Ik ben enkele dagen in de States op bezoek bij mijn zus Nathalie. Ze is sinds kort adjunct-directeur van de Wereldbank geworden en woont opnieuw in Washington DC. Ik ben hier dus voor een privéreis. Toch combineer ik het met enkele meer politieke zaken zoals een informeel diner met onze ambassadeur in de VS, de uiterst charmante Dirk Wouters, vanavond, een bezoek aan de Wereldbank en uiteraard het volgen van de Amerikaanse verkiezingen — een persoonlijke traditie. De Midterms vinden morgen plaats. ‘Midterms’ omdat we in het midden van de termijn van de president zitten. Het hele Huis van Afgevaardigden wordt vernieuwd, evenals een derde van de Senaat en een hele reeks gouverneurs en lokale politici. Belangrijke dag voor Amerika dus.

Hoe staan de zaken ervoor?

1/ Op dit moment hebben de Republikeinen (‘conservatief’, de GOP, Grand Old Party genaamd, kleur: rood, mascotte: olifant) de meerderheid in Huis en Senaat. Ook president Trump is lid van de GOP.

2/ De peilingen gaven een duidelijke meerderheid voor de Democratische partij (‘progressief’, kleur: blauw, mascotte: ezel) maar dit is de laatste maanden minder duidelijk geworden. Ze hebben wel nog steeds meer ‘zekere zetels’ (zetels waarover geen electorale twijfel bestaat). Amerika kent een meerderheidsverkiezingsstelsel. The winner takes it all.

3/ De campagne verloopt relatief rustig in vergelijking met de presidentsverkiezingen. De opkomst is traditioneel veel lager dan bij presidentsverkiezingen. Zelfs lager dan 40%. Dit speelt in het voordeel van de Republikeinen. Democratische, linkse kiezers haken immers sneller af. Maar, ditmaal verwachten analisten een veel hogere opkomst wegens de woede en frustratie ter linkerzijde over president Trump. Alle Trumphaters die enige nationale bekendheid genieten (en dat zijn er veel, onder andere zowat 95% van Hollywood) grijpen de laatste weken dan ook elke minuut airplay aan om op te roepen om te gaan stemmen.

4/ De Republikeinen hebben er enkele goede weken opzitten. Zo zijn de aantijgingen van vermeend seksueel geweld van de conservatieve kandidaat-opperrechter Kavanaugh (van 30 jaar geleden) als een boemerang in het blauwe gezicht ontploft. De Amerikanen kozen duidelijk kant voor de opperrechter en zijn gezin en hij werd ingezworen. De overgretige en bloeddorstige manier waarop enkele democratische parlementsleden de opperrechter aanpakten, is slecht gevallen bij de gemiddelde Amerikaan. Daarnaast doet de economie het geweldig, stijgen de gemiddelde lonen en is er recent een geweldig jobrapport gepubliceerd. De werkgelegenheid scoort skyhigh, ook in alle zogenaamde minderheidsgroepen (African-American, Latino…). De Democraten zetten van hun kant heel sterk in op gezondheidszorg.

5/ President Trump doet er alles aan om de verkiezingen te nationaliseren. Hij wil er een referendum ‘voor of tegen Trump’ van maken. Hij smijt zich volledig in de campagne (ook al staat hij op geen enkele stembrief), vliegt het hele land door en houdt zijn befaamde MAGA (Make America Great Again)-rally’s, zelfs tot drie (!) per dag de laatste dagen. Propvolle stadions vol fans met typische Amerikaanse symbolen. All American. Opmerkelijk is dat Trump enorm de klemtoon legt op migratie en veiligheid en minder op zijn fantastische jobrapport. Hij heeft het aldoor over zijn muur die hij aan het bouwen is tussen Mexico en Amerika (‘This wall is gone be great’) en over de gevreesde migrantenkaravaan die onderweg is van Centraal-Amerika naar de States. Enkele duizenden migranten op tocht. De vergelijking met de migrantenkaravaan doorheen de Balkan tijdens het hoogtepunt van de migratiecrisis in 2015 kan niet treffender zijn. Alleen geen ‘Wir Schaffen das’ ditmaal, wel tot 15.000 militairen om ze manu militari tegen te houden.

6/ De Democraten hebben geen echte nationale kopstukken buiten Barack Obama. Ze hebben hem dan ook gevraagd zich vol in de campagne te smijten. Wat hij met verve doet. Hillary Clinton is zo goed als onzichtbaar, maar dat is net de bedoeling van de Democraten, vermoed ik. Ook de erg linkse Bernie Sanders smijt zich volledig. De Louis Tobback van Amerika.

Wie gaat er winnen?

Ik denk dat de Senaat in Republikeinse handen zal blijven, het Huis (van Volksvertegenwoordigers) is onzeker. Het nationaliseren van verkiezingen helpt eerder de Republikeinen, maar de lokale kandidaten en thema’s zijn ook erg stembepalend. Too close to call.

Opvallend is alvast dat mocht je de Europese berichtgeving over het presidentschap van Donald J. Trump geloven, de Republikeinen onmogelijk meer dan 20% zouden kunnen behalen. Veel Europese berichtgeving over de Amerikaanse politiek en het actuele presidentschap is zodanig bevooroordeeld en pijnlijk ongefundeerd en ongenuanceerd. Wat het morgen ook moge worden, de grootste verliezers zijn de Europese media. (Gelukkig zijn er uitzonderingen.)

Ik geef jullie mijn analyse van de Midterms woensdag mee. Tot dan!

Dirk Wouters

Theo Francken over de Midterms in States