen die (minstens aanvankelijk) geen Nederlands praten. Dat de Turkse moslims een eigen gebedshuis willen bouwen, is een grondwettelijk recht dat moet worden gerespecteerd. Maar dat de Belgische, democratische politici het normaal lijken te vinden dat dit hand-in-hand gebeurt met een steeds meer totalitair, ondemocratisch regime, is beschamend. Bovendien is het een slag in het gezicht van de verdedigers van de vrije meningsuiting in Turkije zoals Otman Kavala.

Alsi Erdogan, een van de bekendste Turkse schrijfsters in ballingschap, is op 30 maart te gast op het Passa Porta-festival in Brussel. De collega’s van MO hadden onlangs met haar een indringend gesprek over het Turkse regime en het vrije woord.

Christoph de Vries

De Turkse verkiezingen: hoe het Westen de ogen sluit voor Erdogans wurggreep