Dmitrii Bliznyk is een ICT’er uit Jekaterinenburg. De 27-jarige ondernemer hield meerdere eenmansprotesten tegen de oorlog die telkens door de politie werden beëindigd. In een gesprek met Doorbraak vertelt hij over de motivatie voor zijn individuele protest, de Russische samenleving en zijn militaire diensttijd.

Wat is het doel van uw protestacties?

‘Ik wil dat er zoveel mogelijk aandacht is van de kant van de media, zodat mensen weten dat de oorlog slecht is. Ik wil ze laten zien dat zulke zaken niet ondersteund moeten worden. Ik doe het ook voor mezelf, voor mijn eigen geweten. Of het zal helpen? Ik denk het niet. Daarvoor zouden er veel meer zoals ik moeten zijn. Het voordeel van eenmansacties is dat het nog min of meer volgens de wet gaat. Ik wilde me een tijd geleden aansluiten bij een niet gesanctioneerd protest tegen de mobilisatie. Ik had een plakkaat onder mijn jas, maar haalde het niet eens tevoorschijn. Ik zag al van verre dat iedereen werd afgeranseld, in de boeien geslagen en afgevoerd. Dat had echt geen zin.’

Bij de recente bezetting van het vliegveld van Machatsjkala zagen we dat om zogenaamde religieuze redenen een enorme menigte bereid was tot woedende spontane protesten. Tegen de oorlog gaat nauwelijks nog iemand de straat op. Waarom?

‘Dat komt door de propaganda hier. De meerderheid van de mensen gelooft erin en denkt dat de oorlog gerechtvaardigd is.’

Heeft de politie al eens gedreigd u naar het front te sturen?

‘De allereerste keer. Toen kwam er iemand van een rekruteringscentrum naar het politiebureau. Hij schreef ter plaatse een oproep met een afspraak om op te helderen of ik voor frontdienst in aanmerking zou komen. Ik ben er niet naartoe gegaan. Daarvoor kreeg ik een boete die niet al te hoog was.’

En dat was alles?

‘Ja, ik huurde voor de zekerheid een ander appartement waar ik me liet registreren. Maar verder heb ik er niets meer over gehoord.’

Waarom gaan mannen die worden opgeroepen dan überhaupt naar die rekruteringscentra?

‘Een tekort aan educatie, denk ik. Ik hoorde van een kennis dat haar vriend een oproep voor militaire dienst in zijn brievenbus had gevonden. Hij gaf er gehoor aan en ondertekende daarmee zijn eigen doodvonnis. Oproepen die gewoon in de brievenbus worden gegooid, hebben geen enkele juridische geldigheid. Zoiets moet persoonlijk worden overhandigd. En de geadresseerde moet een handtekening voor ontvangst zetten.’

Hoe is de reactie van de agenten als u wordt opgepakt?

‘Persoonlijk ben ik nog nooit geslagen. Maar uiteraard wordt er vaak fysiek geweld gebruikt. Als agenten op me afkomen, vraag ik altijd op basis van welke wet ik er niet mag staan. Een eenmansprotest is namelijk toegestaan. Ze moeten me toch afvoeren, dus stel ik me niet te weer. Ik loop rustig mee. Er zijn er die hardnekkig blijven en niet meegaan, dan wordt er natuurlijk grof geweld gebruikt.’

Hoe reageren omstanders?

‘Als de politie er nog niet is, meestal positief. Dan zeggen ze: “Wij zijn ook tegen de oorlog, bedankt voor uw actie. Ik zou het zelf ook willen doen, maar ik ben bang.” Soms zijn er agressieve reacties. Die mensen zeggen: “Poetin is de beste. We moeten ze daar allemaal vermoorden.”’

Is de Russische samenleving veranderd in vergelijking met tien jaar geleden?

‘Zoals ik het zie, is er niets wezenlijks veranderd. Het is nog steeds ieder voor zich. De jeugd is misschien een beetje anders.’

In positieve of negatieve zin?

‘Ze kennen geen echte waarden meer. Wij waren nog geïnteresseerd in culturele dingen.’

U heeft een Oekraïense achternaam. Heeft u familieleden in Oekraïne?

‘Nee, we zijn al vele generaties in Rusland. Ik heb daar geen familieleden.’

Is het in Rusland nog mogelijk waarheidsgetrouwe berichtgeving over de oorlog te bekijken?

‘Nee, dat is feitelijk onmogelijk. Er zijn wel Telegram-kanalen, die van onze kant en die van hen. Maar ook daar wordt gelogen. Net als bij ons.’

Maar toch begreep u dat de Russische regering niet in haar recht stond bij de inval.

‘Natuurlijk. Zelfs als er een kern van waarheid in de redenering van de overheid zou zitten… De inwoners van Donetsk en Loegansk zouden slecht worden behandeld door Kiev. Oké, die twee steden zijn nu overgegaan naar Rusland. Maar waarom die invasie? Waarom nog verder het buurland ingaan? Wat voor zin had dat?’

Ik heb me door inwoners van Donetsk en Loegansk laten vertellen dat ook Moskou niet garant staat voor een goede behandeling…

‘Ja, oké. Maar het probleem voor ons is ook dat er door de mobilisatie doodnormale Russische burgers werden betrokken bij militaire handelingen. Ze sturen mensen die een jaar militaire dienst achter de rug hebben. Die zijn sowieso tot niets in staat, ze zijn kanonnenvoer.’

Hoe was uw eigen militaire dienst?

‘Ik heb zelf maar een halfjaar in dienst gezeten. Ik wilde toen al niet doen wat ze van me eisten. Daar hadden ze op een gegeven moment genoeg van.’

Lieten ze u gewoon lopen?

‘Ze stopten me in een militair hospitaal om gefingeerde redenen. Daarna kon ik naar huis.’

Heeft u daarvoor geld moeten betalen?

‘Nee, ze hadden gewoon genoeg van me.’

En dus is er na militaire dienst niemand voorbereid om de oorlog in te gaan?

‘Ik zat bij een eenheid in Kaliningrad. Daar moesten we heel veel schieten, maar gewoon lukraak, munitie verspillen. Het maakte geen bal uit of het raak was of niet. Niemand werd echt opgeleid. Maar wij schoten tenminste. Dienstplichtigen van andere eenheden krijgen een heel jaar lang geen enkel wapen in handen. Ze bouwden aan een of andere onzin of waren aan het lanterfanten.’

Was er een strenge militaire tucht?

‘Nee, eigenlijk niet. Iedereen zat gewoon zijn tijd uit.’

Dmitrii Bliznyk

Dmitrii Bliznyk: ‘Na militaire dienst is iedereen kanonnenvoer’