De maatschappelijke kracht van het voetbal. Laten we daar eens een spreekwoordelijk balletje over opgooien. Kan voetbal de wereld redden? Ik schreef dit boek van bijna vijfhonderd pagina’s meer dan vijftien jaar geleden. De Nederlandse voetbalbond KNVB toonde interesse en nodigde me uit om met hen de publicatie Voetbal heeft meer dan twee doelen te voltooien.

Ik werd de volgende zeven jaar de ‘internationale adviseur’ van de Stichting Meer dan Voetbal, die de maatschappelijke activiteiten van de Nederlandse voetbalclubs groepeerde. Dat bracht me op het spoor van onder meer het boeiende verhaal dat de Deutscher Fussball-Bund (DFB) ter zake schreef. En mijn welgemeende excuses aan mijn Nederlandse vrienden, maar Duitsland is ‘Weltmeister’ op gebied van het sociale voetbalengagement.

DFB als ‘Weltmeister’ sociaal voetbalengagement

Dat heeft een reden. De DFB heeft het in zijn statuten vastgelegd, gebeiteld als ware het stenen tafelen: das soziale Engagement! Daarmee is de DFB de enige voetbalbond ter wereld die zichzelf drie kerntaken heeft toegedicht. De twee klassieke vallen simpel te omschrijven: het in goede banen leiden van de organisatie van zowel het professionele als het amateurvoetbal. En dat is het.

De DFB verrijkte haar werking echter met een derde element. We herhalen het nog even: ‘das soziale Engagement’ of het ‘maatschappelijke engagement’. Inderdaad, dat staat dus gewoon als derde pijler in de beginselverklaring van de grootste sportbond van de planeet. Dat gebeurde rond 1990 en sindsdien evolueerde de DFB tot het sterkste ‘sociale voetbalkenniscentrum’ ter wereld. En wordt er bijzonder ernstig ingezet, ten eerste, op ‘voetbal als doel op zichzelf’. Begrijpelijk, want wie het ooit gespeeld heeft, ervaart de ‘aha-erlebnis’, de ‘emotie’ en de ‘fun’ die ermee gepaard gaat. Voetbal is op wereldschaal de meest onderling ‘gedeelde’ menselijke daad, met uitzondering van seksuele bedrijvigheid.

Voetbalprijs voor vrijheid en menselijkheid

En wordt er bijzonder ernstig ingezet, ten tweede, op ‘voetbal als middel’, ter versterking van de emancipatie. Zo reikt de DFB sinds 2005 de ‘Julius Hirsch Preis’ uit. En eert daarmee personen en organisaties die ‘zich op een bijzondere wijze inzetten voor vrijheid, tolerantie en menselijkheid’.

Waarom herdenkt men Julius Hirsch? Hij was de eerste speler met ‘Joodse achtergrond’ die voor de Mannschaft werd geselecteerd – en in 1913 in Antwerpen met 6-2 van de Rode Duivels verloor – en hij overleefde de holocaust niet. Hij stierf in mei 1945 in Auschwitz. De Julius Hirsch Preis van 2020 werd uitgereikt aan het project ‘Scoring for Girls’ van de HAWAR.help, de humanitaire organisatie van journaliste Düzen Tekkal. In het bijzonder lezenswaardige DFB-magazine Journal vertelt Düzen Tekkal over zichzelf en haar missie.

Vader nam haar op haar vierde verjaardag mee naar het parlement

Zij was een succesvolle televisiejournaliste bij RTL, waar men haar loofde als ‘reporter integratie’. De vader van Düzen immigreerde in de jaren 60 naar Duitsland. Hij vond een job in de bouw en kromde zich de rug als ‘vloerder’. Toen Düzen haar vierde verjaardag vierde, nam hij haar mee naar… het parlement van Niedersachsen. Hij vertelde haar over ‘het wonder van de democratie’. Hij vroeg haar later ook om ooit de geschiedenis van de Yezidi te boek te stellen. Van dit ‘vergeten volk’, dat meer dan vierduizend jaar het Sinjanggebergte in Noord-Irak bewoonde, stamde zij af.

Medialoopbaan én leven op het spel om genocide op Yezidi aan te klagen

In 2014 zette zij haar medialoopbaan op het spel. Ze waagde zelfs haar leven om de genocide op haar geloofsgenoten door Islamitische Staat in beeld te brengen. Nadien stichtte ze Hawar.help.

In Duitsland bevindt zich de grootste Yezidigemeenschap ter wereld. Ze bestaat uit meer dan 200 000 mensen. Duizenden van hen werden door het ‘Wir schaffen das’-beleid van bondskanselier Angela Merkel ontvangen toen ze op de vlucht sloegen voor de wreedaardige seks- en andere slavernijpraktijken van Islamitische Staat. Wie weigerde zich te bekeren tot de ‘islam’, werd vermoord. Vrouwen en kinderen werden mishandeld en ontvoerd.

Seksslavernij, foltering en moord

In 2014 viel voor Düzen Tekkal de puzzel samen, zo vertelt ze in Journal: ‘Mijn herkomst, de liefde voor mijn vader, mijn persoonlijk streven naar onafhankelijkheid en het droevige lot van de Yezidi. Ik ervoer de bittere noodzaak om mijn verhaal te schrijven. Zou ik de moed hebben om de handschoen op te nemen? Want dit zou mijn leven veranderen. Islamitische Staat heeft immers geprobeerd om de Yezidi door moord, seksuele slavernij, foltering en onmenselijke behandeling uit te roeien. Er zijn bijna tienduizend van onze vrouwen vermoord in zeer korte tijd. Vandaag leven nog steeds meer dan tweeduizend Yezidivrouwen in gevangenschap in Irak, Syrië, Saoedi-Arabië en Turkije. Ze worden op slavenmarkten verkocht.’ De documentaire van Tekkal kreeg de naam: Hawar. Een reis naar de genocide.

Scoring for Girls: Yezidimeisjes in de Mannschaft!

Met het voetbalproject ‘Scoring for girls’ steunt ze een vrouwencentrum in Irak en werkt ze met meisjes met een vluchtelingengeschiedenis in Berlijn en Keulen. Ook ‘autochtone’ Duitse meisjes die uit een sociaal zwakkere omgeving komen, worden uitgenodigd tot deelname. Ze heeft begrepen hoe de kracht van de bal werkt.

Daarover getuigt ze als volgt: ‘De bal is een hendel om zelfvertrouwen te kweken. Naast het voetballen bieden onze pedagogen ook naschoolsonderricht aan. Vanuit het motto eerst studeren, dan pas voetballen. Ik hoop dat ooit één van mijn Yezidimeisjes de Mannschaft zal halen. Zodra onze kreet om hulp door de Bundestag werd geaccepteerd en toen Angela Merkel mij samen met een overlevende van de IS-kampen inleidde, wist ik dat er iets zou veranderen.’

Steunt ook de KBVB het vergeten volk?

Düzen Tekkal werd buiten haar wil om de ‘kroniekschrijfster van een volkerenmoord’. Van de moord op het volk van haar ouders. Toen zij haar toespraak in het parlement hield, zat haar vader op de eerste rij.

Zou onze KBVB geen voorbeeld kunnen nemen aan de DFB? De Yezidi’s – het vergeten volk – hebben recht op steun. Dat kan met de maatschappelijke kracht van het voetbal.

Düzen Tekkal

Duitse voetbalbond steunt Yezidimeisjes