1978 Kardinaal Karol Wojtyla, aartsbisschop van Krakau, wordt paus Johannes Paulus II. Hij is de eerste niet-Italiaanse paus sinds 450 jaar.

1977 De Amsterdamse metro wordt in gebruik genomen. De eerste lijn verbindt het centrum met de nieuwbouwwijken in Amsterdam Zuid-Oost (Bijlmermeer).

1944 Anglo-Amerikaanse bombardementen op de militair volkomen onbelangrijke stad Salzburg (Oostenrijk). Het huis van Mozart en de kathedraal worden grotendeels verwoest.

Hendrik Borginon (1890-1985)

1942 De Vlaams-nationale senator Hendrik Borginon (1890-1985) neemt ontslag uit het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) naar aanleiding van het goedpraten door het partijbestuur van de Duitse verordening tot de verplichte tewerkstelling. In zijn ontslagbrief schrijft hij dat hij overtuigd is dat de collaboratie noodlottig is voor het Vlaamse volk. De ironie van het lot wil dat enkele dagen later VNV-leider Staf de Clercq overlijdt. Op de begrafenis draagt Borginon een van de linten van het baarkleed.

1925 Geboorte in Antwerpen van Karel Dillen, Vlaams-nationaal politicus en Heel-Nederlander. Hij wordt Vlaamsbewust op het Koninklijk Atheneum te Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kijkt hij rond, maar daar blijft het bij. Kort na de oorlog zet Dillen zijn eerste stappen in Vlaams-nationale jeugdverenigingen. In 1947 wordt hij lid van het Sint-Arnoutsvendel, een onderdeel van het Jeugdverbond der Lage Landen, waar hij tot 1949 de ideologische scholing organiseert.

In 1949 behoort Dillen tot de medestichters van de Jong Nederlandse Gemeenschap (JNG). Tussen 1951 en 1953 publiceerde hij in het weekblad Opstanding. In die jaren wordt Karel Dillen een veelgevraagd spreker en ijvert hij voor de Vlaamse Concentratie (1949-1954). In het begin houdt Dillen zich afzijdig van ‘opvolger’ de Volksunie (VU), maar in 1957 wordt hij voorzitter van de Antwerpse Volksunie-Jongeren en lid van de partijraad. Hij behoort er meteen tot de principiële vleugel die de VU te wazig vindt en een Heel-Nederlandse inslag mist. Gevraagd op een arrondissementeel congres een kwartier te spreken over de ideologie van de Volksunie, stelt hij voor een kwartier te zwijgen. Van 1961 tot 1971 is hij ondervoorzitter van de bij de Antwerpse VU aanleunende Kontaktclub, die lezingen van binnen- en buitenlandse prominenten organiseert. Zijn uitstekende talenkennis komt hem daarbij goed van pas.

Voor ’t Pallieterke schrijft hij van 1965 tot 1978 een ‘Kroniek der dode zielen’ en van 1975 tot 1978 de Franse rubriek ‘Si la France m’était contée’ onder het pseudoniem van Sacha. Hij schreef als Sacha in ’t Pallieterke tot 1992. Dillen sticht in 1956 met andere JNG-leden het vormingsblad Dietsland-Europa, aanvankelijk viertalig. Hij wordt er de feitelijke hoofdredacteur van. Daarnaast is hij voorzitter van de vereniging Were Di, opgericht in 1962 en sinds 1968 de uitgeefster van Dietsland-Europa.

In het voorjaar van 1971 stapt Dillen uit de VU, die volgens hem te links wordt en te zeer het instrument van privé-ambities. Jarenlang blijft hij in Dietsland-Europa de VU met kritiek bestoken omwille van haar ‘aangepastheid’ aan de tijdsgeest en aan het Belgische kader. Als de VU in 1977 in een Belgische regering stapt en het Egmontpact verdedigt, is voor Dillen de maat meer dan vol. Hij sticht de Vlaams-Nationale Partij (VNP). Bij de parlementsverkiezingen van december 1978 komt de VNP samen met de Vlaams Volkspartij (VVP) van senator Lode Claes op onder de gemeenschappelijke naam ‘Vlaams Blok’. Dillen trekt de Antwerpse Kamerlijst en wordt nipt verkozen. Claes trekt de lijst in Brussel en haalt het net niet. Hun wegen scheiden en Dillen gaat alleen verder met het Vlaams Blok dat vanaf nu de partijnaam is.

Robert Ardrey (1908-1980)

Tot 1987 zetelde hij als enige VB-afgevaardigde in het parlement. In 1987 neemt Gerolf Annemans zijn plaats in en wordt Dillen senator. In 1989 en 1994 wordt hij verkozen tot Europees parlementslid. In de lente van 1996 treedt Dillen af en geeft de voorzittersfakkel door aan Frank Vanhecke. Hij wordt in 2004 erevoorzitter van het Vlaams Belang.

Weinig geweten is dat Dillen een uitstekende literatuurkenner was, gespecialiseerd in de Franse letterkunde van de 19de en 20ste eeuw. Karel Dillen overlijdt in 2007 op de leeftijd van 81.

1908 Geboorte in Chicago van Robert Ardrey, Amerikaans toneelauteur en wetenschapsschrijver. Als wetenschappelijk auteur is hij het best bekend van The Territorial Imperative: A Personal Inquiry Into the Animal Origins of Property and Nations (1966). Zie Vandaag van 16 oktober 2022.

1869 Een overstroming in de Gouffre Nr. 7 kolenmijn bij Châtelineau (Henegouwen) veroorzaakt 28 doden.

Edward Luytgaerens (1863-1946)

1863 Geboorte in Roosbeek (Vlaams-Brabant) van Edward Luytgaerens, Vlaamsbewust priester en bestuurslid van de Boerenbond. Hij gaf les aan de Sint-Jan Berchmanscolleges van Diest en Antwerpen en werd onderpastoor van de Antwerpse Sint- Jozefparochie en in Dilbeek. In februari 1903 volgt zijn benoeming tot proost en algemeen secretaris van de Boerenbond, dubbelfunctie die hij behoudt tot aan de reorganisatie van de Boerenbond in 1936. Vanaf 1927 draagt hij de titel van monseigneur.

Tijdens zijn studentenjaren in Leuven is hij lid van de Vlaamse Strijdersbond en in 1888 betrokken bij de oprichting van het studentenblad Ons Leven. In 1903 sluit hij aan bij de besloten katholieke Vlaamse actiegroep Eigen Leven.

Luytgaerens’ belangstelling voor de taalgrenskwestie begon tijdens zijn jaren in Dilbeek. In 1904 onderneemt hij een uitvoerige schriftelijke enquête bij pastoors over de taaltoestanden in de gemeenten langs de taalgrens, waarvan hij de resultaten in 1905 voorstelde in Met Tijd en Vlijt. Ze worden ook benut door jongere taalgrenswerkers als Jozef Goossenaerts en Philip van Isacker en bezorgen Luytgaerens zelf in 1912 het voorzitterschap van de afdeling Taalgrens van het Davidsfonds. Edward Luytgaerens werkt nog vele jaren achter de schermen en overlijdt in 1946 op de leeftijd van 82.

1830 Het Voorlopig Bewind roept het Frans uit tot enige officiële taal van de nieuwe staat België met als motivatie: ‘Overwegende dat het Vlaams, door de inwoners van zekere plaatsen gesproken, verschilt van provincie tot provincie en soms van arrondissement tot arrondissement, zodat het onmogelijk zou zijn de tekst van wetten en besluiten in die taal af te kondigen, zal het Frans in België de enige officiële taal zijn’.

1793 De jakobijn Georges Couthon, door de revolutionaire Conventie uitgestuurd om het verzet in Lyon (zie Vandaag van 9 oktober 2022) neer te slaan en door te gaan met de vernietiging van een deel van de stad, schrijft aan het Comité voor Openbare Veiligheid: ‘Van alle grote en krachtige maatregelen die de Conventie heeft genomen, is er maar één aan onze aandacht ontsnapt: de totale vernietiging’.

1786 Keizer Jozef II schaft in de Zuidelijke Nederlanden alle seminaries af en vervangt ze door twee staatsseminaries in Leuven en in Luxemburg.

Edward Luytgaerens

16 oktober. Net binnen: Karel Dillen geboren, mede-oprichter Vlaams Blok