The Fabelmans en Empire of Light brachten het medium film en de bioscoop al op een meeslepende manier een eerbetoon. Ook nu staan er drie recente films in the picture die op een heel andere manier een hommage zijn. En in Los Angeles werden 23 Oscars uitgereikt.

Boulevardkomedie

Niet meteen zijn sterkste maar wel zeer amusant, de boulevardkomedie Mon crime van de bekende Franse cineast François Ozon (***, vanaf deze week in de bioscoop) die – wonder boven wonder – elk jaar opnieuw erin slaagt om een nieuwe film klaar te hebben.

Mon crime is een screwball comedy, een praatkomedie zeg maar, naar een van de jaren ‘30 daterende populair toneelstuk van George Berr & Louis Verneuil met een hoog MeToo-gehalte. Maar is vooral ook een hommage aan de films van de jaren ‘30.

Madeleine (knap vertolkt door Nadia Tereszkiewicz), een jonge actrice die het nog moet gaan maken, wordt beschuldigd van moord op een theaterproducent die haar in ruil voor een hoofdrol een oneerbaar voorstel zou hebben gedaan. Er komt een proces van waar Madeleine wordt verdedigd door een jonge advocate met wie ze samenwoont en die er al even berooid aan toe is zoals zij.

In Brussel treffen we een bijzonder openhartige Nadia Tereszkiewicz die onlangs in Parijs de Cesar ontving – de Franse Oscar zeg maar – van meest beloftevolle actrice: ‘Mijn voornaam heeft mijn vader ontleend aan een van de personages van de Russische film Burnt by the sun van Nikita Michalkov. De 6-jarige dochter van de filmmaker was daar in te zien als Nadia. Mijn vader is een filmliefhebber. Mijn passie was veeleer de literatuur. Ik heb mijn liefde voor de Europese film ontdekt dankzij het acteren in films.’

Net zoals in haar vorige film Les Amandiers speelt Nadia Tereszkiewicz ook in Mon crime een jonge actrice.

Nadia Tereszkiewicz: ‘Ik heb het vak van actrice ontdekt samen met de personages die ik vertolkte. Belangrijk vooral was de historische context. Ik heb geprobeerd te begrijpen hoe het was als jonge beginnende actrice in de jaren ‘30 toen er voor vrouwen amper mogelijkheden waren. Zij droomt van een carrière zoals Danielle Darrieux. Voor een actrice in de jaren ‘80 – in mijn vorige film Les Amandiers – was het een noodzaak om je voor 100% te geven. Vandaag vraag ik me af hoeveel van mezelf ik in een personage zal investeren. Ik hou ervan om te geloven in wat ik speel. Dan pas voel ik me gelukkig. Dat is wat een verhaal en ook de toeschouwer trouwens vraagt.’

‘Madeleine gelooft in wat ze zegt. Zo wordt ze een goede actrice. Ik identificeer me met Madeleine. Als Madeleine spreek ik in woorden van de jaren ‘30 over gelijkwaardigheid en vrijheid voor de vrouw wat resoneert in wat tot tot de dag van vandaag actueel is. Als actrice stel ik mij tal van vragen. Een film is een middel om op die vragen een antwoord te bedenken.’

Voor haar personage Madeleine is inspiratie gezocht onder meer bij Barbara Stanwyck in Baby Face (1933).

Nadia Tereszkiewicz: ‘De moderniteit van het hoofdpersonage gespeeld door Barbara Stanwyck, haar punchline, haar manier van verleiden heeft me enorm geïnspireerd. Ook La Verite met Brigitte Bardot en Bonne chance van en met Sacha Guitry. François Ozon heeft talloze film gesuggereerd. Toen ik dat aan mijn vader vertelde, heeft hij mij ook enkele films van en met Ernst Lubitsch en Billy Wilder laten zien. Een ware openbaring!’

Hardgekookte detective

Ouwe taaie Liam Neeson koos voor zijn 100ste filmpersonage privédetective Philip Marlowe in de wat tegenvallende filmadaptatie Marlowe van Neil Jordan (**, vanaf deze week in de bioscoop).

Ouderwets filmplezier is het wel, deze tegenspartelende evocatie van een wereld (van schijn, van wantrouwen) en een hoofdfiguur in 1939 bedacht door de Amerikaanse schrijver Raymond Chandler, de uitvinder van de hard-boiled detective. De onverstoorbare detective Marlowe werd door de jaren heen al con brio tot leven gebracht dankzij de acteurs Humphrey Bogart, Michael Gambia en Robert Mitchum.

Maar deze nieuwe Marlowe, het verhaal over de verdwijning van het lief van bloedmooie Clare Cavendish, is toch te mager om te (blijven) boeien.

Cinema Pameer

gf

Cinema Pareer

Cinema Pameer, een heel bijzondere sfeervolle documentaire uit 2020 van de Zweed Martin Von Krogh (***, vanaf 22 maart in de betere bioscoop), is een sympathieke ode aan de bioscoop in Kabul, een van de weinige filmzalen in Afghanistan (toen nog niet onder de dwingelandij van de Taliban). Al beweert manager Said dat zelfs de eigen familie niet weet waar hij werkt.

Op het programma: films uit Pakistan. Ook Salim Shaheen, Afghanistans bekendste cineast komt er even langs. Hij maakte al ruim 100 films waaronder Escape from Death en The Story of Farkhunda (2016) – het tragische verhaal van de 27-jarige diepgelovige Farkhunda Malikzada die op 19 maart 2015 in het openbaar werd gelyncht toen ze er valselijk van beschuldigd werd de Koran te hebben verbrand.

Een flits terug in de tijd als het ware. Blote benen en armen worden op foto’s en reclameborden steevast bijgekleurd. En de generaal (!) zet na de film bijvoorbeeld letterlijk en figuurlijk een roker in niet mis te verstane bewoordingen ferm op zijn plaats. Want is vooraf niet klaar en duidelijk aangekondigd: ‘De bioscoop is van ons allemaal. Laat geen afval achter, rook geen hasj in de zaal en maak geen lawaai!’ Zowel personeel als bezoekers – die aan het woord komen – dragen de littekens van het vele en willekeurige oorlogsgeweld in Afghanistan dat maar niet wil stoppen. Vrouwen zie je ook niet in de bioscoop. De cinema dus als miniwereld van het Afghanistan buiten. Een plattelander wil niet naar binnen: ‘Voor stedelingen is dat, niet voor ons dorpelingen!’

Cinema Pameer is zonder meer een pakkende, hartveroverende ode aan de bioscoop als plaats van even weg van de zorgen van alledag, als plaats van troost ook en als hoopgevende ‘plek van cultuur en vermaak’.

De burgemeester verwoordt het enigszins anders wanneer hij het over Cinema Pameer heeft: ‘Wat zou ik graag een glimlach bij de mensen zien!’

Oscars

Niks nieuws onder de zon tijdens de 95ste Oscaruitreiking zondagnacht in Los Angeles. Met meer verliezers dan winnaars. Geen enkele Oscar jammer genoeg, ondanks de vele nominaties, voor het ontroerende The Fabelmans waarin Steven Spielberg uitlegt hoe hij van jonge autodidact kon uitgroeien tot ‘s werelds bekendste filmmaker. Ook het ijzersterke maar controversiële Tar van Tod Field werd door de leden van The Academy met zijn 9.500 leden niet naar waarde geschat. En dus Close ook niet! Mag het een troost wezen dat een Oscar of een nominatie maar al te vaak voor buitenlandse filmmakers een vergiftigd geschenk is gebleken. Vraag het maar aan Dominique Deruddere, een Michael Roskam of aan een Felix Van Groeningen. Hun Amerikaans carrière stotterde nadien.

Comebackkid Brendan Fraser mocht dan weer wel zijn dikverdiende Oscar gaan ophalen voor zijn hartenkreet, zijn schreeuw om liefde in The Whale.

Hoe een knotsgekke farce zoals Everywhere, Everywhere All at Once aan zeven Oscars (beste film, beste regie enz.) kwam zal voor altijd een goed bewaard geheim blijven. De film – of hoe een (Amerikaans-Chinese) wasserette-exploitante in de clinch geraakt met een ambtenaar van de belastingen – is een regelrechte teistering van oog en oor, een sciencefiction-komedie waar vooral geen touw aan vast te knopen valt.

Een zoveelste poging van Hollywood om een (Aziatische) minderheid in de VS een forum te gunnen?

De enige andere grote winnaar van deze veeleer makke Oscaruitreiking was de Duitse Netflix-film en anti-oorlogfilm All Quiet on the Western Front van Edward Berger met vier Oscars, de eerste Duitstalige verfilming overigens van Erich Maria Remarque’s roman over de Eerste Wereldoorlog.

Een verrassing maar eigenlijk ook niet was de Oscar als Beste Documentaire voor Navalny, het onthutsende portret van Aleksej Navalny, de wereldbekende, bijna dode (want vergiftigde) opposant van Putin die vandaag in een Russische gevangenis wegkwijnt. Zijn echtgenote Yulia kwam de Oscar in ontvangst nemen met de woorden: ‘Aleksej, ik droom van de dag dat je vrij zal zijn!’

De documentaire film

Navalny ging vorig jaar in première op Docville, het festival van de documentaire in Leuven. Dit jaar mag de Belgisch Iraakse Koerd Salim Omar Kalifa met zijn documentaire Iraq’s Invisible Beauty de 19de editie van Docville (van 22 tot 30 maart) openen met als gloednieuwe sectie ScienceVille – een focus op wetenschap.

Vanaf volgende week wordt Docville dan gevolgd door een documentair filmfestival in Brussel: de 15de editie van Millenium (van 26 maart tot 6 april).

De documentaire film is toe aan een forse inhaalbeweging in de bioscoop.

Edward Berger

Driemaal een eresaluut aan de film

Is ‘Im Westen nichts Neues’ een anti-oorlogsfilm?