Parlementariërs met een strafblad zijn bepaald geen zeldzaamheid in Frankrijk: vóór de laatste verkiezingen zaten er wel vijftig in de Assemblée. Dat een prominent kamerlid tot vier maanden voorwaardelijk wordt veroordeeld wegens echtelijk geweld, gebeurt minder vaak. Het overkwam deze week Adrien Quatennens, tot voor kort de tweede man van La France Insoumise (LFI), de extreemlinkse partij van Jean-Luc Mélenchon.

Daarmee stak hij zijn leider de loef af: Mélenchon zelf werd in 2019 veroordeeld tot drie maanden voorwaardelijk, voor ‘rebellie en provocatie’. Hij noemde het zelf een ‘politiek proces’ en schreef er zelfs een boek over.

‘Ik ben de Republiek!’

De grote roerganger van extreemlinks had geprobeerd een deurwaarder tegen te houden die huiszoeking wilde doen bij LFI. Heel Frankrijk zag hoe Mélenchon de ambtenaar woedend voor rotte vis uitschold, omringd door een menigte getrouwen en journalisten. En zich belachelijk maakte door de politie herhaaldelijk toe te roepen: ‘Ik ben de Republiek, mijn persoon is heilig!’, refererend aan zijn Kamerlidmaatschap.

Mélenchon werd verdacht van financiële malversaties, waarbij zijn twintig jaar jongere vriendin en secretaresse Sophia Chikirou betrokken zou zijn. Zij hield haar mond dicht en werd dit jaar beloond met een Kamerzetel.

Afgelopen januari werd Mélenchon weer veroordeeld, omdat hij journalisten van Radio France had uitgemaakt voor smeerlappen en leugenaars.

Adrien Quatennens: losse handjes

Maar nu stond zijn dauphin — kroonprins — voor de rechter: de 32-jarige Adrien Quatennens. Bijgenaamd de ‘rode reus uit het Noorden’, vanwege zijn lichaamslengte en rechtovereind staand felrode haar.

In september bracht opinieblad Le Canard Enchaîné de primeur dat zijn echtgenote een aanklacht had ingediend wegens mishandeling. Die zou gaande zijn sinds zij manlief enkele maanden eerder had laten weten echtscheiding te overwegen. Het stel heeft één kind van drie: een dochter. Terwijl het parket van Rijsel de zaak onderzocht kwam er nog een aanklacht van mevrouw Quatennens: haar man zou aan de lopende band grove en dreigende tekstberichten sturen.

Voor links is dit extra pijnlijk. Het neemt doorgaans iedereen de maat die zich niet voldoende zou inspannen voor de rechten van vrouwen en minderheden. Bovendien is dit in korte tijd het derde schandaal van deze aard binnen LFI.

Seksueel laakbaar gedrag bij links

Kort voor de parlementsverkiezingen dit jaar viel een Algerijnse oogappel van Mélenchon door de mand: Taha Bouhafs, die ook al een Kamerzetel cadeau zou krijgen. Dat ging op het laatste moment niet door omdat er een reeks klachten wegens seksueel laakbaar gedrag opdook.

En kort na die verkiezingen kwam er heibel over een ander LFI-Kamerlid, Eric Coquerel, sinds kort voorzitter van de belangrijke Kamercommissie voor Financiële Zaken. Coquerel zou verschillende vrouwen van LFI én een journaliste dan wel in de kont hebben geknepen, dan wel oneerbare voorstellen hebben gedaan.

Wie kwaad wil, zou dit als een typisch probleem van linkse politici kunnen zien: ook in Duitsland regent het ter linkerzijde zaken van seksuele misdragingen. Bijvoorbeeld bij Die Linke, de Duitse versie van LFI. In hun Bondsdagfractie zou ‘een toxisch klimaat heersen voor vrouwen’. Die Linke is dan ook op sterven na dood — bij de laatste verkiezingen heeft het de Duitse kiesdrempel van vijf procent nipt gehaald. Dat kan van LFI bepaald niet gezegd worden.

En bij La République en Marche

Wat wel gezegd kan worden, is dat LREM (La République en Marche) — de partij van president Macron, de kroon spant als het om veroordelingen gaat. In het vorige parlement telde de partij rond de 40 veroordeelde Kamerleden. Maar bij LREM lijkt het vooral om vermogensdelicten te gaan. Of geweld buiten de echtelijke sfeer, zoals in het geval van Assemblée-lid M’Jid El Guerrab. Hij sloeg in 2017 een socialistische politicus het ziekenhuis in met zijn scooterhelm. Qua strafmaat is hij iedereen de baas: El Guerrab moet echt brommen. In mei van dit jaar werd hij veroordeeld tot drie jaar, waarvan twee voorwaardelijk.

En dan is er nog de merkwaardige zaak van Damien Abad, ook van LREM en tot voor kort minister van Solidariteit. Hij is motorisch flink gehandicapt en kan nauwelijks lopen, maar kreeg toch verschillende aanklachten wegens verkrachting tegen zich ingediend. Er is nog geen uitspraak gedaan en hij ontkent schuld. Maar bij de herschikking van het kabinet afgelopen juni werd hij toch geloosd…

‘Die ene tik’

Manuel Bompard, woordvoeder en campagnestrateeg van LFI, liet zich maanden geleden al uit over de zaak Quatennens. Op tv verklaarde hij dat die ene tik (gifle) van LFI-kamerlid Quatennens toch geen echtelijk geweld mocht heten. Voor vrouwenmishandeling was heel wat meer nodig. Daarmee haalde Bompard zich de woede op de hals van de laatst overgebleven echte feministes van Frankrijk.

En sinds de veroordeling houdt hij zich net als alle andere LFI-politici muisstil, inclusief grote baas Mélenchon. Iedereen weet dat geen enkele Franse rechter vier maanden geeft voor één tikje. Alleen Adrien Quatennens zelf denkt daar kennelijk anders over. Hij zei kort na zijn veroordeling in dagblad La Voix du Nord zijn vrouw welgeteld slechts één oorvijg te hebben gegeven. En die zogenaamde boosaardige sms’jes uit de aanklacht waren ‘amoureuze berichtjes’ geweest.

Quatennens hield een heel verhaal op over hoe het thuis zo ver had kunnen komen: ‘Zij pakte mijn telefoon af en wilde die in de wasbak gooien. Toen ben ik haar impulsief op de rug gesprongen om dat te voorkomen…’

Schuld ligt bij anderen

De roodharige driftkikker maakte zich in hetzelfde interview kwaad op alles en iedereen behalve zichzelf. Men was ‘hypocriet’ en wist toch ‘hoe het echt zat’, beweerde hij. En passant maakte Quatennens zich belachelijk met een doorzichtige samenzweringstheorie. Hij zou slachtoffer zijn van een door het ministerie van Binnenlandse Zaken gefabriceerde ‘coup politique’ met als doel ‘hem af te maken’. Dit zouden ‘verschillende bronnen eensluidend hebben verklaard’. De voormalige kroonprins van Mélenchon verkeerde naar eigen zeggen niet in de positie die bronnen bekend te maken.

Quatennens suggereerde feitelijk dat rechters in de binnenzak van een minister zitten; dat is zelfs in Frankrijk een ongehoorde uitspraak. De niet minder heetgebakerde minister in kwestie, Gérald Darmanin, liet dit dan ook niet op zich zitten. Hij kondigde nog dezelfde dag aan Quatennens wegens leugens en laster voor de rechter te slepen. Het is jammer dat Franse juridische molens zo traag draaien, anders konden we deze kerstvakantie nog van dit spektakel genieten.

Of dit niet genoeg was, zei Quatennens ook nog slachtoffer te zijn van een ‘lynchpartij door de media’, waarmee hij definitief bewees ongeschikt te zijn voor de politiek. Maar ook Mélenchon staat er slecht op: de man die drie keer probeerde president van Frankrijk te worden, koos dit ongeleid projectiel ooit als tweede man en opvolger…

Coalitie onder druk

LFI hield het na de veroordeling bij een schorsing van vier maanden als sanctie voor Quatennens. Wat opnieuw de woede wekte van vooral veel vrouwen in Frankrijk. En van de partners in Mélenchons linkse coalitie, de Nouvelle Union Populaire Écologique et Sociale, kortweg NUPES. De socialisten herinnerden eraan dat zij om minder parlementsleden hebben weggestuurd, en ook de Groenen vinden dat Quatennens moet opkrassen. Dat belooft weinig goeds voor de samenwerking in deze toch al explosieve coalitie.

Adrien Quatennens zelf is in ieder geval totaal niet van plan op te stappen.

Damien Abad

Rode reus slaat eigen vrouw: laatste rel in Franse politiek

De paradox van de Franse verkiezingen