Erdogan dreigt er niet enkel mee om de Hagia Sofia opnieuw om te vormen tot moskee, hij zet ook actief buitenlandse christelijke pastorale werkers uit. In de afgelopen anderhalf jaar zijn al circa vijftig protestantse werkers door Turkije het land uitgezet. Zij krijgen geen visum of verblijfsvergunning meer van de Turkse migratiedienst, melden Deutsche Welle (DW) en World Watch Monitor.

Subasigüller

Begin juni kreeg Joy Anna Crow Subasigüller, getrouwd met een Turkse predikant in Ankara en moeder van drie kinderen, te horen dat zij terug moet naar de Verenigde Staten.

De Amerikaanse vrouw is in 2013 getrouwd met de Turkse protestantse voorganger Lütfü Subasigüller. Hun drie kinderen zijn, net als hun vader, Turks staatsburger. Geheel onverwacht liet de Turkse migratiedienst op 5 juni weten dat de moeder zich op uitzetting moest voorbereiden.

Aan DW vertelde Joy Subasigüller ‘Deze beslissing maakt me erg verdrietig – ik houd van Turkije en het Turkse volk. Ik woon hier al tien jaar, het waren de beste jaren van mijn leven.’ Het echtpaar bestrijdt dat Joy een veiligheidsdreiging zou kunnen vormen voor de staat Turkije, wat de reden lijkt te zijn voor haar deportatie. Al werd er door de Turkse overheid nooit echt een reden opgegeven. Ze is een thuiswerkende moeder met drie kinderen, van wie de jongste nog borstvoeding krijgt.

Niet de eerste

Het uitzetten van christelijke zendelingen door Turkije is een actieve politiek sinds de mislukte staatsgreep in 2016 tegen president Recep Erdogan. Dit jaar zouden al 16 christelijke zendelingen het land hebben moeten verlaten.

In 2018 leidde de Turkse uitzettingspolitiek tot een diplomatieke crisis met de Verenigde Staten. De regering van Trump zette zich toen actief in om Andrew Brunson vrij te krijgen. Die Amerikaanse voorganger was al twintig jaar in Turkije actief. Hij werd door het regime beschuldigd van spionage en opgesloten. Na zijn vrijlating in 2019 moest Brunson het land verlaten en voerde Turkije de druk op buitenlandse zendelingen nog op.

Geen christelijke zendelingen in Turkije

Een greep uit enkele getuigenissen laat zien hoe het werkt. De Canadese zendeling David Byle mocht niet meer terugkeren naar Istanbul. Hij woont nu met zijn gezin in Duitsland. In september 2019 kreeg de 58-jarige Hans-Jurgen Louven geen verlenging van zijn verblijfsvergunning. Hij woonde al twintig jaar in Turkije en moest het land binnen tien dagen verlaten.

Op 24 juni stond de Amerikaanse dominee Zach Balon op het punt met zijn gezin vanaf de luchthaven van Istanbul te vliegen, toen hem werd verteld dat hij Turkije niet meer zou mogen binnenkomen. Balon besloot niet te reizen en ging in beroep tegen de beslissing.

Haatdragende taal van de regering

De Vereniging van Protestantse Kerken zei in haar rapport over 2018 dat de publieke haatdragende taal tegen de kleine christelijke gemeenschap in Turkije is toegenomen sinds de zaak Brunson. ‘Er was een korte onderbreking als gevolg van de Covid-19-virusuitbraak, maar de uitzettingen zijn nu opnieuw begonnen’, zegt Timur Topuz, voorzitter van de Istanbul Protestant Church Foundation, in een interview met de Turkse nieuwssite Bianet.

‘We worden geconfronteerd met een systematische druk op protestantse kerken’, stelt Topuz. Volgens de Turkse wet is het de christelijke gemeenschap – net als bij andere religieuze gemeenschappen – niet toegestaan om hun eigen religieuze leiders binnen het onderwijssysteem op te leiden. Zij zijn aangewezen op buitenlandse stagiairs en predikanten die Turkse kerken willen dienen. ‘Door te eisen dat voorgangers een voorlopige inreisvergunning moeten hebben, proberen de autoriteiten de kerken van voorgangers te beroven.’

Turkse parlement

Ondertussen is de kwestie aan de orde gesteld in het Turkse parlement, meldt DW. Oppositie-parlementslid Tuma Celik, van de linkse HDP, noemde de deportatiebevelen een schending van de godsdienstvrijheid in Turkije. Hij eiste opheldering over het aantal uitzettingen, over het aantal christelijke predikanten dat is verdreven en op grond waarvan.

In het islamitische Turkije (83 miljoen inwoners) wonen naar schatting 175.000 christenen. Het land staat op de 36^e plaats op de Ranglijst Christenvervolging van Open Doors.

David Byle

Turkije zet christelijke buitenlanders land uit