Luc Pauwels zet zijn interview met Claude Chollet voort, de voorzitter van het Observatorium voor de Journalistiek (OJIM) in Frankrijk. Hij heeft Europese plannen die ook Vlaanderen en Nederland omvatten. Want ook hier lijdt de journalistiek vaak onder links-liberale eenzijdigheid en wordt er ijverig geselecteerd ‘wat goed is voor ons’, wat we mogen weten en wat liever niet. Moet je tegen Doorbraak-lezers zeggen.

Hoe rekruteren jullie medewerkers?

‘Alleen via het bestaande netwerk. De ene redacteur brengt de andere aan. Soms bieden lezers zichzelf aan. Ik ontmoet ze altijd minstens één keer, dan wisselen we gegevens en ontwerpen uit met de gebruikelijke elektronische middelen. We hebben hoegenaamd geen moeite met het vinden van nieuwe medewerkers. Deelnemen aan het Observatorium is een uitstekende oefening voor journalisten in opleiding en stelt hen in staat om een beetje geld te verdienen: een positief ecosysteem.’

Op onze eigen, weloverwogen en discrete manier

Wat zijn jullie onthullingen die de meeste ophef hebben gemaakt?

‘Ik denk dat onze portretten, die het meest gelezen deel van de site zijn, een echte impact hebben. Ik zal twee voorbeelden nemen. De journalist die rechts en extreemrechts volgde in het dagblad Le Monde was een karikaturale militant, goed bekend in zgn. antifa-kringen en ook vriend aan huis in anarchistische, trotskistische en soortgelijke kringen. Na grondig onderzoek hebben we zijn portret gepubliceerd. Zijn slordige omgang met de feiten kwam aan het licht. Hij werd toen overgeplaatst naar de sportafdeling en volgt nu extreemlinks in dezelfde krant, wat zeker beter bij zijn profiel past.’

‘In Le Figaro stond de lokale correspondent in Rome zeer onprofessioneel vijandig tegenover Matteo Salvini, La Lega, de Fratelli d’Italia en in het algemeen tegen de Italiaanse rechts-conservatieve politieke bewegingen. We analyseerden zorgvuldig twee van zijn artikelen en hij verdween meteen van de radar, zonder dat wij ooit enig contact hadden met zijn redactie of zijn werkgever. In beide gevallen denken we dat ons werk er iets mee te maken had. Vooral omdat we dat op onze eigen, weloverwogen en discrete manier hebben verricht.’

En welke publicaties gaven jullie de meeste voldoening?

‘We hadden het over onderzoeksjournalistiek. We hebben daartoe een bescheiden bijdrage geleverd met onze OJIM-brochures, de eerste twee gewijd aan een paar typisch Franse journalistieke zaken, de derde aan het neofeminisme op internet, de volgende over een censuurorgaan van de Franse regering en over een Frans-Israëlische mediamagnaat.’

‘Maar ons beste onderzoek blijft dat van 2018 over de Amerikaanse invloed in de media op de Balkan. Het hoofdpersonage is de Amerikaanse oud-generaal David Petraeus, voormalig nummer twee van de bombardementen op Belgrado en gewezen topman van de CIA. Met de hulp van het KKR-investeringsfonds bracht hij een miljard dollar samen om media op te kopen in Servië, Kroatië, Bosnië en Slovenië. Een in het oog springende illustratie van Amerikaanse soft power, maar toch stevig onderbelicht in onze media.’

‘Dit onderzoek vertegenwoordigt zes maanden werk en een kostprijs van 6.000 euro, we konden het om eenvoudige financiële redenen niet herhalen over een ander onderwerp. De enquête is in verschillende talen vertaald. Uw lezers kunnen het in het Duits vinden op https://www.ojim.fr/ex-cia-chef-davis-petraeus-neuer-medienmagnat-in-osteuropa-die-ganze-affare/ of in het Engels op https://www.ojim.fr/david-petraeus-ex-cia-chief-new-media-mogul-in-eastern-europe-the-complete-investigation/. We zijn vast van plan ook een Nederlandse vertaling te publiceren. Meer daarover later.’

George Soros

Is het OJIM ooit verplicht geweest bepaalde gepubliceerde informatie te corrigeren of zelfs in te trekken?

‘Soms maken we puur feitelijke correcties. Ik kan er mij maar twee van enige betekenis herinneren. We hebben een portret gewijzigd omdat er een risico bestond op inbreuk op de privacywetgeving. We hebben slechts één portret verwijderd dat foutief en slecht opgesteld was, één op 230.’

Hebben de betrokkenen, de geportretteerden, nooit klacht ingediend?

‘We respecteren vanzelfsprekend het recht van antwoord. Op al die jaren kregen we er drie, die we publiceerden met onze commentaar. En melding luidde: “Jullie hebben vreselijke dingen geschreven, jullie krijgen te maken met mijn advocaat”. Na het uitwisselen van enkele mails, met onze advocaat in kopie, waarin we ons bereid verklaarden te luisteren en desgevallend specifieke elementen te wijzigen, indien daar reden toe was, plots niets meer. Niets.’

‘In bijna tien jaar hebben we in Frankrijk slechts één proces gehad. Met een voormalige handlanger van Dominique Strauss-Kahn nog wel, zijn voormalige chauffeur en lijfwacht, een zekere Ramzi Khiroun van Tunesisch/Algerijnse afkomst en houder van een Frans paspoort. Deze laatste had een schitterende carrière en werd nummer twee in de Lagardère-groep (Paris Match, Le Journal du Dimanche, Europe1, de Relay-winkels en de belastingvrije winkels op de luchthavens) met een wedde plus extra’s van € 2 miljoen per jaar.’

‘De Lagardère-groep zit in volle crisis door het grillige management van zijn voorzitter. In een artikel over dit onderwerp hadden we incidenteel en in twee regels gesproken over Ramzi Khiroun. Die werd de woordvoerder van de groep. We noemden hem “de man van het vuile werk van DSK wiens methoden dichter bij het milieu staan dan bij die van de École des Hautes Études Commerciales”. Hij klaagde ons niet aan voor laster, maar voor “openbare beledigingen”. Na drie jaar van verschillende procedures werd de klacht nietig verklaard wegens procedurefouten, begaan door zijn advocaat, die ook de advocaat is van de Lagardère-groep.’

‘We wonnen ook een rechtszaak in Hongarije via onze partnersite in Boedapest. Dit keer waren wij de eisers tegen een links-liberale site die onder meer werd gefinancierd door George Soros.’

Vrijheid van meningsuiting

Wat is uw relatie met de Conseil de déontologie journalistique et de médiation (Raad voor journalistieke ethiek en bemiddeling)? Zien ze het OJIM als ongewenste concurrentie of negeren ze jullie?

‘Deze zelfverklaarde, linkslastige en progressistische Raad heeft geen invloed en vertegenwoordigt slechts twee of drie mensen, gepensioneerden uit de nieuwswereld die hun draai niet vinden.’

Het schijnt dat het OJIM Frankrijk gaat verlaten en zich in de Verenigde Staten wil vestigen? Is dat waar? Zo ja, waarom?

‘Dat is wat te kort door de bocht. We hebben onze server naar de Verenigde Staten verplaatst om censuur in Frankrijk te vermijden. Maar we hebben geen plannen om in ballingschap te gaan aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Naar aanleiding van ironische artikelen over de LGBTQ+-lobby’s van Radio France, de publieke radio, zette deze organisatie ons Franse hostingbedrijf onder druk om ons van internet te verwijderen. Dat was een waarschuwing.’

‘Onze advocaat adviseerde ons om een host te zoeken in Rusland of in de Verenigde Staten. Met de dood in het hart hebben we om redenen van gemakkelijke communicatie voor de VS geopteerd. We vonden er een hostingbedrijf dat bekend staat om zijn respect voor de vrijheid van meningsuiting. Voor de rest blijft alles in Frankrijk.’

Welke toekomst zien jullie voor het Observatorium voor de Journalistiek?

‘Ideologisch pluralisme en vrijheid van meningsuiting staan in vele landen steeds meer onder druk. We hebben nog werk voor jaren, dat is zeker. Stilaan zie we de internetcensuur toenemen. Logischerwijze willen we ons publicatieprogramma van papieren brochures opvoeren en uitbreiden.’

‘Verder wil het OJIM de oprichting van gelijkaardige sites in Europa aanmoedigen. Dat is sinds 2018 goed gelukt in Hongarije. In Polen werken we aan een identiek project. Waarom niet in het Nederlandse taalgebied, concreet in Vlaanderen en Nederland? Dit is een oproep aan uw lezers. Ook in Vlaanderen en Nederland weten jullie te weinig over de journalisten die het nieuws brengen, selecteren en soms voorkauwen. We zijn ook op zoek naar buitenlandse correspondenten om ons netwerk te vervolledigen, dat momenteel alleen Duitsland, de Verenigde Staten, Hongarije, Polen en Spanje omvat.’

David Petraeus

‘Ook in Vlaanderen weten jullie te weinig over de journalisten die het nieuws brengen, selecteren en soms voorkauwen’