Amerikaanse miljardairs spenderen elk jaar tientallen miljoenen euro om onze samenleving te veranderen. De niet-gouvernementele organisatie (ngo) die zij daar voor gebruiken is de in 2008 opgerichte ‘European Climate Foundation’.

De ‘European Climate Foundation’ (ECF) is de afgelopen vijftien jaar uitgegroeid tot één van de grootste ngo’s op het terrein van klimaat in de Europese Unie. Met een jaarbudget van 163 miljoen euro in 2021 worden meer dan zevenhonderd partner-ngo’s ondersteund. ECF is vooral een doorgeefluik van geld, dat het zelf ophaalt bij een beperkt aantal weldoeners uit vooral de Angelsaksische wereld.

Klimaatcrisis

ECF heeft zich als doel gesteld ‘de klimaatcrisis’ aan te pakken door de ontwikkeling van een netto nul-emissiemaatschappij te ondersteunen op nationaal, Europees en wereldwijd niveau. De aanpak van klimaatverandering is volgens ECF nauw gerelateerd aan problemen op sociaal-maatschappelijk en economisch terrein. In Nederland doneert ECF daarom ook geld voor het bestrijden van Zwarte Piet.

Een volgens ECF succesvolle eigen activiteit is het stimuleren om in zoveel mogelijk Europese landen en op EU-niveau klimaatdoelstellingen expliciet vast te leggen in wetgeving. Dat hangt niet alleen een jaartal en een concreet getal aan de doelstelling van CO2-reductie, maar maakt het ook mogelijk deze later via de rechter af te dwingen. Via het European climate law-project geeft ECF steun hiervoor aan nationale ngo’s.

Voorstel

Dat is in Nederland alvast gelukt, waar door ECF gefinancierde organisaties als Milieudefensie en Stichting Natuur en Milieu een grote invloed hebben gehad op een klimaatwet, die expliciete kwantitatieve doelstellingen bevat voorzien van een jaartal. In België strandde een door de partijen Ecolo en Groen, met behulp van diverse wetenschappers, opgesteld initiatief. Het Europees Parlement nam in 2020 wel een wetsvoorstel aan met daarin concrete doelen.

Enthousiast promoot ECF op de eigen website ook EU-initiatieven als de European Green Deal, Resilient Recovery en Fit For 55, waar het naar eigen zeggen een flinke invloed op heeft gehad.

Nederlands

ECF is officieel een Nederlandse stichting. Op het hoofdkantoor in Den Haag is slechts een beperkt deel van de 281 werknemers werkzaam. De vestigingen in Brussel en Parijs zijn veel groter. De fiscale status verplicht tot het openbaar maken van de voornaamste financiers en waar het geld naartoe gaat.

ECF geeft hier op minimale wijze invulling aan. Het geeft de namen van wie er geld geven en noemt een aantal organisaties die geld ontvangen. In beide gevallen zonder bedragen te specificeren. Door bij de donerende en bij ontvangende organisaties zelf te kijken, ontstaat er echter wel een beeld welk soort activiteiten er wordt gesponsord en uit welke hoek het geld komt.

Geldgevers

Twee Nederlandse geldgevers spelen een niet onbelangrijke rol als het gaat om de financiering van ECF. Zo is daar de familie Brenninkmeijer, de rijkste familie van Nederland. De nazaten van de oprichters van C&A zijn wat betreft hun voorkeur voor goede doelen de laatste jaren nogal ‘woke’ geworden.

De door de Brenninkmeijers gefinancierde filantropische instelling Porticus wil bijdragen aan ‘creating a just and sustainable future where human dignity flourishes‘, waarvoor een ‘system change‘ nodig is. Porticus wordt door ECF prominent genoemd als financier. Zelf zegt het geen donaties meer te doen en alleen advies te geven aan andere goededoelenorganisaties van de familie Brenninkmeijer, zoals Laudes.

Geld

Laudes wil met geld van de Brenninkmeijers klimaatverandering en ongelijkheid in de wereld bestrijden, omdat dit naar eigen zeggen ‘dual crisis’ zijn. Hoeveel Laudes jaarlijks doneert aan ECF maakt het niet openbaar. Dat de Brenninkmeijers van belang zijn voor ECF blijkt wel uit het feit dat Stephen Brenninkmeijer tot voor kort de voorzitter van de Raad van Toezicht van ECF was.

Een raad die vooraanstaande personen telt als de voormalige EU-commissarissen Pascal Lamy en Conny Hedegaard. In de adviesraad vinden we namen als die van de voormalige Duitse staatssecretaris en oud-topman bij de Wereldbank Caio Koch-Weser, voormalig Iers president Mary Robinson en voormalig Unilevertopman Paul Polman.

Sinds 2010 draagt ook de Nederlandse Postcodeloterij bij aan ECF. In de afgelopen vijf jaar werd een bedrag van in totaal 6,5 miljoen euro geschonken. Daar kwam in 2019 nog eens 2 miljoen euro bovenop voor een speciaal project om een campagne te financieren om huizen van het gas af te halen in Nederland.

Amerika

De voornaamste financiers van ECF komen echter uit de Angelsaksische wereld en dan met name uit Amerika. In 2008 doneerden zij grote bedragen voor het oprichten van ECF in Europa en zusje ‘ClimateWorks Foundation’ in de VS. Beide organisaties, die nog steeds intensief samenwerken, moeten de publieke opinie en de overheid in verschillende landen beïnvloeden om een radicaal klimaatbeleid van de grond te krijgen.

Ook de beginjaren negentig opgerichte ‘Energy Foundation’, die het Westerse energiebeleid wil beïnvloeden, is een partner van ECF en ClimateWorks en put uit dezelfde financiële bronnen. Energy Foundation kwam in de VS diverse malen in opspraak omdat het functioneert als doorgeefluik van geld van politiek neutrale organisaties naar radicale milieugroepen.

Samenwerking

ClimateWorks is niet alleen een belangrijke samenwerkingspartner maar ook een voorname financier van ECF. Alleen al in 2022 doneerde het 9,4 miljoen dollar. Greenpeace ontving de afgelopen vier jaar meer dan 3 miljoen dollar. Belgische organisaties als de ‘Bond Beter Leefmilieu’, ‘Netwerk Duurzame Mobiliteit’, ‘CANOPEA’ en ‘BRAL’ krijgen geld via de ‘European Federation for Transport & Environment’. De Belgische vzw’s ‘Seas at Risk’ en Bond Beter Leefmilieu krijgen ook rechtstreeks geld. Seas at Risk is een koepelorganisatie van milieuorganisaties, waar ook het Vlaamse Natuurpunt bij is aangesloten.

Zelf ontvangt ClimateWorks geld van de rijkste mensen van de wereld. Tot de voornaamste donors behoren ‘Bezos Earth Fund’ van Amazon-oprichter Jeffrey Bezos, ‘Gates Ventures’ van Microsoft-oprichter Bill Gates, ‘Chan Zuckerberg Initiative’ van Facebook-oprichter Zuckerberg, en de multimiljardairs George Soros en Michael Bloomberg.

ClimateWorks is één van de belangrijkste financiers van de Energy Foundation, naast de families Hewlett en Packard en ‘Sea Change Foundation’. Zelf ontving het in het verleden ook grote bedragen van Sea Change Foundation, dat een aantal jaren geleden in opspraak kwam doordat het met geld uit Rusland de winning van schaliegas in het Westen probeerde te dwarsbomen. Sea Change Foundation gaf de afgelopen jaren in totaal ook 15 miljoen dollar aan ECF.

Donaties

Het werk van ECF en haar beide partners wordt vooral mogelijk gemaakt door grote donaties van de filantropische organisaties van de oprichters van het Amerikaanse computerbedrijf Hewlett-Packard. De ‘William and Flora Hewlett Foundation’ doneerde tussen 2016 en 2021 in totaal 102 miljoen dollar aan ECF. In 2022 gaf het naast een vaste jaarlijkse bijdrage van 9 miljoen dollar ook nog 13,3 miljoen dollar voor specifieke projecten. De Hewlett Foundation stond ook aan de wieg van ClimateWorks, door bij de oprichting in 2008 een bedrag van 500 miljoen dollar te schenken.

De David and Lucile Packard Foundation gaf in 2008 met een bedrag van 481,5 miljoen dollar ook een aanzienlijk startkapitaal aan ClimateWorks mee en was met honderden miljoenen dollars aan donaties goed voor meer dan de helft van de jaarlijkse inkomsten van ClimateWorks. Nog steeds gaan er jaarlijks tientallen miljoenen naar Climateworks. De laatste jaren is de Packard Foundation ook gaan doneren aan ECF. In 2022 6,4 miljoen dollar.

Miljarden

Het Britse The Children’s Investment Fund Foundation (TCIFF) is één van de rijkste filantropische organisaties in de wereld. Het ontving miljarden ponden uit de winsten die zakenbankier Chris Hohn maakte met zijn hedgefund TCI, onder andere met de vijandige overnamepoging van ABN AMRO in 2007.

Hohn zet bedrijven onder druk om hun CO₂-uitstoot te verminderen, maar ziet er tegelijkertijd geen probleem in om te investeren in vliegvelden en vliegtuigbouwer Airbus. TCIF Foundation gaf tussen 2016 en 2020 25 miljoen dollar aan ECF en ook grote bedragen aan ClimateWorks. Hohn is zowel privé als via TCIFF de grootste individuele donor van ‘Extinction Rebellion’. George Soros doneerde via zijn Open Societies Foundations de afgelopen vier jaar ongeveer 4 miljoen dollar aan ECF.

Partners

ECF keerde in 2021 in totaal 138 miljoen euro uit aan meer dan zevenhonderd partnerorganisaties. Hoewel dus een compleet overzicht hiervan ontbreekt, is van een aantal wel bekend dat ze geld ontvangen. Zo ondersteunt ECF het ‘Wereldnatuurfonds WWF’. Het in Brusselse ‘Climate Action Network’, met J.P. van Yperseele als bestuurder, is een ontvanger van zowel ECF als ClimateWorks. Ook krijgt de Brussels School of Governance, met Karel de Gucht als ‘president’, geld van ECF.

Duidelijk is dat een select clubje van gelijkgestemde Amerikaanse miljardairs hun vermogen gebruikt om via ClimateWorks en ECF de publieke opinie en met name overheden in de Westerse wereld te beïnvloeden en aan te zetten tot het omarmen van een radicaal klimaatbeleid. Het is ondenkbaar dat zij elk jaar weer tientallen miljoenen euro pompen in een zaak die niets oplevert.

Wie kijkt naar de inzet van ECF op klimaatterrein de afgelopen jaren en wat daarvan is gerealiseerd, ziet dat het rendement van hun activiteiten groot is. De kosten van het door hen gepropageerde beleid worden steeds meer zichtbaar en ook de dwangmaatregelen die daarmee gepaard gaan. Vanwege hun rijkdom hoeven zij zich daarover echter geen zorgen te maken.

Conny Hedegaard

Amerikaanse miljardairs dringen Europa een radicaal klimaatbeleid op