Ik lees in de gespecialiseerde pers, vroeger was dat Dag Allemaal en Story, nu is dat De Morgen en De Dubbele Standaard, dat het televisieprogramma De Slimste Mens stilaan zijn einde nadert.

Dat programma heb ik twintig jaar geleden, toen het nog een Quiz was en door het brein achter het format, Bruno Wyndaele, werd gepresenteerd ooit voor de eerste keer gewonnen. Overigens had Wyndaele het concept eerst in zijn radioprogramma op Radio 1 als een rubriek uitgeprobeerd. Die echte eerste Slimste Mens ter Wereld, waren er eigenlijk twee: toenmalig VRT-journalist Siegfried Bracke en de betreurde Frans ‘Sus’ Verleyen. Het was in de tijd dat een hoofdredacteur van Knack nog over een zeker soortelijk gewicht mocht beschikken.

Nederland

Maar laat ik u twintig jaar terug mee in de tijd nemen en u een blik achter de schermen gunnen van zo’n tv programma. Het programma was toen nog een echte quiz en niet de ‘HT&D Voor Lifestyle Links’ dat het nu is, met Erik Van Looy in de rol van Walter Capiau en Daphne Agten als Jacky Lafon.

Toen ik zeven keer op rij had gewonnen, kwam Wouter me na de opnames vragen of ik me de volgende keer wilde laten verliezen

Het werd toen uitgezonden door VRT en gemaakt door het productiehuis Woestijnvis van Wouter Vandenhaute. Woestijnvis heeft Bruno Wyndaele overigens voor zover ik weet niet vergoed voor het gebruik van zijn succesvolle format, dat later ook aan Nederland werd verkocht. Wyndaele startte zijn eigen productiehuis, De Filistijnen, en dat viel niet in goede aarde bij Woestijnvis. Daardoor ontstond er een zekere wrijving.

Maar bon, ik zat dus zelf in de eerste reeks van de quiz en bleef tot ieders verbazing, en niet in het minst de mijne, elke ronde winnen. Maar dat stond niet in de planning, want toen ik zeven keer op rij had gewonnen, kwam Wouter me na de opnames vragen of ik me de volgende keer wilde laten verliezen. Ze hadden namelijk nog een hele lijst van kandidaten die ze er liever in hadden dan mij. Maar opzettelijk verliezen was mijn eer te na en dus weigerde ik dat. Maar bij de volgende opnames merkte ik dat de redactie de vragen almaar moeilijker maakte voor mij en gemakkelijker voor mijn tegenkandidaten.

Stripverhalen

Tijdens de finaleweek werd ik geïnterviewd door Het Nieuwsblad. De journalist vroeg me wat mijn zwakke punten waren, dingen waar ik echt niks van wist. Op dat moment was dat eerlijk gezegd het sportnieuws en heel concreet het wielrennen. Ik wist dat er bij de redactie van Woestijnvis veel koersliefhebbers zaten, niet in het minst Wouter Vandenhaute zelf, en loog dus tactisch tegen de Nieuwsbladjournalist dat ik werkelijk niets van stripverhalen kende en dat dat mijn zwakste punt was.

In werkelijkheid was ik een stripfreak sinds mijn veertiende en had ik op mijn zestiende een eigen striptijdschrift gestart. En ja hoor: die week kreeg ik enkele vragen over striptekenaars voorgeschoteld en kreeg Wouter dus niet de winnaar die hij wilde.

Iemand vroeg me ooit of sommige deelnemers dan niet de vragen en antwoorden op voorhand kregen, maar dat gebeurt bij mijn weten niet

Hoe vragen ‘gestoken’ kunnen worden, zag je een jaar later heel duidelijk toen mijn collega Bert Kruismans maar bleef winnen en ze hém er uit wilden. Op een bepaald moment zat hij tegenover Goedele Liekens en kreeg hij foto’s te zien van een reeks Afrikaanse presidenten, waar hij de namen moest van raden. Een harde dobber, maar Bert haalde het met vlag en wimpel.

In mijn fantasie zag ik achter de schermen Wouter Vandenhaute zich al de haren uit het hoofd rukken. Goedele kreeg plaatjes te zien van Disney-figuren en moest daar hun namen bij plakken, stijl: ‘Dat is Donald Duck, dat is Mickey Mouse en dat is Sneeuwwitje’.

Spanning

Iemand vroeg me ooit of sommige deelnemers dan niet de vragen en antwoorden op voorhand kregen, maar dat gebeurt bij mijn weten niet. Daar is ook een goede reden voor: tv-makers willen liefst emotie zien en daarom moet er toch ook nog spanning zijn bij de deelnemers en vervolgens een zichtbare ontlading van die spanning. Zoiets kan je niet scripten .

Zo, ik hoop dat ik uw tv-avond niet heb vergald met deze informatie. Geniet toch maar van de grappen van de jury. Die zijn begrijpelijkerwijze wel degelijk gescript, want elke improvisatie moet goed voorbereid zijn.

Daphne Agten

Achter de schermen van De Slimste Mens