Vanuit het niets op nummer één in alle hitparades: redneck Oliver Anthony deed het. Met zijn megahit Rich Men North of Richmond, volgens rechts een strijdlied voor de arbeidersklasse, volgens links populistische onzin.

Een stem als een klok, een knalrode baard en helderblauwe ogen: maakt u kennis met Oliver Anthony, uit het stadje Farmville in de landelijke staat Virginia. In augustus schoot de redneck uit het niets alle Amerikaanse hitparades binnen op nummer één, met zijn countryballade Rich Men North of Richmond. Een hartverscheurende klaagzang over de uitgebuite arbeidersklasse, inmiddels bijna 100 miljoen keer beluisterd en bekeken.

‘I’ve been sellin’ my soul, workin’ all day/Overtime hours for bullshit pay’ — Ik verkocht mijn ziel door dag en nacht te werken voor een schijtloontje.

Vanuit het niets opgekomen

De 33-jarige Christopher Anthony Lunsford, zoals hij echt heet, zingt over zichzelf — hij werkte van jongs af in fabrieken, tot hij daar in 2013 een schedelbasisfractuur opliep. Daarna hield hij zich staande met verschillende baantjes. Hij werd depressief en raakte aan de drank.

‘De politiek trapt je de grond in/je zuurverdiende dollar is niks waard/en de belasting pikt ook nog eens alles in’, zingt hij. ’Dan drink je je zorgen weg/en je hoopt dat je droomt’.

Anthony zat in juli van dit jaar nog totaal aan de grond. Ten einde raad beloofde de gelovige zanger God ‘dat het nu erop of eronder is’. Nauwelijks één maand later kreeg hij een platencontract van acht miljoen dollar aangeboden. Dat hij afwees, omdat hij ‘geen vliegtuig hoeft en geen zin heeft in een stadion op te treden’.

Anthony’s Rich Men werd op 9 augustus voor het eerst online gezet door een lokaal YouTube-kanaal. Dat had de opnames verzorgd in het bos waarin de woonwagen staat die hij met zijn vrouw en drie kinderen bewoont. Behalve veel groen waren alleen hijzelf, zijn gitaar en zijn drie honden in beeld. Anthony’s muzikale talent is onmiskenbaar, maar het was vooral zijn desperate gemoedstoestand die de uitvoering extra kracht bijzette: de clip gaat door merg en been. Het aantal kijkers explodeerde vrijwel meteen.

Polarisatie

De eerste vraag in het debat-sans-Trump van 23 augustus tussen Republikeinse presidentskandidaten ging over Rich Men en luidde: ‘Waarom raakt dit lied juist nu zo’n gevoelige snaar in dit land?’

Kandidaat Ron DeSantis haakte er dankbaar op in: hij is gouverneur van Florida en hoort geografisch gezien niet bij de ‘Rich men north of Richmond’. Waarmee de politieke elite in het 150 kilometer boven Virginia’s hoofdstad Richmond gelegen Washington wordt bedoeld. Zijn antwoord is samen te vatten als: ‘Joe Biden en zijn Democraten geven triljoenen uit aan flauwekul, intussen hebben de mensen niet te eten en glijdt het land de afgrond in.’

Amerika is tot op het bot gepolariseerd en Anthony kwam zonder opzet precies op het goede moment met zijn megahit. Het snelle succes was vooral ook te danken aan het enthousiasme van verschillende rechtse internetsterren met vele miljoenen volgers.

Dat schuurde een beetje met wat de zanger liet weten in een interview: een groot voorstander te zijn van raciale en etnische diversiteit omdat daarin juist de kracht van Amerika zou liggen. Rich Men maakte ook diepe indruk op bekende zwarte rappers door het hele land, met hun eigen YouTube-kanalen en publiek: de emotionele kracht van Anthony liet hun niet onberoerd. Uiteindelijk werd de zanger bijna even populair bij zwarte jongeren uit de grote steden als bij zijn eigen blanke plattelandsbevolking. Dat Anthony ieder optreden begint met een stukje uit de Bijbel voor te lezen, maakt op beide groepen indruk.

Republikeins noch Democratisch

Pogingen van Republikeinen en Democraten om zijn hit te claimen of juist af te wijzen, leden schipbreuk. Het opmerkelijke is dat Anthony zowel Democraten bedient, door hongerlonen, uitbuiting en geestdodend werk aan de kaak te stellen, als Republikeinen, door te klagen over hoge belastingen en te gulle sociale voorzieningen.

‘We moeten betalen voor de lekkernijen van dikzakken die niks uitvoeren’, zingt hij.

Er zit zelfs een toespeling in de tekst op het eiland van Jeffrey Epstein, waar Democratische kopstukken betrokken zouden zijn geweest bij seksuele uitbuiting van minderjarigen: ‘Wish politicians would look out for miners/And not just minors on an island somewhere.’ Een woordspeling met miners (mijnwerkers) en minors (minderjarigen). Voor Democraten aanleiding om Anthony af te doen als samenzweringsgek.

Die Democraten zijn ook verontwaardigd omdat zij zichzelf terecht zien als de enigen die opkomen voor een hoger minimumloon en betere voorzieningen voor minderbedeelden. Maar met het afdwingen van hun woke agenda weten ze de arbeidersklasse dan weer volledig van zich te vervreemden. De doorsnee-Amerikaan heeft lak aan de lhbt- en milieuhysterie, en aan het ziekelijke gedram over de rechten van kerels die zich transgender noemen. Laat staan aan de typisch Democratische afkeer van patriottisme en wapenbezit.

Werkelijkheid van arbeidersklasse

Anthony spreekt zijn miljoenen fans soms toe vanachter het stuur van zijn oude pick-uptruck, en raakt daarbij niet zelden zichtbaar ontroerd. Dat zijn hit aan Republikeinse presidentskandidaten werd getoond in hun debat, deed hem plezier, zei hij, terwijl de regen op het dak van zijn auto tikte. Zijn Rich Men gaat immers net zo goed over hen, en helemaal niet alleen over Joe Biden, zoals zij deden voorkomen. Uiteindelijk maakt het de arbeidersklasse weinig uit of er een Democraat of een Republikein in het Witte Huis zit: het leven blijft even moeilijk voor ze.

‘Young men are puttin’ themselves six feet in the ground/’Cause all this damn country does is keep on kickin’ them down’. Jongemannen maken zich van kant omdat dit rotland ze alleen maar de grond in blijft trappen.

Christopher Anthony Lunsford

Rich Men North of Richmond: weer een kritische country hit die Washington verontrust