In de meeste van onze reguliere media horen we er niets over, maar er zijn veel goede redenen waarom de nieuwe filmserie The Chosen toch even onze aandacht verdient en onze wenkbrauwen mag doen fronsen, vindt Ignace Demaerel.

Regisseur Dallas Jenkins kreeg in 2017 het woeste idee om zoiets als een langdurige tv-serie te maken over de figuur van Jezus, in het moderne format dus van streaming-series à la Netflix: 7 seizoenen van 8 afleveringen! De eerste twee seizoenen (2019 en 2021) zijn al volledig klaar en gratis online te bekijken. Maar… waarom nóg een nieuwe verfilming van Jezus’ leven? Tot nu toe zijn er al meer dan honderd films gemaakt over hem: valt er nog iets méér te vertellen? Wel, de trailer viel al op door zijn frisse en originele aanpak, en The Chosen heeft nu al 428 miljoen views in 180 landen: toch even naderbij bekijken?

De figuur van Jezus blijft moeilijk uit te gommen uit de geschiedenis: deze eenvoudige, niet-hoger-opgeleide timmerman uit een Midden-Oosters vissersdorp heeft toevallig wel de grootste wereldgodsdienst gesticht, goed voor 33% van deze planeet of 2,5 miljard christenen: welke influencer doet het hem na? En zelfs al heeft de geseculariseerde westerse wereld zich in groten getale van zijn boodschap afgekeerd, zijn woorden en waarden klinken ook door buiten zijn ‘club’ van volgers. De Kerk als instituut mag dan al in de ogen van de moderne mens erg gefaald hebben, het respect voor de stichter ervan blijft algemeen overeind, en dat ook bij moslims, hindoes en atheïsten. Hij blijft intrigeren en de gemoederen beroeren. Het moet dus niet verwonderen dat hij er – alwéér – een nieuwe verfilming op zijn palmares bij krijgt.

Vernieuwend

Er zijn zes dingen erg vernieuwend in de aanpak van Dallas Jenkins. Ten eerste is er nog nooit zulke lange serie over Jezus gemaakt. Het vorige ‘record’ was Jezus van Nazareth (Franco Zeffirelli, 1977), een film van zes uren (meestal uitgezonden in vier delen). Het is nog altijd een standaardfilm van hoge kwaliteit, maar zelfs in zes uren kan je onmogelijk elk verhaal uit de evangelies verfilmen. De meer recente The Passion of the Christ (Mel Gibson, 2004) behandelt slechts één dag uit Jezus’ leven. The chosen bevat 56 afleveringen (elk 50 à 60 minuten) en dat geeft inderdaad speelruimte om in te zoomen op vele details, ‘vergeten’ verhalen, minder bekende karakters, complexe dialogen, onderhuidse spanningen en historische context.

Ten tweede werkt Jenkins niet met één van de grote filmstudio’s uit de cliché Hollywood-kringen, maar om helemaal onafhankelijk te kunnen werken koos hij voor crowdfunding: een gok die in zeer goede aarde viel. The Chosen is nu al het grootste crowdfunding mediaproject ooit. Voor seizoen 1 werd bijv. 10,2 miljoen dollar binnengehaald, afkomstig van 16.000 gulle gevers – vóór die tijd was 5,7 miljoen het record! Nu is seizoen 4 reeds half gefinancierd.

Jenkins biedt alle afleveringen dan ook gratis online aan op de streamingdienst van Angel Studios (intussen ook op andere platforms zoals BYUtv, Amazon Prime, Trinity Broadcasting Network en UPtv), en mikt – Amerikanen zien het groots, nietwaar? – op één miljard kijkers. Hiervoor is de serie op dit moment al vertaald/gedubd in 12 talen – waaronder Arabisch, Chinees en Bengali – , en in 58 talen voor de ondertiteling – zelfs Vlaams met ‘ge’ en ‘gij’! -, maar deze aantallen zullen ongetwijfeld nog sterk toenemen.

Romeinen

Welke strekking of theologische kleur heeft de filmserie? Jenkins heeft zelf een protestants-evangelische achtergrond, maar om het zo breed mogelijk op te zetten laat hij zich bewust adviseren door bijbelgeleerden uit joodse en katholieke hoek, die elke aflevering nauwgezet volgen op hun historische en theologische accuraatheid. Veel aandacht gaat ook naar de maatschappelijke context van toen: de vele spanningen tussen Romeinen en joden, farizeeën en Samaritanen, priesters en prostituees…

De serie volgt niet helemaal de chronologische volgorde – van geboorte tot dood -, maar speelt voortdurend met door elkaar lopende verhalen en flashbacks. Jenkins permitteert zich in zijn script véél artistieke vrijheid rond personages en achtergrondsituaties: heel veel wordt extra ingevuld en toegevoegd, maar nooit tegen de geest van de Schrift in. Mattheüs wordt bijvoorbeeld geportretteerd als een autist: als tollenaar moet hij vooral goed zijn in cijfers; Nathanaël als architect; Thomas als wijnleverancier bij de bruiloft van Kana enzovoort.

De apostelen worden in beeld gebracht als echte mannen van vlees en bloed, niet als ‘heilige superhelden of vrome pilaarbijters’: ze kunnen boos worden, ongeduldig of gefrustreerd en onderling ruzie maken. Een ander voorbeeld van dichterlijke vrijheid is dat Jezus in Samaria de man tegenkomt die één van de rovers was in de parabel – een ‘verzonnen’ verhaal – van de barmhartige Samaritaan: het is gedurfd, maar voelt toch niet ‘fout’ aan. Ook de vrouw van Petrus komt enkele keren in beeld als een écht personage-met-gevoelens die ermee worstelt dat Jezus haar man ‘zomaar meeneemt’.

Vooral verfrissend is dat we een heel andere Jezusfiguur zien dan we gewend zijn, best verrassend: niet de strenge, altijd-ernstige profeet zoals bij Zeffirelli, maar iemand die echte vreugde uitstraalt, bijna altijd lacht en zelfs grappen maakt. Jezus – geacteerd door Jonathan Roumie – wordt vooral geportretteerd doorheen de bril van de mensen om hem heen: zijn leerlingen en de mensen die hij ontmoet. Hij is volop ‘een man van zijn tijd’, danst mee op de bruiloft van Kana, en is vooral zeer warm en menselijk, geïnteresseerd in klein en groot.

Generation Z

The Chosen wil bewust de moderne – ook onkerkelijke of niet-gelovige – kijker aanspreken, en daarvoor heeft men de serie laten becommentariëren door een publiek van ‘Generation Z’. Negen willekeurig uitgekozen jongeren uit verschillende achtergronden werden gevraagd te komen binge-watchen – ze wisten niet van tevoren waarover het ging – en daarna vrijelijk, ongefilterd hun commentaren te geven. De serie groeit zo verder in dialoog met jongeren uit een vaak seculiere generatie. Om deze reden worden ook alle moderne media- en communicatiekanalen en apps gebruikt.

Er is gekozen voor een heel diverse cast, met acteurs en actrices van verschillende kleur: niet het Hollywood-cliché van ‘blond en blauwe ogen’, maar allemaal met een Midden-Oosters profiel, sommige Afrikaans. De scènes zijn grotendeels opgenomen in Texas – Capernaum Village, een reconstructie van Jezus’ dorp – en Utah (Goshen), waar een mormoonse replica staat van het oude Jeruzalem. De coronapandemie bemoeilijkte de opnames behoorlijk, maar ondanks de vele beperkingen ging alles door. Kortom, het resultaat mag er zijn: de serie is zeker ook te genieten voor niet-gelovigen of sceptische kijkers.

Dallas Jenkins

Een nieuwe, 56-delige filmserie over Jezus? Het verhaal achter ‘The Chosen’