Elk jaar Volksfeest van Sint-Maarten. In het begin van de wintertijd vierden onze heidense voorouders hun god Wodan die over de wind en de wolken regeerde. Vele tradities rond Sint-Maarten zoals de vreugdevuren en de kindertochten met lantaarns, vervaardigd uit uitgeholde bieten of pompoenen, zijn overgenomen van de oude heidense cultus:

Stookt vier,
Maakt vier,
Sint Marten komt alhier,
Met zijn blote armen
Hij zou hem geerne warmen

2004 In Liempde (Noord-Brabant) wordt een trainingskamp van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) opgerold door de Nederlandse politie. De onafhankelijkheidsbeweging PKK heeft blijkbaar haar opleiding gedeeltelijk naar Nederland verlegd. Waarschijnlijk op verzoek van de Turkse overheid komen het Nederlandse gerecht en de politie in actie. ANP bericht: ‘Politie houdt 38 mensen aan tijdens actie tegen PKK. De nationale recherche heeft vrijdag 38 mensen aangehouden in een onderzoek naar een opleidingskamp voor strijders van de Koerdische afscheidingsorganisatie PKK in Nederland. Onder de aangehouden verdachten zijn 23 deelnemers aan de PKK-opleiding, onder wie vijf vrouwen. Hun leeftijd varieert van 15 tot 23 jaar. Op een kampeerboerderij in Liempde in Brabant waar het opleidingscentrum vermoedelijk was gehuisvest, zijn 29 verdachten aangehouden. Naast deze arrestaties heeft de nationale recherche ook nog acht andere verdachten in Nederland opgepakt’.

1987 Overlijden in Stockholm van de Nederlands zanger, liedjesschrijver en acteur Cornelis Vreeswijk (50). Geboren in IJmuiden, verhuisde op 12-jarige leeftijd naar Zweden, waar hij een legende werd. In Stockholm staat een Vreeswijk-museum en is een park naar hem genoemd. Bekendste nummer: Misschien wordt het morgen beter…

1980 Overlijden in Guadalajara (Spanje) van de dissidente Russische historicus Andrej Amalrik (42). Hij komt om in een auto-ongeval dag op dag tien jaar na zijn veroordeling tot tien jaar concentratiekamp. Hij had de woede van de communistische partij op zich geladen door de publicatie van Haalt de Sovjetunie 1984?, een essay waarin hij de ineenstorting van de Sovjet-Unie voorspelt. Andere werken van hem zijn onder meer Onvrijwillige reis naar Siberië en De Noormannen en het Kievse Rusland. Hij kreeg in 1976 toestemming om de Sovjet-Unie te verlaten en vestigde zich met zijn vrouw Gjoezel in Nederland.

1980 Overlijden in Rotterdam (Zuid-Holland) van Haya van Someren (54), geboren Gerarda Downer. Deze Nederlandse journaliste en politica van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) was van 1959 tot 1968 lid van de Tweede Kamer en van 1974 tot aan haar overlijden van de Eerste Kamer (senaat). Ook was ze van 1969 tot 1975 nationaal voorzitter van de VVD en daarmee de eerste vrouwelijke partijvoorzitter in Nederland. In België werd in 1977 de FDF-politica Antoinette Spaak (1928-2020) de eerste vrouwelijke partijvoorzitter.

1966 Ter gelegenheid van de 30ste verjaardag van de Spaanse opstand, vaardigt generaal Franco een algemene amnestie uit voor alle politieke daden en misdaden die verband houden met de burgeroorlog.

1954 De Franse premier Pierre Mendès France verklaart in de Assemblée nationale: ‘De departementen van Algerije maken deel uit van de Republiek. Ze zijn al heel lang Frans. Nooit zal Frankrijk, nooit zal een parlement, nooit zal een regering toegeven op dit fundamentele principe’. In 1962 erkent de Franse president Charles de Gaulle de onafhankelijkheid van Algerije.

Grace Kelly (1929-1982)

1929 Geboorte in Philadelphia van Grace Kelly, Amerikaans actrice van Iers-Duitse afkomst. Ze wordt in 1956 door haar huwelijk met prins Rainier III (1923-2005) ‘prinses Gracia Patricia van Monaco’. Bekende films met haar: Rear window, High society, Dial M for murder, Mogambo. Oscar voor Country girl. Ze komt in 1982 tragisch om het leven in een auto-ongeval op dezelfde kronkelige weg als in de beroemde scène uit de Hitchcock-film To Catch a Thief waarin ze de hoofdrol speelde.

1927 De Franse regering verbiedt de publicatie van zeven autonomistische bladen uit de Elzas, waaronder het dagblad Die Volksstimme en de weekbladen Die Zukunft en Die Wahrheit. Het verbod is gebaseerd op het feit dat de drie kranten in het Duits verschijnen, de taal van het grootste deel van de bevolking. Tientallen regionalisten uit de Elzas worden aangehouden.

Fernand Khnopff (1858-1921)

1921 Overlijden te Brussel van Fernand Khnopff (63), symbolistische schilder en beeldhouwer. Khnopff werd geboren in Grembergen, maar hij brengt zijn jeugd door in Brugge, waar zijn vader onderzoeksrechter was en zijn grootvader substituut-procureur des Konings. Hij wordt internationaal bekend door de tentoonstelling van de Wiener Secession in 1898. Zijn enigmatische vrouwenfiguren inspireren Gustav Klimt.

1918 Een dag na de Wapenstilstand ontploft te Asse een trein met munitie. Zeer grote schade en 10 dodelijke slachtoffers.

1916 Het Gebedenboek van de Vlaamse Soldaat krijgt de goedkeuring van Mgr. Jan Marinis, hoofdaalmoezenier van het Belgisch leger, met een aanbeveling nog wel. Het boek is in de herfst van 1916 aan het IJzerfront tot stand gebracht door toedoen van het Secretariaat der Katholieke Vlaamse Hoogstudenten in Veurne, waar onder meer Frans Daels actief is. Door de hulp van Nederlandse instanties en sympathisanten kan het massaal in de loopgraven worden verspreid. Het imprimatur wordt verleend door monseigneur Hendrik van de Wetering (1850-1929), aartsbisschop van Utrecht. In het voorjaar 1917 geeft Paul Brand in Bussum (Noord-Holland) het uit.

Heldenhuldezerk

Het gebedenboekje bevat onder meer een kort begrip van het christelijk leven, naar een tekst van kardinaal Mercier, en een (anonieme) tekst van kapelaan Cyriel Verschaeve. Het is verlucht met een aantal tekeningen van Joe English uit 1916, met als bekendste het Vlaamse grafzerkje, met de verzen van Verschaeve: ‘Hier liggen hun lijken als zaden in ’t zand, Hoop op den oogst, O Vlaanderenland’.

1843 Eerste bijeenkomst in New York van de oprichtersloge van de B’nai B’rith (‘Zonen van het Verbond’). Deze Joodse vereniging, vaak vergeleken met de vrijmetselarij, telde toen slechts een twintigtal leden. Ze is nu vertegenwoordigd in meer dan 50 landen.

1793 De Franse astronoom Jean Sylvain Bailly wordt geguillotineerd op de Champ-de-Mars. Terwijl de voorbereidingen voor zijn executie aanslepen, zegt een assistent tegen hem: ‘Je beeft, Bailly!’ Hij antwoordt: ‘Ja, mijn vriend, maar dat komt door de koude’.

1780 Geboorte in de Wagenmakersvallei (thans: Wellington) van Piet Retief, een leider van de Voortrekkers, de stichters van de Zuid-Afrikaanse Boerenrepublieken, die zich aan het Britse kolonialisme wisten te onttrekken. Retief zal later tijdens een vredesmissie worden vermoord door de Zoeloekoning Dingaan. Zijn standbeeld staat op een van de hoeken van het Voortrekkersmonument in Pretoria.

1035 Overlijden in Shaftesbury, Engeland, van Knoet de Grote (41). Als zoon van de Vikingkoning Sven I Vorkbaard wordt hij achtereenvolgens uitgeroepen tot koning van Engeland, koning van Denemarken en koning van Noorwegen. Hij trouwt met Emma van Normandië.

Cornelis Vreeswijk

12 november. Net binnen: Koerdisch trainingskamp in Nederland opgerold

Pomperipossa