Het debat over de bodycams bij de politie ligt opnieuw op tafel na de rellen van de afgelopen weken. Deze kleine draagbare camera’s worden aan de uniformen van agenten bevestigd. Ze kunnen worden ingezet tijdens politie-interventies en nemen zowel beeld als geluid op. Moeten ze deel uitmaken van het standaarduniform van agenten? Er zijn voor-en tegenstanders. Willem Debeuckelaere, gewezen voorzitter van de privacycommissie en gewezen magistraat, en Dirk Lauwers, woordvoerder bij de politievakbond Sypol, leggen in deze podcast de voordelen uit en wat dit betekent voor de privacywetgeving.

Bodycams als waardevol instrument

Na het politiegeweld tijdens de arrestatie van George Floyd in de VS en het daaropvolgende debat over politiegeweld in België, komt ook de vraag naar bodycams weer op tafel. Lauwers benadrukt wel dat de werking van de politie in de VS niet mag vergeleken worden met die in België. ‘De aangeleerde technieken voor tijdens een arrestatie zijn bijvoorbeeld volledig anders,’ zegt Lauwers. De gebeurtenissen in de VS hebben wel een duidelijk effect op het vertrouwen in de politie. ‘Vroeger werden agenten steeds op hun woord geloofd, dat is nu minder vanzelfsprekend,’ aldus Lauwers. ‘Bodycams kunnen zeker een positief effect hebben op de geloofwaardigheid, aangezien dan de volledige interventie wordt gefilmd.’

Vandaag behoren bodycams nog niet tot de standaarduitrusting van agenten. Lokale politiezones kunnen wel zelf beslissen om hun agenten hiermee uit te rusten. Zowel Lauwers als Debeuckelaere zien een meerwaarde in het gebruik van bodycams. ‘Door de opnames kan er nagegaan worden hoe een interventie precies verliep.’ Debeuckelaere benadrukt wel dat deze opnames systematisch moeten worden gebruikt als bewijs. ‘In sommige zaken worden beeld- en geluidsopnames eerder selectief gebruikt. Dit mag niet het geval zijn wanneer bodycams worden ingezet.’

Bescherming van burgers en agenten

Bodycams kunnen zowel positief zijn voor agenten als voor burgers. Door hun acties op het terrein op camera vast te leggen, kan er worden nagegaan of agenten correct handelen. ‘Wanneer agenten weten dat hun interventies worden gefilmd zal dit de professionaliteit bij de politie alleen maar ten goede komen,’ aldus Debeuckelaere.

Ook de burgers kunnen voordeel halen uit het gebruik van bodycams. Lauwers en Debeuckelaere benadrukken dat burgers het recht hebben om de politie te filmen bij de interventies op openbaar terrein. ‘Wanneer burgers weten dat ze tijdens een interventie gefilmd worden, zullen ze in normale omstandigheden kalmer reageren. Ze behouden ook het recht om deze beelden zelf te bekijken.’ Debeuckelaere is zich er wel van bewust dat dit bij een kleine groep eerder als een rode lap op een stier kan werken, maar dit is slechts een minderheid.

Wat met de regelgeving?

Toch lijkt niet iedereen gewonnen voor het idee van bodycams. Verschillende politievakbonden en criminologen uiten vooral juridische bezwaren. Debeuckelaere weerlegt dat bodycams een inbreuk inhouden op de privacywetgeving aangezien iedereen het recht heeft om gebeurtenissen op het openbaar domein te filmen. ‘Wel is het belangrijk om rekening te houden met wat de bedoeling is van het maken van beelden en deze niet in te zetten om agenten of burgers in diskrediet te brengen.’

Ook het controleorgaan op de politionele informatie waarschuwt voor juridische moeilijkheden wat betreft de voorafgaande waarschuwing die agenten dienen te geven aan burgers wanneer ze hun bodycam aanzetten. ‘Dit zou opgelost kunnen worden door de regelgeving te vereenvoudigen en de verplichte waarschuwing te laten verdwijnen. Zo is iedereen op de hoogte dat er telkens een kans bestaat dat de interventie wordt gefilmd,’ aldus Debeuckelaere.

Beluister ook onze andere podcasts:

Dirk Lauwers

Debeuckelaere en Lauwers: ‘Bodycams kunnen een meerwaarde zijn’