Hoe zou het nog zijn met Jeff Hoeyberghs, de man die nu anderhalf jaar geleden aan de Gentse Unief voor een KVHV-publiek de hilarische lezing ‘Onversneden’ gaf, en daarna in vervolging werd gesteld wegens seksistische uitspraken?

In februari nam ik zijn verdediging op in een Doorbraak-column, en wees erop dat een en ander zich niet toevallig afspeelde in de Vlaamse hoofdstad van de woke-ideologie, namelijk Gent. Hoeyberghs is tegen een goed georganiseerde poco-falanx aangelopen, maar dat schijnt hem alleen maar radicaler gemaakt te hebben.

‘Beerput van gestoord extremisme’

Analyse van Jeff: ‘Ik denk dat Gent een dokter nodig heeft. Dit is een beerput geworden van gestoord extremisme. En we gaan er met z’n allen iets moeten aan doen, want ze verzeiken op die manier het leven’.

Dat klopt. Tegelijk stelt zich de vraag: wat als er geen haan naar die ‘lezing’ had gekraaid? Dan was er ook geen heisa en geen plezier aan het verhaal. In diezelfde column verwees ik ook naar de ‘viezentist’ Louis-Paul Boon en het gedicht van Jantje en de pruimen: als vader het plukken niet zou verbieden, zouden die pruimen ook niet zo smakelijk ogen. In mijn nieuw boek Terug naar Malpertus, over humor en satire, meteen een vette knipoog naar het Vlaamse Reinaert-epos, diep ik dat idee van de verboden vrucht wat verder uit. Is censuur nuttig voor de kwaliteit van de vrije mening?

Guerrilla

Laten we wel wezen, bij ons wordt niemand vooralsnog naar de Goelag gestuurd omwille van een mening. We leven niet in Rusland of Noord-Korea. Bij ons is de censuur omfloerst, verpakt als fatsoensmoraal (nu ook in woke-versie), functionerend als uitsluitingslogica en zwijgcultuur van de media.

Af en toe loopt iemand toch eens tegen de juridische lamp. Eerlijk: ik hoop dat deze repressieve tentakels van het systeem niet te snel verdwijnen. De verboden vrucht smaakt des te sterker en door het opzoeken van de grenzen wordt dit een subtiel spel van kat en muis. Het publiek observeert, geeft commentaar, kiest partij.

Ik heb de ‘lezing’ van Hoeyberghs ingeschat als een parodische act, een straf staaltje comedy, waarbij vergeleken optredens als die van Philippe Geubels slappe kost zijn. Effectief, in deze schaduwoorlog tussen macht en ‘parler vrai’ is humor het grootste wapen. Het is een subtiele guerrilla-tactiek, zelf amuseer ik er me kostelijk mee.

Een koppel van krachten

De moraal en de poco-censuur zijn altijd bloedserieus, het zijn restanten van een soort staatsgodsdienst. Net daarom zit de kracht en de uitstraling van de overtreder in de ironie, de dubbele bodems, de karikatuur. Het zijn de smaakmakers en verleiders die door de lachprikkel het publiek voor zich winnen. De nar kan er zich zelfs een tijdje achter verschuilen (‘het is ‘maar’ satire’), doch gelukkig trapt het systeem daar niet helemaal in, anders zouden Hoeyberghs en gelijkaardige snoodaards eindigen als TV-komieken of doorsnee-‘opiniemakers’.

We moeten hier een belangrijke nuance aanbrengen in onze tirade tegen de betutteling en het deugdenken. Repressieve instituten als UNIA, het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, de universiteit, de wokeness, heel de door de overheid aangestuurde linkse poco-ideologie, en uiteraard het gerecht zelf, hebben wel degelijk hun nut. Het werkt als een koppel van krachten: vrije mening lokt censuur uit, en censuur weerom de provocatie. Voor elke verboden spotprent is er een cartoonist die hem tóch tekent, al doen er 99 collega’s in hun broek: het gaat om die ene. En om die ene leraar die de cartoon tóch voor de klas toont. Zij zijn de survivors in de jungle. Waar ook lieden met een kalasjnikov rondlopen.

Het uitgestreken serieux van de pocomoraal

Ja, ik hou van Els Keytsman, Ignaas Devisch, Joël De Ceulaer en Kristof Calvo, heel het uitgestreken serieux van de pocomoraal. Ze worden, als we het goed spelen, de droogkomieken op de scène, de aangevers die de verboden grap nog grappiger maken. Hoe groter hun verontwaardiging, des te meer gewicht krijgt de dissidentie.

Allerlei hardnekkige Tourette-fenomenen zoals ‘t Scheldt, Jef Hoeyberghs, Charlie Hebdo, of de Franse komiek Dieudonné Mbala Mbala, wijzen op een overlevingsmodus van de rebellerende taal net dankzij en tegen de politieke correctheid en haar institutionele verlengstukken. Neem deze beteugeling weg, en Jantje zal geen pruimen meer zien hangen. Strenge schoolregimes brengen stoute schrijvers voort, zie het geval Boon.

Woker dan woke

facebook2-750x375 Conclusie: als er geen wokes waren, geen opgeheven vingertjes, geen media die feiten wegmoffelen of figuren doodzwijgen, dan zaten we met een serieus probleem. We zouden dan in een toestand belanden van wat de filosoof Herbert Marcuse ‘repressieve tolerantie’ noemt, alles-mag-en-alles-kan, omdat niets er nog toe doet. Dat was bijna het geval in de sociale media, gelukkig hebben Facebook en Twitter de censuur heruitgevonden.

Zeker in die sociale media wordt er al te veel geëmmerd over ‘censuur’, er is teveel slachtoffergedrag en underdogpraat (‘help ik ben geblokkeerd!’), terwijl mijn devies is: wees slim en stout, overtreed of omzeil de censuur. Facebook en Twitter gedragen zich van langsom meer als een gedachtenpolitie, maar net daardoor moeten gebruikers slim en sluw worden.

Parodiëring is bijvoorbeeld een machtig instrument: in plaats van nog maar eens voor Zwarte Piet op te komen, word eens woker dan woke en lanceer de stelling dat witte toiletten, die overal ter wereld staan, moeten verbannen worden wegens kolonialistisch. Of witte tandpasta, of de zwarte asfalt die we aan flarden rijden. En ja, u moet het dan wel ménen. Dat schept verwarring bij de wokes zelf, en hilariteit aan de andere kant. De censors weten het dan even niet meer.

Natuurlijke selectie

Het is zoals in de natuur: vijanden zijn onze grootste vrienden. Ze brengen een natuurlijke selectie teweeg, dwingen tot aanpassingsstrategieën en houden ons genetisch materiaal scherp. De censuurloze samenleving maakt ons week, zwak en dom. De sterksten en de slimsten zullen weerstaan. De klagende schapenmeute zal de repressie ondergaan, en dat is goed, want er wordt echt teveel gemekkerd op de sociale media door laffe, dikwijls anonieme onbenullen die vanachter hun pc niets te riskeren hebben.

De vrijheid is ons streefdoel en tegelijk de grootste valstrik, daarom hebben we tegenkrachten nodig die de horizon steeds doen opschuiven. Racisme en seksisme, antisemitisme, discriminatie en xenofobie, vormen de verbodstekens waarmee vrije geesten aan de slag kunnen. Koester deze obstakels. Oorlog is de vader van alle dingen, zei de Griekse wijsgeer Herakleitos al. Elke geslaagde grap is een klein schandaal. Onversneden, geen spijt, geen excuses.

Dieudonné Mbala Mbala

Is censuur nuttig voor de vrijheid van mening?