De Waals-Brusselse documentairemaker Bernard Crutzen heeft een nieuwe documentaire uitgebracht, die nu ook in het Nederlands is ingesproken door Doorbraak-columnist Alain Grootaers. In ‘Voor vrijheid en voor recht’ (Frans: La loi, la liberté) gaat Crutzen verder waar hij met zijn eerste documentaire ‘Ceci n’est pas un complot’ was gebleven: uiterst scherpe kritiek op het Belgische Covidbeleid.

Hoewel we bij Doorbraak vaak van mening zijn dat het coviddebat in Wallonië vrijer is dan in Vlaanderen, toont Crutzen een heel ander beeld. De officiële wetenschap was ook bij onze Franstalige landgenoten absolutistisch, en mocht vaak niet vrijelijk worden tegengesproken.

Crutzen is een scherp vragensteller en een meesterlijke verhalenverteller, die overtuigend aanwijst hoezeer de politieke elite gedwaald heeft door een niemand ontziende vaccinatiecampagne op te zetten, en daarbij mensen uit te sluiten. ‘Er is trouwens nog maar één slechte factcheck als antwoord gekomen’, weet de cineast.

De documentaire is opgezet als een lange brief aan uw vader, die als arts op rust op de lijn van de overheid vertrouwt. Dat heeft tussen u beiden vaak tot ruzie geleid, zo leren we. Heeft uw vader de documentaire bekeken?

Crutzen: ‘Omdat de documentaire aan hem is gericht, was mijn vader zelfs de eerste die hem gezien heeft. Daar stond ik op. Tachtigers zoals mijn vader eerbiedigen hard werk. Hij is onder de indruk van de tijd en de getuigenissen die ik in de documentaire heb gestoken. We zijn enkele weken goed geweest qua niveau van discussie. Maar echt vaccinsceptisch zijn, dat gaat niet voor mijn vader. Hij zou graag zijn tweede booster nemen. Wat ik hem afraad, omdat ik denk dat herhaaldelijke boosters niet goed zijn voor het immuunsysteem. Maar hij blijft natuurlijk baas over zijn eigen lichaam.’

De grote meerderheid van de vaccinbijwerkingen, zo leren cijfers van het Federaal Agentschap voor de Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) ons, komt voor bij mensen jonger dan 50. Waarschijnlijk is het covidvaccin voor oudere mensen niet onzinnig. Al kiezen mensen natuurlijk zelf, in eer en geweten, en zonder dwang…

‘Ook voor oudere mensen blijft de RNA-technologie een nieuwigheid. Het immuunsysteem reageert niet altijd goed op RNA. Zowel het Europese geneesmiddelenagentschap EMA als sommige wetenschappers wijzen op een zeker gevaar voor het immuunsysteem als RNA-vaccins te vaak worden toegediend.’

Het aantal meldingen van bijwerkingen valt natuurlijk niet te ontkennen, wel altijd met de caveat dat er ‘officieel geen link kan worden vastgesteld met de vaccins’. Maar goed. Waarover we het zeker eens kunnen zijn, is dat deze generatie covidvaccins niet de mirakelvaccins zijn waarvoor ze werden verkocht. Ze beperken de transmissie van het virus niet, ze genereren waarschijnlijk veel bijwerkingen, en ook de effectiviteit ervan is erg beperkt in de tijd…

‘Daarover zijn we het eens. Men zegt wel nog altijd dat deze vaccins “werken tegen ernstige vormen van Corona”, terwijl we ons kunnen afvragen of de omikronevolutie niet gewoon op zichzelf gunstig is en de oorzaak is van verminderde hospitalisatie en sterfte. Omikron is van dezelfde orde als griep. Toch is er nu een soort “bewustzijn” dat maskers dragen zelfs voor dit soort virus, en ook voor griepvirussen, geen slechte optie zijn. Ik vrees dus dat we niet van de hygiënemaatregelen af zijn. Alleen in de zomermaanden zullen we de vrijheid van vroeger terugwinnen, en dan nog. Klimaatlockdowns behoren ook tot de mogelijkheden. Al merk ik dat de bevolking kwaad wordt. Als er komende herfst te veel maatregelen komen, dan denk ik niet dat ze nog massaal gaan gevolgd worden.’

‘Het ergste vind ik dat ze ons een jaar geleden hebben verkocht dat de vaccins zogezegd ook besmetting zouden tegengaan, en dat we ons daarom allemaal massaal moesten laten vaccineren. Nu dat niet uit blijkt gekomen, ontkent men gewoonweg dat men dat gezegd heeft. Toch hebben mensen als Pierre Van Damme bij jullie en Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) bij ons dat letterlijk zo gezegd. Ik denk dan ook dat ze toen al wisten dat de vaccins de virustransmissie niet zouden beperken, maar de bevolking bewust hebben voorgelogen, opdat iedereen zich zou laten vaccineren.’

Hebt u eigenlijk al veel reacties gekregen op deze documentaire?

‘De vaakst gehoorde reactie is dat mensen blij zijn dat ze niet alleen meer staan in hun gevoel dat er iets niet klopt aan het hele verhaal. Wat helpt, is dat de meeste mensen die hun derde dosis gehaald hebben, toch covid hebben gekregen. Vooral dat opent de ogen.’

‘Mijn eerste documentaire was nog een elektrochoc voor velen. Toen voelden journalisten zich zo aangesproken, dat ze zichzelf verplicht zagen een artikel te publiceren waarin ze probeerden uit te leggen dat zij niet de lijn van de overheid volgden. Mijn eerste documentaire was dan ook vooral een verhaal over de mainstreammedia en de kritiekloze manier waarop ze over de pandemie hebben bericht. Mijn tweede film is veel politieker. Jij bent de eerste journalist met wie ik erover praat. Waar men bij de eerste documentaire nog nieuwsgierig was, word ik nu volkomen genegeerd. De reden die ik daarvoor hoor bij journalisten, is dat corona in de actuaplanning van de pers niet meer belangrijk is. Er zijn andere thema’s, zoals Oekraïne, of de inflatie. Maar dat is natuurlijk geen argument.’

‘Ik hou er ook rekening mee dat de pers zich wat wreekt op mij. Met mijn eerste documentaire heb ik tegen enkele schenen geschopt, dus is het makkelijk om me nu te negeren. Ik schop nu natuurlijk ook tegen mediaschenen, bijvoorbeeld omdat ik documenteer dat grote editorialisten van de zelfverklaarde kwaliteitspers, zoals Francis Van de Woestyne van La Libre Belgique, in hun blindheid volledig mee zijn gestapt in het verhaal dat de niet-gevaccineerden mochten gediscrimineerd worden.’

‘Het meest verbazingwekkende, is echter misschien dat ik nog maar één factcheck op mijn bord heb gekregen, die niet echt overtuigend is, en ook maar één aspect van de documentaire behandelt. De factcheck gaat over een tabel van Sciensano die ik verkeerd zou interpreteren. In de rapporten van Sciensano staat te lezen dat er “geen detecteerbaar” relatief voordeel is aan gevaccineerd zijn. Ik laat ULB-gezondheidswetenschapper Christophe de Brouwer deze analyse maken, en laat deze man ook zeggen dat volgens deze cijfers gevaccineerden zelfs een groter risico lopen op een ziekenhuisopname. De factcheck zegt dan dat de groepen gevaccinneerden en ongevaccineerden die in het ziekenhuis terechtkomen, gewoonweg te klein zijn om enige vergelijking te maken over vaccinatie-effectiviteit, en dat ze ook geen rekening houden met mogelijke comorbiditeiten. De vraag waarom deze cijfers dan überhaupt in het rapport van Sciensano terechtkomen als ze eigenlijk geen enkele correcte interpretatie toelaten, wordt natuurlijk niet gesteld door de factcheckers.’

Uw nieuwe documentaire behandelt openlijker en kritischer het beleid van het World Economic Forum dan uw vorige, en wijst erop dat premier Alexander De Croo een “Young Global Leader” is, een veelbelovend politicus volgens het WEF, door hen trouwens “opgeleid”. Hoewel ik deze feiten niet kan en wil ontkennen, lijkt het programma van de WEF soms ook gewoon op een verzameling inhoudsloze postpolitieke marketing geschreven door communicatieadviseurs. Kunnen we niet eerder van een sfeer spreken, een richting die een bepaalde elite uit wil, niet altijd succesvol, in plaats van dit als een doorwrocht politiek complot te omschrijven?

‘Die kritiek krijg ik vaak. De Europese Commissie heeft wel negen vaccindoses per persoon besteld, en dan nog op een mogelijk corrupte manier. Dat had ik misschien meer moeten uitdiepen. Waar ik me aan erger, is dat alle grote beslissingen, en dus ook de hele corona-vaccinatiecampagne, on-transparant en ondemocratisch tot stand komen. Europees Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen heeft nog altijd geen klare wijn geschonken over haar sms’en met Pfizer-directeur Albert Bourla.’

‘Dan komen we bij het WEF uit, waar Von der Leyen uiteraard ook deel van uitmaakt. Dat Alexander De Croo op de Franstalige tv openlijk liegt als hij zegt dat er geen bijwerkingen bij deze vaccins zijn, en dan nog in een vragenuurtje met jonge mensen die vragen hebben over de vaccins, zoals ik aanhaal in mijn film, wil voor mij zeggen dat hij zich onaantastbaar waant in zijn rol en zich gedekt voelt door een internationale elite. Zijn carrière komt er niet door in gevaar. Binnen enkele jaren zal De Croo waarschijnlijk een internationale functie bekleden, zoals bij de Wereldbank, of bij de Europese Commissie.’

Totale stilte

‘Ik heb de vraag gesteld aan De Croo zijn woordvoerder, hoe het komt dat een eerste minister foutief in prime time op tv mag beweren dat deze vaccins geen bijwerkingen teweegbrengen, wanneer de cijfers van het FAGG en van de Europese database dat tegenspreken. Is hij slecht geïnformeerd, of kan het hem niet schelen? Normaal gezien krijg ik altijd antwoord, zelfs van die woordvoerder. Maar nu: totale stilte. Voor Elio Di Rupo’s uitspraak over het feit dat gevaccineerden het virus niet meer kunnen overdragen: geen antwoord op mijn vragen. Ik concludeer daar dan uit dat ze best beseffen dat ze liegen, maar dat het hen niet kan schelen. Er is geen cultuur meer van politieke verantwoordelijkheid.’

‘Ook federaal gezondheidsminister Frank Vandenbroucke mag eenzijdig beslissen om jonge mensen te vaccineren, wanneer het gezondheidsnut daarvan niet zeker is. Covid is het slechtste dat de democratie is overkomen. Ik denk dan ook dat men het allemaal goed en wel beseft, maar dat men er niet op antwoordt omdat men vreest dat dat nog meer politieke instabiliteit zal teweegbrengen. Er zijn problemen die moeten worden opgelost, zoals de economische, en men zit niet te wachten op regeringen die vallen of ministers die ontslag nemen.’

Pandemieverdrag

‘Dat België ook beslist heeft om het pandemie-verdrag van de WHO te ondertekenen, zonder dat daarover de minste inspraak is geweest, is eveneens een teken aan de wand. Uiteindelijk zullen we geregeerd worden door technocraten en experten. We zullen ’s winters zonder discussie een mondmasker moeten dragen omdat sommige experten dat aanbevelen.’

‘Ik begrijp uw aarzeling over het WEF. Maar “koolstofkrediet” is al een feit. Er zijn al bankdirecteuren die aangeven dat ze een systeem van koolstofkrediet als vorm van betaling een goed idee vinden. Digitale identiteitskaarten zijn ook zo’n Europees project: makkelijk, zeer zeker, maar het geeft overheden ook enorm veel macht om uw doen en laten te volgen.’

Wat is de finaliteit van de wereld die u beschrijft? Waarom wil de elite zich bezighouden met op deze manier een absolutistische macht uit te oefenen?

‘Ik denk dat men er in elitaire kringen zo van overtuigd is dat de natuurlijke hulpbronnen op aarde uitgeput zijn, dat men bereid is de vrijheid van burgers ernstig in te perken. De consumptie en de vervuiling moeten aan banden worden gelegd, anders zal men bijvoorbeeld de klimaatdoelstellingen niet halen. Voor de elite heeft corona aangetoond dat een mondiaal bestel beter in staat is om zulke grote uitdagingen aan te pakken: wereldwijde restricties en beperkingen op het reisverkeer. Het gaat misschien niet zozeer om het virus, of om het plezier dat een covidpas de elite geeft, het gaat over een vermeend hoger doel: de planeet redden. Er is een dunne grens tussen een covidpas, en een klimaatpas.’

* De auteur van dit stuk heeft begin 2022 kortstondig betaald onderzoekswerk verricht voor Bernard Crutzen. Beide partijen bleven onafhankelijk werken.

Christophe de Brouwer

Documentairemaker Bernard Crutzen: ‘De grens tussen een covidpas en een klimaatpas is heel dun’