De inwoners van de Canadese provincie Québec trokken maandag naar de stembus om hun provinciaal parlement te verkiezen. Deze overwegend Franstalige provincie in de Canadese confederatie ligt al langer overhoop met het beleid vanuit Ottawa. Inderdaad, de nationale coalitie is een liberaal minderheidskabinet, onder leiding van de liberaal Trudeau, met oppositiesteun vanwege de sociaaldemocratische NDP.

De grote winnaar van deze verkiezing is de regerende ‘Coalition d’Avenir de Québec’ (CAQ), een centrumrechtse nationalistische partij, die op zijn minst een volledige confederatie wil creëren binnen het Canadees politiek institutioneel stelsel. In totaal deden er 22 partijen mee aan deze provinciale verkiezing. De ‘PAPE’ (Parti Accès Propriété et Equité) eindigde als laatste met 86 stemmen. Er kwamen 4,1 van de 6,3 miljoen kiezers opdagen en dat geeft een turn-out van 66,5%. Ook Québec stemt in een kiesdistrictensysteem, wat dus inhoudt dat de kandidaat met het hoogst aantal stemmen de zetel binnen haalt voor zijn partij. De CAQ behaalt 41% van de stemmen (plus 4% in vergelijking met de uitslag van 2018 ) en dat levert 90 zetels op (plus 16). Hier ziet men ook het gevolg van dit kiessysteem. Men behaalt 41% van de stemmen en 71% van de zetels.

Minister-president François Legault kan rustig verder besturen en heeft zelfs een tweederde meerderheid in het parlement in Québec-Ville. In percentages volgt dan ‘Québec solidaire’ of de NDP-versie van deze provincie met Gabriel Dubois als leider. Deze sociaaldemocratische partij behaalt 15% (min 2%) en 11 zetels (plus 1). Dan volgt de ‘Parti libéral’ met Dominique Anglade: 14% (min 10%) en 21 zetels (min 10). De linkse ‘Parti Québécois’, met Pierre Plamondon, is goed voor 14% van de stemmen (min 2%), doch behaalt maar 3 zetels (min 4). De ‘Parti conservateur’ met Eric Duhaime is het grootste slachtoffer van het bestaande kiesstelsel. Inderdaad, deze partij behaalt 13% der stemmen maar geen enkele zetel. Ondanks alle milieu- en klimaatthema’s behaalt de ‘Parti vert’ slechts 0,7% bij de stemmende inwoners van deze provincie.

Bestuur

Na deze stembusslag in de tweede Canadese provincie bestuurt de liberale partij alleen de provincie New Foundland & Labrador alsook het Yukon territorium. De twee andere territoriums in het noorden worden in consensus door de partijen bestuurd. De ‘National Democratic Party’ (de sociaaldemocraten) besturen de rijke provincie British Columbia. Het Franstalige CAQ blijft aan de regeringszetels zitten in de hoofdstad Québec-Ville. Maar de conservatieven besturen in liefst zeven provincies alleen: Alberta, Manitoba, New-Brunswick, Nova Scotia, Ontario, Prince Edward Island en Saskatchawan.

Met andere woorden: op de bijeenkomsten van het federale- en provinciale niveau heeft Justin Trudeau geen greep. Gezien het bestaan van de vele heterogene bevoegdheden zijn deze bijeenkomsten een maat voor niets. Daarom rijdt Canada al jaren rond in een geblokkeerd politiek systeem. Ook politioneel kan de nationale regering niet veel doen in Québec. Want de provincies Ontario, New Foundland & Labrador alsook Québec zijn de enige drie met een eigen politiedienst. In de rest van Canada is de federale ‘Royal Canadian Mounted Police/Gendarmerie Royale du Canada’ bevoegd.

Ook voor de liberale leider Justin Trudeau, die in Montréal woont, is deze uitslag geen succes te noemen. Zijn eigen partij verliest 10% en levert ook 10 zetels in. Ongetwijfeld zijn de inwoners van Quèbec niet tevreden met het beleid van de liberale minderheidsregering. Maar een belangrijk deel van de liberale achterban is ook niet opgetogen over het Ottawa-akkoord tussen de liberalen en de NDP. Deze laatste partij is voor veel liberalen te links. Ook de sociaaldemocraten doen het slecht in deze stembusslag. Kortom, Québec is politiek naar rechts gedraaid.

François Legault heeft als slogan ‘Continuons’ gebruikt in deze campagne. Dit was de kortste slogan en de meest duidelijke. Het electoraal resultaat staat hierboven beschreven. Het is ook de eerste keer dat Canada naar de stembus trekt onder het bewind van King Charles III. Zijn vertegenwoordiger in deze provincie is de ‘Lieutenant Gouverneur’ en dat is sinds 2015 François Doyon. Deze man heeft alleen nog wat symbolische bevoegdheden in deze provincie. Hij kan alleen vragen aan zijn voornaamgenoot om een regering te vormen, waar de pater familias van de Windsors dan zijn goedkeuring aan moet geven. Binnenkort gaat het nieuwe Britse koningspaar Canada bezoeken. Benieuwd of Charles en Camilla hun agenda vrijhouden voor een stop te Québec.

Dominique Anglade

Quèbec heeft gestemd en draait naar rechts