Zweden telt, midden mei, zowat 3.650 doden als gevolg van de coronapandemie. Men heeft zowat 180.000 mensen getest en dat met een ratio van 15% coronapositief.

Desalniettemin is er ook kritiek op de politiek breed gesteunde regeringsaanpak. Zo vindt men dat Zweden te weinig hospitaalbedden heeft 2,2 per 1000 inwoners (België:6,2 ). Het land heeft ook maar 526 ICU bedden, of 5,8 per 100.000 (Belgie heeft er 2000 of 18 per 100.000). Gelukkig is het Zweedse goed uitgeruste leger bijgesprongen om de capaciteit te verhogen. Opmerkelijk is ook dat het aantal doden sterk geconcentreerd zit rond de hoofdstad. De provincie (Lan) Stockholm (61,5 doden per 100.000), de Lan Sodermanland (59,2) en de Lan Uppsala (27,9 per 10duizend ). Daarna valt men terug op lagere verhoudingen.

De aanpak

De maatregelen van de regering hebben betrekking op de volgende punten: het relatief in quarantaine plaatsen van de 70-plussers, afstand behouden tussen mensen wat altijd al meer gebeurde in dit Lutherse land, het vermijden van het openbaar vervoer, geen evenementen met meer dan 50 personen. Maar de winkels bleven open, net zoals de horeca en de sportclubs. Reizen waren beperkt tot het eigen land, de grenzen met het buitenland bleven gesloten, de scholen open behalve het hoger onderwijs. Daar bovenop kwam een steunpakket van 300 miljard Zweedese kronen voor de economie (27 miljard euro).

Wetende dat Zweden vóór deze pandemie al een begrotingsoverschot had en een schuldgraad van 45% van het BBP, is de budgettaire last om terug te starten al veel gemakkelijker. Want een spaarpot aanleggen in de goede tijden, loont altijd! Door de economie grotendeels open te laten, verliest het land ook minder geld. Zweden is een zeer exportgericht land. Het land van ABBA heeft een serieuze economische onderbouw met Atlas, Electrolux, Ericsson, H&M, Ikea, Saab, SAS, Vattenfall, Volvo, Wasabrod etc.

Heel deze coronapolitiek staat onder toezicht van viroloog dr. Andres Tegnell die zijn beleid omschrijft als niet wetenschappelijk. Daarmede is hij eerlijk. Al de andere landen voeren immers ook geen wetenschappelijk beleid rond corona, omdat er gewoon niet genoeg kennis bestaat over dit virus. Uiteindelijk hebben de Chinezen nooit de waarheid verteld over het ontstaan van het virus. Het Zweedse regeringsbeleid vindt steun bij alle partijen, behalve de Zweedse Democraten. Deze partij vraagt al weken om heel het onderwijs te sluiten.

Regering

De huidige minderheidsregering bestaat uit de sociaaldemocraten van Premier Lofven met de groenen. Tezamen beschikken ze over 116 zetels in de ‘Riksdag’ op een totaal van 349! Maar de centrumrechtse ‘Allians for Sverige ‘ is na de verkiezingen van 2018 uiteen gevallen. De ruzie tussen de vier partners ging erover een minderheidskabinet op te starten met steun van de ‘Zweedse Democraten’. Dat zagen de liberalen en de centrumpartij niet zitten. Zodoende zijn deze twee partijen het huidige linkse minderheidskabinet gaan steunen.

De socialisten en de groenen mogen besturen, maar zijn gebonden aan strikte afspraken met de centristen en de liberalen. Dat akkoord heeft betrekking op belastingverlagingen en maatregelen ten voordele van de private ondernemingen. De communisten moeten buiten het bestuur blijven. Met de 27 centristen en de 19 liberalen komt Premier Lofven aan een werkbare meerderheid in het Parlement. In feite wordt Zweden bestuurd door twee linkse partijen, die uitgebreide vergaderingen houden met twee andere centrumrechtse partijen. In feite een situatie à la belge.

Mei-peilingen

Gedurende deze maand mei waren er al drie peilingen met de volgende resultaten (tussen haakjes het resultaat bij de verkiezingen van 2018):

Sociaaldemocraten: tussen de 30,1 en 31,7% ( 28,3%)

Moderaterna / conservatieven: tussen de 18,6 en 20,7% (19,8%)

Zweedse Democraten: tussen de 16,3% en 18,9% (17,5%)

Centerpartiet: tussen de 7 en 10% ( 8,6%)

Vansterpartiet/communisten: tussen de 7,2% en 9,7% (8%)

Christendemocraten: tussen de 5,2% en 6,5% ( 6,3%)

Liberalen : tussen de 2,7% en 4,4% ( 5,5%)

Miljopartiet: tussen de 2,6% en 3,9% ( 4,4% ).

Wat opvalt in deze ‘corona’-peilingen is de goede score van de sociaaldemocraten, die de laatste maanden stijgen in de peilingen. Blijkbaar waarderen de burgers het beleid van Stefan Lofven. Maar de groene coalitiepartner gaat onder de kiesdrempel van 4%! Ook langs links kunnen de communisten zich goed standhouden. De twee steunende centrumrechtse partijen geven een vertekend beeld. Inderdaad, de centrumpartij zit op winst, maar de liberalen flirten met de kiesdrempel.

De conservatieven blijven rond hun score van 2018 hangen en dat geldt ook voor de christendemocraten. De Zweedse Democraten hebben al hun winst verloren. Zij stonden, voor de crisis, afgetekend op één, boven de 25%! De partij van Jimmie Akesson heeft in de peilingen verloren aan de sociaaldemocraten, de conservatieven, de christen-democraten en de centristen.

Premier Stefan Lofven scoort een ‘approval rate’ van 50% en dat is een pak meer dan de nummer twee en drie in deze hitlijst, namelijk de voorzitster van de christendemocraten (Ebba Busch) met 33% en de centrumpartij met Annie Loof op 29% !

Toekomst

Het ziet er naar uit dat de huidige situatie zich verder zet tot aan de verkiezingen van 2022. Maar er zijn problemen, bij zowel de vier machtshebbers als bij de oppositie. Voor de sociaaldemocraten en de ‘centerpartiet’ stellen er zich niet direct problemen. Maar de groenen staan er minder goed voor en dreigen uit het Parlement te vallen. De redenen zijn het wegvallen van het klimaat als thema alsook het feit dat het duovoorzitterschap van Boland en Lovin niet geweldig draait. Ook de liberalen hebben problemen met de kiesdrempel. Er is geen groots draagvlak voor de linksere politiek van voorzitster Sabuna. Zij is ook de eerste zwarte partijleidster in de Zweedse politiek.

De communistische ‘Vansterpartiet’ kan frontaal de regering aanvallen en dat leidt tot een stabiel peilingsresultaat van rond de 10%. De conservatieven met voorzitter Ulf Kristersson blijven rond de 20% hangen, maar door het uiteenvallen van de alliantie zit er een regeringsmandaat niet meer direct in. Bovendien moeten zij er ook mee rekenen dat de christendemocraten bij hen blijven. Beide partijen zijn lid van de EVP in het Europees Parlement.

Deze christendemocraten zijn een nieuwe vaste waarde in de Zweedse politiek en Ebba Busch, partijleidster sinds 2015, heeft de partij op de kaart gezet. Ze is een probleem voor het electoraat van de conservatieven alsook voor de liberalen. Tenslotte zijn er de Zweedse Democraten met leider Jimmie Akesson. Zij hebben in deze coronapeilingen fors verloren. Zijn ze onderpeild? Of is het migrantenvraagstuk weg van de agenda? Of is Akesson al te lang voorzitter (sinds 2005 )?

Conclusie

Ook Zweden zal economisch en budgettair hinder ondervinden van de coronapandemie. Maar het voert een beleid qua volksgezondheid dat afwijkt van al de andere landen in de westerse wereld. Desalniettemin zijn de resultaten stukken beter dan in België. Politiek is het afwachten of de regeringsconstructie overeind blijft tot in 2022. De groenen en de liberalen hebben schrik van nieuwe verkiezingen, want zij dreigen uit de ‘Riksdag ‘ te vallen. Hoe moet het dan verder met Zweden ?

Wel het land heeft nogal een traditie van minderheidskabinetten. Maar het wegvallen van de groenen en/of de liberalen brengt de sociaaldemocraten en de ‘Centerpartiet’ rechtstreeks bij de christendemocraten. Ebba Busch kan wel eens de ‘queenmaker’ worden in 2022 ! Of zoals ABBA zingt : ‘ The winner takes it all’ !

Ebba Bisch

Corona en politiek in het land van ABBA